گیاهان دارویی

چکیده

گیاهان به جز مصارف غذایی و کشاورزی می توانند به عنوان دارو مورد استفاده قرار گیرند. بعضی از گیاهان را نه فقط به عنوان دارو، بلکه به عنوان یک نوشیدنی و یا جزیی از وعده های روزانه خود مصرف می کنیم. مثلا گیاه چای از رایج ترین نوشیدنی های جهان است. در واقع از محصولات کشاورزی استفاده های گوناگونی می شود. از جمله می توان به استفاده از گیاهان به عنوان غذا، دارو، نوشیدنی، تولید پوشاک و ... اشاره کرد. در این نوشتار به شرح گیاهان به عنوان دارو می پردازیم.

اهداف

آشنایی دانش آموزان با کاربردهای مختلف گیاهان
آشنایی با گیاهان به عنوان دارو

شرح درس

بسیاری از چیزهایی که ما به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به عنوان غذا مصرف می کنیم از گیاهان به دست آمده اند. مثلا گیاه چای یا قهوه را به صورت دم کرده و به عنوان نوشیدنی مصرف می کنیم. گیاه چای نیز مانند گیاهان دیگر نیاز به مراقبت و آبیاری و دادن کود دارد. امروزه این گیاه بیشتر در شمال کشور ایران کشت می شود.

گیاهانی که ممکن است ما آن ها را در غذای خود نبینیم، ولی به غذا طعم و بو می دهند را نیز نباید از یاد ببریم! گیاهانی مثل زعفران، زردچوبه، آویشن... گیاهانی که آن ها را ادویه می نامند.
آیا تاکنون هنگامی که تب کرده اید به نسخه قدیمی مادربزرگ ها مراجعه کرده و خاکشیر خورده اید؟

هنگامی که استرس دارید و مضطرب هستید دم کرده گل گاو زبان می خورید؟

گیاهانی از این دست را گیاهان دارویی می نامند.

در زمان های گذشته از این گیاهان به عنوان دارو و برای شفای بیماری ها استفاده های زیادی می شد، داروسازان و پزشکان امروزی نیز خواص بسیاری از این گیاهان را شناخته و در پزشکی از آن ها استفاده می کنند.

در واقع گیاهان دارویی گیاهانی هستند که همه یا قسمتی از آن گیاه( مثلا ساقه یا تخم یا برگ) دارای ماده ای با خاصیت های گوناگون است و کشت و برداشت این گیاهان به منظور استفاده از خواص دارویی آن ها انجام می شود. تنوع گیاهان دارویی بسیار زیاد است.

این تنوع باعث شده تا تجارت و رقابت زیادی در سرتاسر دنیا در بازار گیاهان دارویی وجود داشته باشد، به همین دلیل انواع زیادی از گیاهان دارویی ناخالص با اثر بخشی کم و یا بدون اثربخشی وجود دارند، بنابراین در مصرف گیاهان به عنوان دارو باید دقت زیادی کرد.

گیاهان دارویی معمولا به صورت گیاه تازه، گیاه خشک شده و یا فرآوری شده توسط حرارت مصرف می شوند. گیاهان دارویی را معمولا به صورت دم کرده، جوشانده و خیسانده نیز مصرف می کنند. در کشور ما نیز گونه های بسیار زیادی از گیاهان دارویی وجود دارند که در عطاری ها به فروش می رسند. جالب است بدانیم که برخی گیاهان مانند گل گاو زبان، کاسنی، خاکشیر، آویشن، زنجبیل جز پرفروش ترین گیاهان دارویی در ایران هستند.

جمع آوری اطلاعات

به همراه یک بزرگ تر به یک عطاری یا فروشگاه گیاهان دارویی بروید و از فروشنده بخواهید نام و خاصیت چند گیاه دارویی را برای شما توضیح دهد، یافته های خود را در جدولی مانند جدول زیر بنویسید.

بیشتر مردم اطلاعات مربوط به خواص دارویی گیاهان را از طریق تجربه به دست آورده اند. مثلا طبق تجربه می دانند که نعنا برای معده درد مفید است. خواص بسیاری از گیاهان دارویی به اثبات رسیده است، ولی باید بدانیم که هیچ داروی گیاهی را بدون اطلاع دقیق از خواص و مضرات آن مصرف نکنیم. باید بدانیم که صحبت های فروشنده ها و عطارها را در رابطه با گیاهان دارویی، بدون مشورت با پزشک سرلوحه قرارندهیم، چرا که مصرف خودسرانه این داروها ممکن است عوارض جبران ناپذیری داشته باشد.

در نوشتار بعدی با فواید دیگر گیاهان و کاربرد آن ها در تولید نخ، پوشاک و قالی خواهیم پرداخت.