شوره زدن مژه‌ها یا بلفاریت

بلفاریت از جمله بیماری‌های شایع چشمی است. بسیاری از افراد، آن را با علامت شوره زدن مژه‌ها می‌شناسند.

بلفاریت (blepharitis)‌ عبارت است از التهاب لبه پلک‌های چشم. امکان دارد التهاب در خود پلک‌ها، مژه‌ها، غدد چربی میبومین (غددی که ترشحات آن‌ها، حرکت پلک را آسان می‌کند) و ملتحمه چشم (روی سفیدی چشم) نیز دیده شود.

این بیماری ممکن است در اثر یک عفونت خفیف میکروبی یا بیماری پوستی ایجاد شود.

کمپرس گرم روی پلک‌ها و تمیز کردن آن‌ها و استفاده از آنتی‌بیوتیک ها یا ماساژ پلک، از درمان‌های این بیماری چشمی محسوب می‌شود.

انواع بلفاریت

بلفاریت به دو شکل رخ می‌دهد: بلفاریت قدامی و بلفاریت خلفی.

در بلفاریت قدامی قسمت جلویی و خارجی پلک که محل اتصال مژه‌هاست درگیر می‌شود. دو علت شایع بلفاریت قدامی، عفونت‌های میکروبی و سبوره (پوسته پوسته شدن) هستند.

در بلفاریت خلفی که ناشی از مشکلات غدد چربی پلک است، قسمت داخلی پلک گرفتار می‌شود. دو بیماری پوستی که سبب بلفاریت خلفی می‌شوند عبارتند از: آکنه روزاسه و شوره سر.

علائم بلفاریت

قرمزی و وجود پوسته‌های چرب روی لبه پلک

ریختن مژه‌ها

وجود زخم‌های کوچک روی پلک. اگر لبه پلک زخم شود، روی این زخم‌ها دلمه بسته خواهد شد. اگر این دلمه‌ها برداشته شوند، خونریزی رخ خواهد داد.

تحریک و اذیت شدن چشم در صورتی که پوسته‌های لبه پلک به درون چشم بیافتند.

خارج شدن ترشح از پلک‌ها که باعث به هم چسبیدن مژه‌ها در هنگام خواب می‌شود.

پوسته پوسته شدن روی مژه‌ها و در گوشه چشم یا روی پلک

حساسیت به نور

به محض مشاهده چنین علائمی، فرد باید به چشم‌پزشک مراجعه کند.

علل بلفاریت

عفونت باکتریایی در فولیکول‌های مژه‌ها و غدد میبومین

واکنش آلرژیک (تنها در مواردی که التهاب زیاد جدی نیست)

شپش بدن (نادر است)‌

عوامل خطر بلفاریت

سن بیش از 60 سال

سابقه درماتیت سبورئیک روی پوست سر و سایر نقاط بدن

مواجهه با مواد شیمیایی یا سایر مواد تحریک‌زای محیطی

زندگی در یک خانه پر جمعیت یا در شرایط بد بهداشتی

تغذیه نامناسب

سرکوب ایمنی بدن به دلیل بیماری یا دارو

دیابت شیرین (مرض قند)

آکنه روزاسه

جلوگیری از بلفاریت

دستان خود را مرتب بشویید و با حوله تمیز خشک کنید.

از حضور در محیط‌هایی که دارای گرد و غبار یا سایر مواد تحریک‌زا هستند خودداری کنید.

از مواد آرایشی که فاقد خاصیت آلرژی‌زایی هستند، استفاده کنید.

شوره سر را با شامپوهای مخصوص آن کنترل کنید.

عوارض بلفاریت

در صورتی که بلفاریت درمان نشود، ممکن است در درازمدت سبب بروز عوارض زیر گردد:

ضخیم شدن لبه‌های پلک

متسع شدن مویرگ‌ها

از دست دادن مژه‌ها 

زخم شدن قرنیه

تشکیل جوشگاه روی پلک

گل مژه

رشد مژه‌ها در جهت غیرطبیعی (تریشیازیس)

برگشتن پلک به طرف خارج (اکتروپیون)

برگشتن پلک به طرف داخل (انتروپیون)

همچنین یک سوم پایین قرنیه ممکن است خراشیده شود و منجر به واکنش‌ها و عوارضی در سطح ملتحمه و قرنیه گردد.

درمان خانگی بلفاریت

* از پارچه یا حوله گرم برای کاهش التهاب و تسریع بهبودی استفاده کنید.

ابتدا دست‌هایتان را بشویید و حوله‌ای را که با آب گرم مرطوب شده است را روی چشمان بسته خود قرار دهید. پارچه یا حوله را حدود 20 دقیقه روی چشم بگذارید، و بعد حداقل یک ساعت به چشم خود استراحت دهید. به هر تعداد دفعه که لازم است این کار را تکرار کنید.

کمپرس گرم سبب شل شدن پوسته‌های روی چشم می‌شود و به این ترتیب هنگام تمیز کردن پلک، این پوسته‌ها راحت‌تر جدا می‌شوند. کمپرس گرم همچنین سبب گرم شدن و شل شدن پلاک‌هایی می‌شود که غدد چربی پلک را مسدود می‌کنند. انسداد این غدد سبب ایجاد التهاب می‌شود.

* پوسته‌ها را به طور روزانه از روی پلک بردارید.

* از مصرف مواد آرایشی چشمی تا زمانی که التهاب رفع نشده است خودداری کنید، زیرا ممکن است مانع شستشوی پلک و ماساژ آن شود.

* تا زمانی که بیماری به طور کامل درمان نشده است، از استفاده از لنزهای تماسی نرم خودداری کنید.

* بعضی از بیماران، در استفاده از لنز مشکل پیدا خواهند کرد و باید از روش‌های دیگری برای اصلاح عیب انکساری چشم خود استفاده کنند. به بعضی از این بیماران، لنزهایی با نفوذپذیری بالا تجویز می‌شود و به بعضی دیگر توصیه می‌شود که دفعات تعویض لنز را بیشتر کنند.

* در بعضی از موارد، به بیمار توصیه می‌شود از شامپوهای ضد شوره برای سر و ابروها استفاده کند.

درمان دارویی بلفاریت

پماد یا قطره آنتی‌بیوتیکی، که امکان دارد حاوی داروهای کورتیزونی نیز باشد.

در موارد شدید، مثلاً زمانی که آکنه روزاسه نیز وجود دارد، امکان دارد داروی خوراکی نیز تجویز شود.

اگر بلفاریت سبب خشکی چشم شود، استفاده از قطره اشک مصنوعی یا پمادهای لوبریکانت (که سبب کم شدن اصطکاک پلک با سطح چشم می‌شود) لازم است.

امکان دارد بلفاریت، مقاومت سرسختانه‌ای به درمان نشان دهد، اما گاهی در عرض 8 تا 12 ماه معالجه می‌شود. البته عود آن شایع است.

مصرف داروهای بالا باید تحت نظر پزشک متخصص صورت گیرد.

فرآوری: مریم سجادپور

بخش سلامت تبیان

آی آر شفا

آی آر طب

آفتاب