کاهش درد و التهاب با تغذیه

تغذیه به‌عنوان دانشی میان‌رشته‌ای می‌تواند راه‌حل‌های مناسبی برای بهبود شرایط ما بدهد تا بتوانیم زندگی‌ای همراه با سلامت و به دور از بیماری داشته باشیم.

یکی از مشکلاتی که معمولاً با بالا رفتن سن سراغ افراد می‌آید، افزایش درد و التهاب در قسمت‌های مختلف بدن از جمله کمر و زانو است. 

پرسش و پاسخ‌های زیر در مورد رژیم‌های ضددرد و افزایش‌دهنده درد است. با ما همراه باشید...

آیا غذای خاصی می‌تواند باعث کاهش درد و التهاب در بدن شود؟
بله، اما برای درمان درد و التهاب، ابتدا باید ریشه آن‌ها را بشناسیم تا بتوانیم راه‌حلی اساسی برای درمان آن‌ها ارائه دهیم اما به‌طور کلی، برخی مواد غذایی و ریزمغذی‌ها می‌توانند تأثیر بسزایی در کاهش التهاب‌ها داشته باشند. بین خوراکی‌های مختلف، آن‌هایی که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند، می‌توانند در تخفیف درد و التهاب بدن، نقش پررنگ‌تری داشته باشند.

مثلاً چه خوراکی‌هایی؟
سرگروه این خوراکی‌های ضدالتهاب، ماهی‌های چرب و غذاهای دریایی هستند. گردو هم با داشتن حدود 10 درصد امگا 3، خوراکی ضدالتهاب مناسبی است. حدود 10 درصد از روغن کانولا یا کلزا را هم اسیدهای چرب امگا 3 تشکیل می‌دهند بنابراین قرار دادن این روغن در برنامه غذایی می‌تواند در تخفیف درد و التهاب موثر باشد.

عملکرد امگا 3 در تخفیف درد و التهاب در بدن چگونه است؟
امگا 3 می‌تواند با کاهش واکنش‌های التهابی باعث تخفیف دردهای التهابی شود.

یعنی امگا 3 در این شرایط مانند مسکن عمل می‌کند؟
به‌هیچ‌وجه! اما متأسفانه، این باور نادرست بین بسیاری از مردم رواج دارد. زمانی که می‌گوییم یک ماده غذایی برای فلان بیماری خوب است، منظورمان این نیست که به‌محض مصرف آن، بیماری بهبود می‌یابد بلکه منظور این است که بیماران باید این گروه از خوراکی‌های خاص را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند. مثلاً افراد مبتلا به دردهای التهابی باید غذاهای دریایی، ماهی‌های چرب، روغن زیتون، روغن کانولا و گردو را در حجم متعادلی در برنامه غذایی خود بگنجانند تا به مرور زمان شاهد تأثیر مثبت این خوراکی‌های مفید بر بهبود اوضاع بیماری‌شان باشند. معمولاً چند ماهی طول می‌کشد تا امگا 3 موجود در این خوراکی‌ها جایگزین سایر چربی‌ها در بدن شود و تأثیر مثبت خود را نشان بدهد.

در مورد روغن زیتون توضیحات بیشتری می‌دهید؟
روغن زیتون یکی از روغن‌هایی است که بر پایه گیاهی و سرشار از ویتامین E است که یکی از مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌هاست. اخیراً یک ماده ضدالتهاب به نام «اولئوکانتل» در روغن زیتون یافت شده است که می‌تواند برای افرادی که مبتلا به التهاب مفاصل و آریت روماتوئید هستند، مفید باشد. روغن زیتون سرشار از امگا 3 است که همراه با اولئو کانتل موجود در روغن زیتون می‌تواند دردهای مفاصل را کاهش دهد. البته با توجه به اینکه هر یک گرم روغن معادل 9 کیلوکالری انرژی دارد، مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند موجب چاق شدن افراد شود و توصیه می‌شود روغن زیتون را به میزان مناسب استفاده کنند و نکته دیگر این که از روغن زیتون نباید به‌عنوان روغن سرخ‌کردنی استفاده کرد به دلیل اینکه خاصیت آنتی‌اکسیدان ویتامین E خود را از دست می‌دهد و مواد سرطان‌زا در آن افزایش پیدا می‌کند.

غیر از امگا 3، چه ریزمغذی‌های دیگری می‌توانند چنین نقشی داشته باشند؟
آنتی‌اکسیدان‌های فراوان موجود در میوه‌ها و سبزی‌های تازه با رنگ‌های مختلف هم جزو بهترین و مهم‌ترین مواد ضددرد و ضدالتهاب در بدن هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند با مبارزه با رادیکال‌های آزاد در بدن، جلوی درد و التهاب را بگیرند. یکی از معروف‌ترین آنتی‌اکسیدان‌هایی که اثر ضدالتهاب و ضددرد قوی دارد، «کارکامین» موجود در زردچوبه است. از این رو، به افراد مبتلا به دردهای مفصلی و التهابی توصیه می‌شود که علاوه بر میوه‌ها و سبزی‌های تازه، مصرف روزانه زردچوبه را هم در برنامه غذایی خود داشته باشند. برخی از دردها هم در گروه دردهای ناشی از وابستگی‌های تغذیه‌ای جای می‌گیرند.

منظورتان از دردهای ناشی از وابستگی‌های تغذیه‌ای چیست؟
مثلاً برخی افراد به کافئین موجود در چای یا قهوه، وابسته می‌شوند و اگر مصرف این نوشیدنی‌ها را کم یا قطع کنند، دچار دردهای موضعی مانند سردرد خواهند شد. این وابستگی خوراکی، ضرری برای بدن ندارد و می‌توان درد ناشی از آن را با مصرف چنین نوشیدنی‌هایی برطرف کرد. از طرف دیگر، گروهی از افراد هم به گلوتن موجود در گندم یا لاکتوز موجود در شیر، حساسیت دارند و با مصرف این خوراکی‌ها دچار ناراحتی و دردهای گوارشی می‌شوند. تنها راه رهایی از این نوع دردها حذف ماده حساسیت‌زاست.

آیا ریزمغذی‌های خاصی هم وجود دارد که باعث تشدید درد و التهاب در بدن بشود؟
بله، خانواده مقابل امگا 3 که همان امگا 6 باشد، می‌تواند باعث افزایش التهاب و درد در بدن شود. روغن ذرت و آفتابگردان جزو معروف‌ترین خوراکی‌های حاوی امگا 6 محسوب می‌شوند که می‌توانند واکنش‌های التهابی در افراد مستعد ابتلا به بیماری‌های التهابی را افزایش دهند. به‌همین دلیل، افراد مبتلا به دردهای روماتیسمی، دردهای مفصلی و دردهای ناحیه قفسه‌سینه باید مصرف خوراکی‌های حاوی امگا 6 را در برنامه غذایی خود محدود و غذاهای حاوی امگا 3 را جایگزین آن‌ها کنند.

گفته می‌شود نوشابه، درد و التهاب را افزایش می‌دهد؛ درست است؟
بله، گاز موجود در نوشابه‌های گازدار می‌تواند التهاب را افزایش دهد. از طرف دیگر، غذاهای چرب، سرخ‌کردنی و خوراکی‌های حاوی رنگ‌های مصنوعی هم با تضعیف سیستم دفاعی بدن در طولانی‌مدت، افزایش درد و التهاب را در پی خواهند داشت. از این‌رو، توصیه ما همواره به محدود کردن هرچه بیشتر مواد غذایی چرب، سرخ‌کرده (به‌خصوص با روغن ذرت و آفتابگردان)، دارای مواد افزودنی و نوشیدنی‌های گازدار است. این توصیه برای افراد مستعد ابتلا به بیماری‌های التهابی با تأکید بیشتری مطرح می‌شود.

مطالب مرتبط:
از گیلاس تا زردچوبه برای مقابله با التهاب
به سلامتی 7 مسکن طبیعی

تسکین دردهای مزمن با 8 ماده غذایی
10 مسکن طبیعی درد
8 ماده‌ی غذایی ضد درد، مسکن و آرام‌بخش
دردهای روزمره را با این مواد غذایی چاره کنید
توصیه‌های تغذیه‌ای برای مقابله با درد
تاثیر تغذیه بر درد زانو
نقش تغذیه در رهایی از درد عضلانی
این مواد غذایی ضد درد هستند!