ویژگی های نظام آموزشی مطلوب (1)

قطعا باید قبول کنیم همان طور که دین اسلام کامل ترین دین است نظام تربیتی آن نیز باید مترقی ترین نظام آموزشی باشد. در این مقاله و مقاله بعدی تعدادی از خصوصیات یک نظام آموزشی کارآمد دنبال می شود.

میزان تمایل دانش آموزان به علم، هنر، ادبیات و دین

شاید بتوان گفت بهترین دوران زندگی هر فرد بین سنین هفت تا سی سالگی است. زیرا در این سنین توانایی فکر و جسمی و امید به زندگی و پیشرفت در اوج خود قرار دارند. در نظام آموزشی صحیح تمام زمینه های لازم برای رشد معلمان فراهم است. معلم در یک فضای آموزشی صحیح می تواند دانش آموزان را علاقه مند به علم هنر ادبیات و دین نماید. در نظام آموزش صحیح دریچه ای شفاف به دنیای اطراف دانش آموز باز می شود که با پیشرفت کار آموزشی وسعت این پنجره و شفافیت آن بیشتر می شود. با وجود چنین دریچه ای دانش آموزان دنیا و زیبایی های آن را بهتر می بینند و در نتیجه علاقه بهتری به هنر پیدا می کنند.

 از آن جا که اعتقاد داریم مبنای دینی ما منطبق بر حکمت های جهان هستی و منطبق بر فطرت انسانی است، آگاهی بیش تر از حکمت های جهان هستی باعث رشد دین داری خواهد شد. بنابراین در یک نظام آموزشی صحیح که در آن حکمت های واقعی جهان هستی آموزش داده می شود. بایستی به طور طبیعی باعث رشد دین داری دانش آموزان گردد. در نظام آموزشی صحیح مدرسه را فضایی می دانیم که توانایی داشته باشد قدرت اندیشیدن دانش آموزان را پرورش دهد. به طوری که در دنیای امروز که متغیرهای موثر بر دانش آموزان زیاد است و هر روز با فناوری های جدید نظیر ماهواره، اینترنت و ... روبه رو می شویم بتواند دانش آموزان را طوری تربیت کند که از این ابزار ها استفاده مطلوب برند نه این که آن ها را برای هدر دادن وقت به کار ببرند و با وجود چنین ابزارهایی روی قدرت اندیشه و طرز فکر اجتماعی و دینی دانش آموزان تاثیر منفی بگذارد.

در نظام آموزشی صحیح و مطلوب مدرسه برای دانش آموز محیط جذاب است و نحوه آموزش به گونه ای است که بر این جذابیت می افزاید. در واقع باید گفت تمام زمینه های لازم برای علاقه مند کردن دانش آموزان به فراگیری دانش های جدید و به کار گیری آن ها در زندگی روزمره خود فراهم است. در چنین شرایطی است که می توان دانش آموز را جذب هنر، علم و ادبیات کرد. بنابراین در نظام آموزشی صحیح و مطلوب اگر مدرسه ای توانایی ارتقای سطح دانش، فرهنگ و ذوق هنری و اعتقادات دینی را نداشته باشد، دیگر مدرسه شناخته نمی شود بلکه به عنوان یک بنگاه سرگرمی و گذراندن وقت و احیانا یک مرکز بد آموزشی شناخته خواهد شد. برای دستیابی اهداف عالی تربیتی فرزندان خود لازم است تا مدرسه ای بنا کنیم و نظامی طراحی نماییم که توانایی علاقه مند کردن دانش آموزان به علم، هنر، ادبیات و دین را داشته باشد. یعنی در چنین نظامی باید برای تک تک این مولفه های کمال انسان برنامه حساب شده ای تنظیم گردد.

نحوه پاسخگویی نیازهای دانش آموزان

در ساختار نظام آموزشی صحیح و مطلوب معلمان از نزدیک یکدیگر را می شناسند و بین آن ها دوستی و الفت برقرار می شود. این الفت به دلیل تداوم حضور در یک مدرسه بیشتر می شود. به طوری که روابط صمیمی و دوستانه ی پایداری بین معلمان به وجود می آید. هم چنین تماس مستمر معلمان با دانش آموزان سبب می شود که معلمان دانش آموزان را نیز مثل فرزندان خود به حساب آورده و برای تربیت آن ها دقت بیش تری به کار برند و اوضاع تربیتی و تحصیلی آن ها را به طور پیوسته دنبال کنند. از طرفی دیگر روابط منطقی و کنترل شده ی دانش آموزان با یکدیگر باعث می گردد تاثیر منفی احتمالی آن ها روی هم به حداقل ممکن برسد. در چنین شرایطی به کلیه افراد مشغول به فراگیری و خدمت در دستگاه آموزش مدرسه شامل هم کلاس، معلم، ناظم و مدیر و مربی اعتماد می کنند. لذا دانش آموزان احساس راحتی و آزادی بیشتری می کنند.

بنابراین به سادگی نیازهای واقعی و نظرات خود را با مسئولین مدرسه و معلمان مطرح می کنند و دستگاه آموزشی مدرسه نیز سریعا نسبت به نظرات شان عکس العمل نشان داده و در جهت رفع نیازها و حل مشکلات آن ها فعالیت های لازم را انجام می دهند. توجه به شخصیت دانش آموزان و اهمیت دادن به نظرات آن ها یکی از نیازهای اساسی دانش آموزان است که بدین ترتیب تامین می شود. در نظام آموزشی صحیح به منظور رشد شخصیت اجتماعی دانش آموزان با توجه به دوره سنی آن ها بهترین برنامه ها، آزمایش ها، فعالیت های گروهی، اردوها، مسافرت ها و بازدیدها پیش بینی و طراحی شده است. دانش آموزان احساس می کنند هر روز از لحاظ علمی و فکری رشد می کنند و از عمرشان استفاده مطلوب می برند. این احساس واقعی باعث رضایت خاطرشان می گردد. از طرف دیگر در نظام آموزشی صحیح درست از تمام امکانات هر منطقه برای دستیابی به اهداف آموزش استفاده می شود و در طی فرآیند آموزش دانش آموزان با بهترین انسان های جامعه نیز آشنا شده و با آن ها از نزدیک برخورد و تماس پیدا می کنند. بنابراین دوران تحصیلات در نظام آموزشی صحیح می تواند بهترین دوران عمر دانش آموزان به حساب آید.

تقریبا تمام دانش آموزان دوره راهنمایی و دبیرستان هفته ای 36 ساعت باید روی صندلی بنشینند و اکثریت مطالب درس و تربیتی به صورت شنیداری و در برخی موارد دیداری مبادله می گردد. در واقع در تمام دوران فرآیند آموزش به یک شکل انجام می شود. در حالی که دانش آموزان این دوره ها از نظر روحی و روانی با هم فرق می کنند. بنابراین در نظام آموزشی درست و مطلوب برای هر دوره ی آموزشی مستقلا برنامه ریزی می شود و صاحب نظران به تناسب نیازهای روحی و روانی هر دوره برنامه های آموزشی و تربیتی را طراحی می کنند.

در واقع روح و روان دانش آموزان هر سنی یک سبک آموزش مخصوص به خود را می طلبد. نظام آموزشی هر دوره باید به گونه ای باشد که پاسخ گوی روح با عظمت انسان باشد و گرنه روح آزرده می شود. در نظام آموزشی صحیح و مطلوب به دانش آموزان احترام گذاشته می شود و معلمان و مسئولین آموزشی برایشان ارزش قائل هستند به طوری که به نظرات شان توجه می کنند، زیرا اساس زمینه های لازم برای احترام گذاشتن به آن ها فراهم شده است.

از طرف دیگر آن ها را خسته نمی کنند و حضور دانش آموزان در کلاس درس همراه با عشق است و از بودن در محیط جذاب مدرسه لذت می برند. برای برنامه تدریس ساعات کمتری در نظر گرفته می شود به طوری که با روحیه دانش آموز که دوران تحرکش است سازگاری داشته باشد.

دانش آموز با عشق سرکلاس بیاید و از مطالبی که خودش می تواند با مطالعه کسی نماید صرف نظر شود. دانش آموز خود دنبال تحقیق و علم است و نقش معلم در این بعد نظارت بر این تلاش و راهنمایی دانش آموزان و نمایاندن روش فکر کردن به آن ها است. در چنین شرایطی است که نظام آموزشی درست پاسخ گوی روح دانش آموزان است.

مرکز یادگیری سایت تبیان - فرآورنده: نسیم گوهری