ویژگی‌های یک تشک خوب
ویژگی‌های یک تشک خوب
بعضی ها فکر می کنند پیشگیری و درمان بیماری ها فقط با قرص و دارو امکان دارد و بقیه امور زندگی، اینکه کجا بروند، کجا نروند، چطور بخورند و چطور بخوابند، ربطی به بیماری و سلامتی شان ندارد، برای مثال گمان می کنند هرجا که شد و با هر وضعیتی که بخوابند، در سلامت آنها تاثیری ندارد.
پدر سرفه می کند. پدر سال هاست که سرفه می کند. نیمه شب ها بچه ها با صدای سرفه پدر از خواب بیدار می شوند، اما از جایشان تکان نمی خورند. دراز کشیده در رختخواب در اتاق خودشان، چشم ها باز و دوخته به سقف گوش می دهند به صدای سرفه ها؛ مادر به آشپزخانه می رود و برای پدر آب می آورد و آرام پشتش می زند. پدر سرفه می کند... بچه ها آرام به خواب می روند و باز پدر سرفه می کند. سال هاست که سرفه می کند.
شاید شما هم در خانواده تان مشابه چنین موردی را داشته باشید: سرفه ها و تنگی نفس های شبانه.
در برخی بیماری های تنفسی، مثل آسم و بیماری انسداد مزمن ریوی، این حالت اتفاق می افتد، یعنی مدتی در حالت دراز کش بودن، باعث تشدید انسداد راه های هوایی و تنگ شدن آنها می شود و به این ترتیب سرفه و تنگی نفس اتفاق می افتد.
در نارسایی قلبی، وقتی قلب به اندازه کافی و موثر نتواند کار پمپ مانند خود را انجام دهد، چنین وضعیتی رخ می دهند؛ یعنی ریه فرد به حالت خوابیده نمی تواند کار خودش را به سرانجام برساند.
همین طور در بیماری های دیگری مانند بازگشت اسید از معده به مری که به دلیل بدکارکردن دریچه بین مری و معده به وجود می آید ممکن است چنین حالتی اتفاق بیفتد و درازکشیدن باعث برگشتن اسید از معده به مری شود و بنابراین فرد صبح ها با حالت ترش کردن و حتی تهوع و استفراغ بیدار می شود.
همه اینها نشان می دهد که خوابیدن در بعضی شرایط به جای آن که باعث تمدد اعصاب و آرامش و نیرو برای کار روزانه شود، می تواند نیرو و توان انسان را بگیرد و حتی او را دچار مشکلات مرگباری کند.
تنگی نفس، به خصوص اگر در بیماری آسم و یا نارسایی قلبی رخ دهد، مسئله ای ساده نیست و اگر به موقع به فرد کمک نشود، ممکن است جان او را هم بگیرد.
پس برای ایمنی و سلامت، حتی در اتاق خواب هم باید فکر کرد و برنامه ریزی داشت. اگر تا حالا گذرتان به بیمارستان افتاده باشد، شاید دقت کرده باشید که چطور تخت های بیمارستان، پشتی های قابل تنظیم دارند. دسته ای در کنار تخت ها در نظر گرفته شده که با چرخاندن آن می توان محلی را که زیر سر بیمار قرار می گیرد بالا و پایین برد.
این تنظیم ارتفاع، برای جلوگیری از همه این اتفاقاتی است که در بالا گفته شد. کسانی که دچار هر یک از مشکلات آسم، نارسایی قلبی، ریفلاکس (بازگشت اسید از معده به مری) و یا بیماری انسداد مزمن ریوی و برونشیت مزمن هستند، باید ارتفاع سر خود را تا حدی که احساس راحتی در تنفس می کنند بالا بیاورند. اما این بیماران وقتی از بیمارستان مرخص می شوند، چه باید کنند؟
تخت ها و تشک هایی که قابلیت تنظیم ارتفاع دارند و می توان آنها را در منزل هم استفاده کرد، برای این بیماران مناسب است. اما لازم نیست حتما تشک یا تخت شما شکل ویژه ای داشته باشند تا از خطرات فوق پیشگیری کنید. کافی است چند عدد بالش اضافه تر در دسترس داشته باشید و ارتفاع سر خود را با آنها هر تعداد که می خواهید تنظیم کنید.
اتفاقا ارتفاعی که در آن تنگی نفس یا سایر علایم را نداشته باشید، شاخص خوبی برای تعیین درجه پیشرفت بیماری تان خواهد بود. به این معنا که اگر در طی یک ماه متوجه شدید که برای یک خواب راحت باید بالش اضافه خارج کنید، باید برای تنظیم دوز داروهایتان به پزشک خود مراجعه کنید.
آیا هر چه تشک سفت تر باشد، طبی تر است؟
البته فرورفتگی یکسانی که در اثر وزن بدن روی تشک ایجاد می شود، ممکن است باعث تشدید کمردرد در افراد حساس شود. ولی صرف اینکه تشک سفت به پیشگیری از کمردرد کمک می کند، یا آن را از بین می برد، موضوعی است که از لحاظ علمی ثابت نشده است.
برای رفع این مشکل، تشک های اسفنجی هوشمند ساخته شده که می تواند درست متناسب با شکل بدن فرو برود و به این ترتیب از فشار نامتناسب روی کمر جلوگیری کند.
نکته ای که در مورد سفتی تشک وجود دارد آن است که برای برخی افراد تشک های سفت نه تنها مفید نیست، بلکه ضرر هم دارد. نمونه مهم، افراد مبتلا به دیابت هستند که چون مستعد ابتلا به زخم هایی موسوم به زخم ناشی از فشار هستند، باید از واردشدن فشار زیاد و مستمر روی هر قسمت از بدن خود جلوگیری کنند، مثلا پاشنه پا در این افراد ممکن است دچار این نوع فشار مستمر و درنتیجه زخم ناشی از فشار شود. به همین علت افراد مبتلا به دیابت هرگز نباید از تشک های سفت استفاده کنند.
همچنین افراد سالمند به دلیل آنکه چربی زیر پوست کمتری دارند، نباید روی تشک های سفت بخوابند. چربی زیر پوست به عنوان یک بالشتک محافظ عمل می کند و نمی گذارد فشار ناشی از وزن بدن روی پوست وارد شود. وقتی مقدار این چربی کم شود و همین طور به دلیل شکنندگی و حساس شدن پوست در سنین بالا، حتی فشار کم نیز می تواند باعث آسیب پوست و زیر پوست شود.
سالمندانی که مشکل حرکتی دارند و در موقع خوابیدن کمتر می توانند جابه جا شوند، باید کاملا متوجه این نکته باشند. زخم بستر مشکلی است که به همین ترتیب در این افراد به وجود می آید و متاسفانه اگر پیشگیری نشود، درمان آن به سختی ممکن خواهد بود.
برای این منظور تشک هایی که به تشک مواج معروفند ساخته شده اند که علاوه بر حالت اسفنجی که در بالا گفتیم، می توانند لرزه هایی هم ایجاد کنند. این لرزه ها تا حدودی کار همان حرکات طبیعی را برای عضلات انجام می دهند، یعنی نمی گذارند خون در آنها تجمع پیدا کند.
همچنین این تشک ها برای کسانی که در پاهایشان مشکل عروقی وجود دارد، مثل واریس یا پاهایشان زود ورم می کند یا به کمردرد دچارند، می تواند تشک های مطلوبی باشد.
برخی انواع پیشرفته تر این تشک ها ممکن است علاوه بر ماساژهای آهسته و مداوم، کمی گرما هم تولید کند که هم باعث آرامش بیشتر در حین خواب می شود و هم دردهای عضلانی و خستگی های مفرط را تسکین می دهد.
تشک مناسب بالاخره چه جور تشکی است؟
غیر از نکاتی که گفته شد، شاید بهترین راه تشخیص یک تشک مناسب آن است که آن تشک، مناسب شما باشد، یعنی در صورتی که بیماری خاصی ندارید، خودتان بهترین شخصی هستید که می توانید تشک مناسب خود را انتخاب کنید. بنابراین دقت کنید و سعی نمایید قبل از خرید، حتما انتخابتان را امتحان کرده باشید.
با این حال، همه مشکلات خواب با تشک حل نخواهد شد؛ مشکلاتی مثل بی خوابی، خرخر موقع خواب، وقفه های تنفسی حین خواب یا برخی دردهای عضلانی با منشا ناشناخته که تشک ها نمی توانند برای رفع آنها کمکی به شما کنند.
ولی توجه داشته باشید که ممکن است خواب نامناسب شما مثل زیاد خواب دیدن و یا نداشتن خواب عمیق، یا بیدار شدن و از خواب پریدن مکرر در طی شب، به علت تشک یا وضعیت خوابیدن نامناسب شما باشد. پس هرچه سریع تر درباره رفع آن فکری کنید.
بخش سلامت تبیان
منبع: هفته نامه سلامت - دکتر فرنوش صفوی‌فر
مطالب مرتبط:
چقدر به تشک خوابتان توجه می‌کنید؟
خوابی راحت با بالش و تشک مناسب