خواب هايي با لذت صداي تو

روانشناسان کودک به مادراني که از خواب نامنظم و بي‌قراري‌هاي نوزادشان رنج برده و خود دچار اختلال خواب شده‌اند، لالايي گفتن را پيشنهاد مي‌کنند.

به عقيده آنها، علاقه به ريتم، نظم، تکرار  به‌طور فطري در نهاد همه انسان‌ها وجود داشته و کلمات آرام و منظم و ريتم‌دار مانند لالايي بر عملکرد مغز تأثير گذاشته و باعث آرامش فرد مي‌شود.

خواندن لالايي از ديرباز در جوامع مختلف مرسوم بوده و مادران از اين تکنيک براي آرام کردن و خواب کردن فرزندان خود استفاده مي‌کردند. محققان روانشناسي معتقدند، مکانيسم تأثيرگذاري لالايي بر مغز انسان بسيار پيچيده است مطابق با پژوهش‌هاي انجام گرفته، مغز انسان در دوران جنيني و پس از آن نوزادي به ميزان قابل توجهي به آواها، بويژه نسبت به ريتم‌هاي پيوسته واکنش نشان داده و اين مسئله در تکامل و افزايش رشد شناختي مؤثر است.

به عقيده محققان، وقتي پيام‌ها، داستان‌هاي کودکانه و سنت‌ها در قالب شعر براي نوزاد يا کودک خوانده مي‌شود، او بيشتر به مضامين داستان پي برده و از موضوع آن لذت مي‌برد. از لالايي به نوعي به عنوان پيام غيرکلامي تعبير مي‌شود که داراي عنوان و مقدمه، بوده و مي‌توان از آن نتيجه‌گيري کرد. ملودي و هارموني لالايي باعث تحريک مغز شده و خلاقيت و قدرت تخيل نوزاد را افزايش مي‌دهد.

حفظ سنتي قديمي

به عقيده جامعه‌شناسان، آداب ديرين لالايي خواندن که زبان مشترک در همه جوامع است، نه تنها رابطه عاطفي ميان مادر و کودک را استحکام مي‌بخشد، بلکه در تقويت اعتماد به نفس، يادگيري زبان، افزايش رشد شناختي، مهارت خوب شنيدن و مهارت‌هاي حرکتي مؤثر است.

خواندن آوازهاي محلي يا داستان‌هاي کودکانه در قالب شعر و به صورت آهنگين ، باعث شناخت بيشتر کودک از فرهنگ‌هاي مختلف و شکل‌گيري تفکر شناختي مي‌شود. در واقع لالايي براي فرزندان چه در دوران نوزادي و چه در دوران کودکي به نوعي هديه زندگي محسوب مي‌شود چون پيام مهر و محبت اطرافيان به‌شمار مي‌رود.

تکنيکي براي افزايش رشد شناختي

دکتر فربد فدايي، روانپزشک در خصوص اهميت لالايي خواندن براي فرزندان مي‌گويد: نوزاد انسان از بودن در کنار مادر، شنيدن صداي او و لمس ضربان قلبش احساس آرامش مي‌کند، يکي از دلايلي که محققان به تغذيه نوزاد از شير مادر تأکيد مي‌ورزند اين است که رابطه احساسي عميق‌تري بين آنها به وجود آمده و اين مسئله باعث افزايش احساس امنيت و اعتمادبه‌نفس کودک مي‌شود.

از سوي ديگر نوزادان در دو سال نخست زندگي، بسيار ضعيف و ناتوان هستند و به محبت فراوان نياز دارند. در صورتي که نوزاد از محبت والدين محروم باشد، دوره‌هاي خواب و بيداري او مختل مي‌شود، اما اگر کودک در آغوش مادر و با صداي لالايي او به خواب رود، ريتم خواب و بيداري منظم مي‌شود. زماني که صداي مادر به صورت آهنگين به گوش کودک برسد، از طريق نيمکره سمت راست که مرکز شکل‌گيري هيجانات در انسان است، عواطف مثبتي را در وجود کودک ايجاد مي‌کند. اين عواطف مثبت است که سبب ترشح هورمون‌هاي مولد آرامش شده و باعث مي‌شود کودک به راحتي و در امنيت خاطر استراحت کند.

اين استاد دانشگاه تصريح مي‌کند، لالايي گفتن تنها مختص دوران نوزادي نبوده و در سنين ديگر نيز آرامش‌بخش است. خواندن لالايي باعث ارتباط نزديک‌تر کودک و مادر مي‌شود و ترس‌هاي کودکانه را از وجود او دور مي‌کند. مادران از طريق لالايي داستان‌هاي عامه و کهن را به گوش کودک مي‌رساند. بدين منظور که لالايي سبب ايجاد زمينه براي آشنايي با فرهنگ ملي در کودکان مي‌شود، از آنجا که لالايي به صورت موزون و آهنگين است خيلي سريع تأثير مي‌گذارد و به دليل آنکه در کودک هنوز نيمکره چپ که محل منطق و زبان رياضيات است رشد کافي نيافته است و کودک با نيمکره راست مغز که مرکز تخيل و تصور و هيجان و عواطف و موسيقي است با جهان بيرون ارتباط برقرار مي‌کند، همه اين عوامل موجب مي‌شود کودکاني که در دوره پيش از دبستان با لالايي مادر به خواب رفته‌اند کودکاني بردبارتر، متکي به نفس‌تر، با عاطفه، خلاق و علاقه‌مند به فرهنگ سرزمين مادري‌شان تربيت ‌مي‌شوند و در زندگي آينده‌شان نيز با ديگران با محبت و مهرباني رفتار مي‌کنند و از ديگران نيز توقع مهرورزي دارند، بالعکس آن دسته از کودکاني که از ارتباط صميمانه و آهنگين با مادر محروم بوده، عصبي، تحريک‌پذير و پرخاشگر بوده و با کاهش عزت‌نفس مواجه مي‌شوند. عجول بودن و بي‌اهميت جلوه دادن فرهنگ ملي از ديگر خصوصيات اين افراد خواهد بود.

عاملي در شکل‌گيري رشد شخصيتي

دکتر مسعود آبيار، روانشناس در خصوص اهميت لالايي گفتن در شکل‌گيري رشد کودکان مي‌گويد، به‌طور طبيعي کودکان خردسال به آواهاي ريتم‌دار واکنش مثبت نشان داده و اين مسئله باعث افزايش دقت و تمرکز کودک مي‌شود، چرا که آنها بيشتر به کلماتي که در قالب شعر‌هاي آهنگين بيان مي‌شود، تمرکز کرده و با واژه‌ها آشنا مي‌شوند.

اين روانشناس اضافه مي‌کند: به‌طور قطع، قطعاتي که به عنوان لالايي براي کودک خوانده مي‌شود در ذهن و در ناهوشيار او ثبت مي‌شود و در آينده خط‌مشي زندگي کودک را شکل مي‌دهد و بر تصميم‌گيري‌هاي او تأثير مي‌گذارد.

اين روانشناس اضافه مي‌کند: پژوهش‌هايي که از زمان جنگ جهاني دوم روي دو گروه از کودکان انجام شده نشان داد، در دسته‌اي از کودکان که در دوران جنگ در مراکز عمومي نگهداري مي‌شدند، رشد شناختي کمتر بوده و ميزان ابتلا به بيماري‌ها کمتر گزارش شده است. در حالي که در آن دسته از کودکاني که تحت حفاظت خانواده‌ها، پرورش پيدا کردند و از محبت و هم‌کلامي بيشتري برخوردار بودند، ميزان ابتلا به بيماري‌ها کمتر گزارش شده و از سيستم ايمني بالاتري برخوردار بوده‌اند.

تحقيقات جديد مؤکد اين مسئله است که نوازش کودک و خواندن اشعار آهنگين، نه تنها بر سلامت روان او تأثيرگذار است، بلکه سلامت جسم او را بهبود مي‌بخشد. بايد توجه داشت، لالايي گفتن در سنين بالا و خواندن اشعار آهنگين با ريتم ملايم قبل از خواب نيز بر سلامت جسم و روان افراد تأثيرگذار است و نه تنها سيستم خواب او را تنظيم مي‌کند، بلکه قدرت حل مسئله و تصميم‌گيري را در آنها بهبود مي‌بخشد.

بخش خانواده ايراني

منبع : شهرزاد

مقالات مرتبط :

يک لالايي ماندگار براي کودک من