چگونه گياهان از خودشان دفاع مي کنند؟

آيا تا به حال، حشره اي را در حال خوردن برگ يک گياه ديده ايد؟ ممکن است با خودتان فکر کرده باشيد که اگر او همين طور به خوردن ادامه بدهد، ممکن است تمام برگ هاي اين گياه را بخورد؛ اما به گفته ي دانشمندان، حشرات به اين راحتي هم نمي توانند گياهان را از بين ببرند، بعضي از گياهان براي نجات خود از رابطه ي دوستانه شان با ديگر موجودات بهره مي برند؛ مثلاً گياه پنبه، در چنين مواقعي از زنبور براي محافظت خود در برابر کرم ابريشم کمک مي گيرد.

در واقع عمليات نجات اين گونه آغاز مي شود، هنگامي که کرم ابريشم برگ هاي گياه پنبه را مي خورد، بزاق دهانش روي برگ باقي مي ماند و باعث تراوش يک ترکيب شيميايي از برگ گياه مي شود که درست مانند زنگ خطر عمل مي کند.

گياه، اين ترکيب شيميايي را در قسمت هاي آسيب ديده ي خود رها مي کند، زنبور هم آن را در هوا مي گيرد و يک راست به طرف گياه مي رود. البته تنها دو گونه از زنبورها اين کار را انجام مي دهند، اين زنبورها انسان ها را نيش نمي زنند و مثل زنبورهاي ديگر زرد و مشکي نيستند، اما حس بويايي قوي دارند و با استفاده از آن متوجه مي شوند که گياه پنبه بسيار به کمک احتياج دارد و به دنبال بوي اين ترکيب شيميايي به طرف گياه مي روند.

زنبور ابتدا کرم ابريشم را نيش مي زند و بعد نزديک و يا داخل بدن او تخم مي گذارد. بعد از چند روز لاروهاي کوچک زنبور از تخم بيرون مي آيند که البته خيلي هم گرسنه هستند و شروع به خوردن کرم مي کنند.

تقريباً دو روز بعد کرم هاي کوچک مشغول تنيدن پيله مي شوند و بعد از آن تبديل به زنبورهاي بالغ مي شوند.

تمام اين تغييرات و تحولات نزديک به دو هفته به طول مي انجامد. زماني که زنبورها به اندازه ي کافي بزرگ شدند، مي توانند در مزارع پنبه با حس بويايي خود گردش بکنند. اين گردش آن ها براي مزرعه داران بسيار مفيد است؛ زيرا بدون استفاده از سموم شيميايي محصولاتشان از آفت کرم ابريشم در امان خواهد ماند و محصول سالمي خواهند داشت.

بخش کودک و نوجوان تبيان

منبع:ماهنامه مليکا