اعصاب

هدف از نوشتن اين مطلب آشنا نمودن شما عزيزان با سيستم عصبي، ساختار و نحوه عملکرد آن مي باشد. همانگونه که در مطالب مرتبط قبلي نيز توضيح داديم، اين مطلب به صورتي تهيه شده که براي عموم مردم قابل استفاده باشد لذا سعي شده به صورت کاملاً ساده و قابل درک نوشته شود.

شما عزيزان در صورتي که به اين مطلب علاقه داريد و دوست داريد اطلاعات کامل تري در اين زمينه بدست آوريد، کافي است اين امر را از طريق بخش نظرات که در زير همين صفحه آورده شده است به گوش ما برسانيد تا ما نيز مطالب تخصصي تر و کامل تري را براي شما تهيه نموده و بر روي سايت قرار دهيم.

شبکه عصبي، يک شبکه منسجم است که کليه حرکات بدن و فرايند هاي اجزاء درون بدن را کنترل مي کند. مرکز شبکه عصبي مغز و نخاع مي باشد و به آن CNS گفته مي شود. CNS اطلاعات رسيده از بدن را آناليز و ذخيره کرده و فرامين مناسب صادر مي کند.

CNS توسط شاخه هاي شبکه عصبي که از رشته هاي عصبي ساخته مي شود به تمام نقاط بدن متصل مي گردد. سيستم عصبي از پيوند بيليون ها سلول عصبي متصل به هم ساخته مي شود. اين سلول ها نرون نام دارند و مي توانند پالس هاي الکتريکي معروف به پالس هاي عصبي را با سرعت بسيار بالا انتقال دهند.

شبکه رشته اي

نرون ها با ساير سلول هاي بدن دو تفاوت عمده دارند. آن ها براي انتقال سيگنال هاي الکتريکي ساخته شدند و هر سلول آن ها مي توانند طول بسيار زيادي داشته باشد. هر چند سلول هاي عصبي درون يا نزديک به CNS قرار مي گيرند، ولي اکسون آن ها (رشته عصبي آنها) مي توانند تا 1 متر فاصله داشته باشند (مثلاً نرون هايي که از نخاع به پاها وصل مي شوند) آکسون ها با بافت هاي رشته اي به هم متصل مي شوند و کابل هاي سفيد و براقي را مي سازند. اکثر رشته هاي عصبي حاوي نرون هاي حسگر و محرک مي باشند.

ستون فقرات

ستون فقرات حاوي يک رشته ارتباطي به ضخامت يک انگشت است که ارتباط بين مغز و بدن را توسط 31 جفت عصب نخاعي برقرار مي سازد. هر يک از اين 31 جفت عصب پيش از اتصال با رشته عصبي ستون فقرات به دو شاخه تقسيم مي شود.

دسته پشتي فرامين را از بدن به مايع خاکستري نخاع انتقال مي دهد و دسته جلويي نيز پالس ها را از مايع خاکستري به عضلات منتقل مي کند. نرون هاي سفيد نمايان در شکل نيز وظيفه انتقال فرامين به بالا و پايين ستون فقرات و از مغز به ستون فقرات را دارند.

در شکل فوق، نقاطي که نشان داده شده عبارتند از:

1- دسته جلويي – اعصاب محرک

2- دسته پشتي – اعصاب حسي

3- مايع خاکستري – لينک بين اعصاب حسي و محرک

4- نرون هاي سفيد بيروني

5- عصب نخاعي

نرون هاي محرک

تمام نرون ها ساختار مشابه نرون هاي محرک دارند. در اين نرون ها بدنه سلول حاوي هسته کنترلي آن (به رنگ قرمز در شکل) مي باشند.

رشته هايي به نام دندريت حوالي بدنه آن ها وجود دارد که کار انتقال سيگنال از ساير سلول ها را انجام مي دهند. شاخه بزرگ تر خارج شده از بدنه اصلي نيز اکسون نام دارد که سيگنال ها را به نواحي ديگر منتقل مي کند.

پيام رساني

نرون هاي مجاور هم به هم تماس ندارند و توسط فاصله اي به نام سيناپس از هم جدا مي شوند. در محل تلاقي نرون هاي محرک و فيبرهاي عضلاني نيز سيناپس وجود دارد.

هنگامي که يک پالس عصبي به انتهاي نرون (رنگ آبي در شکل) مي رسد، باعث آزاد شدن مواد شيميايي مي شود. اين ماده از سيناپس عبور کرده و رشته هاي عضله (رنگ قرمز در شکل) را به عکس العمل وادار مي کند و يا در صورت مجاورت با نرون ديگر، پالس را به آن انتقال مي دهد.

مرکز يادگيري سايت تبيان - تهيه: پوريا ميرعشقي

تنظيم: مريم فروزان کيا