اینقدر خجالتی نباش!
اینقدر خجالتی نباش!
صرف‌نظر از درونگرا یا برونگرایی افراد، همه انسان‌ها در زندگی و در بعضی شرایط و مسائل احساس خجالت می‌كنند. از لحاظ اجتماعی فقط افراد درونگرا كم‌رویی را تجربه نمی‌كنند. كم رویی عبارت است از احساس بدی كه فرد در مقابل اطرافیان دارد. کمرویی یک توجه غیر عادی و مضطربانه به خویشتن در یک موقعیت اجتماعی است که شخص دچار نوعی تنش روانی –عضلانی می شود و رفتارهای غیر عادی از او سر میزند.
چرا افراد خجالت می‌كشند؟
خوب است از بعضی عوامل موثر در بروز خجالت آگاه شوید؛ تا با حذف آنها، به مطلوب دست یابید. تربیت غلط خانوادگی، آلوده ساختن محیط خانه و فضای ذهن خویش به حالت های رعب، وحشت، تهدید، ترس، دلواپسی، مراقبت های شدید و افراطی از رفتارها و اعمال خود، مقایسه خود با دیگران، خود بزرگ بینی و خود کوچک بینی افراط گونه و عدم آگاهی از مهارت های اجتماعی، احساس تنهایی و ترس از مسخره شدن و مقبول واقع نشدن، بخشی از عوامل کمرویی می‌باشند.
هر کس در فضایی آلوده بدین عوامل، به سر برد، با نوعی احساس شرم، ترس، دلهره، گنه کاری، بی عرضگی و حقارت، رشد می کند و در نتیجه، همیشه خود را فردی ضعیف می بیند و جرأت هیچ اقدامی را در خویش نمی یابد! این فرد، حتّی از قضاوت دیگران درباره اعمال و رفتارش می پرهیزد؛ خود را از دید دیگران مخفی نگه می دارد و از انجام دادن عملی که مورد مشاهده و ارزیابی دیگران باشد، اجتناب می ورزد.
همه ما به دلایل مختلف و درجات متفاوتی این حس را تجربه می‌كنیم؛ اگرچه دلیل آن اغلب بین افراد مشترك است و به یكی از موارد زیر ختم می‌شود:
1. تصویر ضعیف از خود: این مسأله می‌تواند از دوره نوجوانی افراد شكل گرفته باشد؛ زمانی كه ویژگی‌های منحصر به فرد ما برای اطرافیان‌مان جالب به نظر نمی‌رسد و ما فكر می‌كنیم آنها بی‌ارزش هستند و سعی می‌كنیم خودمان را شبیه دیگران كنیم و در نتیجه دیگر خودمان نیستیم و حتی احساسات‌مان، احساسات واقعی ما نیست. این افراد معمولا حتی نمی‌دانند توانایی‌ها و استعدادهای واقعی‌شان در چیست؛ فقط فكر می‌كنند هر شخص دیگری نسبت به آنها جالب‌تر و بهتر است.
2. فكر كردن بیش از حد به خود: هنگامی كه در كنار دیگران هستیم، نسبت به كارهای‌مان و آنچه انجام می‌دهیم، حساس‌تریم؛ به خصوص وقتی كه در مركز توجه همه باشیم. این فكر، در ما اضطراب ایجاد می‌كند و باعث می‌شود تمامی حركات‌مان برای خودمان سئوال‌برانگیز باشد و فكر كنیم آنها را اشتباه انجام داده‌ایم! این مسأله می‌تواند افكارتان را به شكل یك كهكشان مارپیچی به سمت پائین سوق دهد.
3. برچسب زدن: وقتی كه خود را یك فرد خجالتی می‌شناسیم و این برچسب را روی خودمان می‌زنیم، از لحاظ روانی به مرور با این احساس خو گرفته و زندگی می‌كنیم و شاید برای همیشه در ما باقی بماند. هنگامی كه برچسب عمل یا صفتی را به خود می‌زنید، آن صفت به صورت ثابت روی شما باقی می‌مانند و با همان زندگی خواهید كرد.
توجه به خودآگاهی
دریابید كه جهان و نگاه همه افراد به شما نیست و مردم آنقدر گرفتاری دارند كه فرصتی برای نگاه كردن به شما نخواهند داشت. به جای اینكه دائم نگران خود باشید و خودتان را تماشا كنید، خودتان را یكی از افراد دیگر و جزء یكی از آنها بدانید. خود را در برابر موضوعی كه منجر به خجالتی شدن شما می‌شود مسلح كنید و افكار خود را در اختیار بگیرید، اولین قدم مبارزه و غلبه بر كم‌رویی، آگاهی و رفتن به سوی هرگونه تغییر و یا بهبود زندگی است.
متمایز بودن
باور كنید شبیه دیگران بودن خسته‌كننده و كسل‌كننده و داشتن تفاوت‌ها خوب است. در واقع بپذیرید كه شما مثل افراد عادی و معمولی جامعه نیستید و نمی‌خواهید آن‌گونه باشید. شبیه بقیه بودن شما را خوشحال نخواهد كرد. بپذیرید كه ویژگی‌های منحصر به فردتان می‌تواند شما را از بقیه متمایز كند.
راههای مبارزه با کمرویی
اگر كسى تصمیم جدى داشته باشد، مىتواند با این مشكل مقابله كند و خود را درمان نماید و از حصار كمرویى رها شود و از توانمندىهایى كه دارد بهره ببرد:
1. در دادن سلام پیش قدم باشید.
2. بعد از سلام با جملات مرسوم، احوالپرسى كنید و اجازه بدهید افراد دیگر اول از شما جدا بشوند نه شما از آنها.
3. در كارهاى اجتماعى، در محیط خانه و... در فعالیت های دسته جمعى شركت نموده و نقش فعالى را بپذیرید.
4. هنگام صحبت با دیگران یا در مقابل جمع به اعضاى بدن خود (دست، پا، نحوه صحبت و...) هیچ توجهى نكنید و توجه خود را بر مطلبى كه مىگویید متمركز نمایید.
5. قبلاً مطلبى را كه مىخواهید در مقابل جمع بازگو كنید چندین بار در مقابل آینه تكرار كرده، فرض كنید در مقابل جمع هستید.
6. سعى كنید بر آنچه مىخواهید بگویید تسلط كافى داشته باشید.
7. اگر با شكست مواجه شدید، خود را نبازید و براى بار دیگر خود را آماده انجام آن كار نمایید.
8. قبل از این كه در مقابل جمع قرار بگیرید به خود تلقین كنید كه «مىتوانم در مقابل جمع صحبت كنم».
9. زمانی که حالت اضطراب در شما ایجاد می شود سعى كنید همه ماهیچههاى بدنتان را آرام کنید.
10. براى شكستن جو حاكم بر جمع و آرامش در صحبت كردن سعى كنید داستانهاى كوچك، طنز، لطیفههاى شیرین و مناسب را كه افراد خبره در جلسات سخنرانى بیان مىكنید، در دفترچهاى یادداشت كنید و در شرایط مقتضى از آنها استفاده نمایید.
پذیرفتن شكست‌ها
بپذیرید كه احتمال دارد از طرف دیگران پذیرفته نشوید؛ اما به خاطر داشته باشید كه این بخشی از زندگی است و تمامی افراد آن را تجربه كرده‌اند. شكست بخشی از فرآیند یادگیری است و تو تنها نیستی. در زیر به چند نكته اساسی اشاره خواهیم كرد كه از لحاظ ذهنی به شما كمك می‌كنند از قبل آماده پذیرش هر اتفاقی باشید:
- هرگز موضوع را شخصی نكنید. شما مقصر نبودید، فقط قرار نبود این اتفاق بیفتد و این بهترین اتفاق ممكن برای شما نبوده؛ پس اتفاق نیفتاده است.
- از این موضوع درس بگیرید و فكر كنید تمامی اتفاقات، درس‌های زندگی هستند تا شما به انسان بهتری تبدیل شده و قوی‌تر شوید. اگر از شكست‌ها درس بگیرید، گویا هیچ‌وقت شكست نخورده‌اید و آنها را نعمت‌هایی می‌بینید در ظاهری مبدل.
- بلند شوید و بدانید كه وقتی دلتان برای خودتان می‌سوزد و به حال خود افسوس می‌خورید، توقف كرده و به جلو حركت نخواهید كرد و رشد نیز نمی‌كنید. از نو شروع كنید و بی‌جهت انرژی‌تان را هدر ندهید و دوباره سعی كنید.
فرآوری: راضیه کتابچی
بخش خانواده ایرانی تبیان
منبع: سلامت نیوز، روان، آهنگ زندگی