منگنز و نقش آن در بدن
منگنز و نقش آن در بدن
کمبود منگنز موجب کاهش وزن، التهاب پوستي، تهوع و استفراغ، تغيير رنگ پوست و کاهش رشد مو مي شود. منابع عمده ي آن حبوبات، غلات کامل، آجيل، چاي، شير و محصولات لبني و سبزيجات با برگ سبز پررنگ هستند.
مواد معدني يا مينرال، از جمله ريزمغذي هايي هستند که بدن در مقادير متفاوتي به آن ها نياز دارد.
مواد معدني بر اساس ميزان نيازشان در بدن به دو دسته ي ماکرومينرال ها که نياز روزانه ي بدن به آن ها بيش از 100 ميلي گرم است و ميکرومينرال ها(عناصر کمياب) که نياز روزانه ي بدن به آن ها کمتر 15 ميلي گرم است، تقسيم مي شوند.
دسته ي ديگري نيز وجود دارد که به نام عناصر بسيار کمياب شناخته مي شوند و نياز روزانه ي آن ها در حد ميکرو گرم است. از جمله اين عناصر کمياب يد، سلنيوم، منگنز، موليبدنيوم، کروم و ... را مي توان نام برد.
همه ي اين عناصر نقش هاي بسيار حياتي در بدن دارند در حالي که به مقدار بسيار کم در بدن يافت مي شوند.
يکي از اين عناصر منگنز است که با اين که در حد ميلي گرم در بدن نياز است ولي جزء عناصر بسيار کمياب به حساب مي آيد و ما بسيار کم در موردش شنيده ايم.
اولين بار کمبود منگنز در سال 1972 شناخته شد، که با نشانه هاي کاهش وزن، التهاب پوستي، تهوع و استفراغ، تغيير رنگ پوست و کاهش رشد مو بروز کرد.
منابع غذايي منگنز
مگنز عنصري است که به راحتي در اختيار بدن قرار مي گيرد و منابع عمده ي آن حبوبات، غلات کامل، آجيل، چاي، شير و محصولات لبني و سبزيجات با برگ سبز پررنگ هستند که با توجه به در دسترس بودن آن ها به ميزان فراوان، به راحتي نيازمان به آن برآورده مي شود و کمتر موارد کمبود آن ديده شده است.در واقع گياهخواران بيشترين دريافت را دارند، چرا که اغلب منابع منگنز، گياهان هستند. اما لزوما منگنز خون شان بالا نيست. در ادامه راجع به آن توضيحاتي داده ايم.
اولين بار کمبود منگنز در سال 1972 شناخته شد، که با نشانه هاي کاهش وزن، التهاب پوستي، تهوع و استفراغ، تغيير رنگ پوست و کاهش رشد مو بروز کرد
نياز بدن
ميزان نياز بدن روزانه در مردان 2.3ميلي گرم و در خانم ها 1.8 ميلي گرم است واين ميزان در طي بارداري و شيردهي افزايش مي يابد.
جذب و متابوليسم
منگنز به راحتي در روده جذب مي شود. رقباي منگنز در هنگام جذب عناصر دو ظرفيتي آهن و کبالت هستند.
سرعت جذب در آقايان نسبت به خانم ها کندتر است و در رژيم هاي غذايي سرشار از آهن غيرهم(منابع گياهي) منگنز سرم پايين تر است که اصولا در گياهخواران ديده مي شود.
دفع آن از طريق مدفوع(موجود در اسيد هاي صفراوي مترشحه در روده باريک) است.
عملکرد منگنز در بدن
منگنز جزئي از آنزيم هايي است که در متابوليسم کربوهيدرات ها و چربي ها فعاليت دارند. منگنز در بسياري از ترکيبات آنزيمي ديگر نيز يافت مي شود.در مفاصل، بافت استخواني، رشد و ترميم بدن و رنگ مو نيز نقش مهمي دارد.
ارتباط منگنز با بيماري هاي مختلف
صرع: يک مطالعه در سال 1960 نشان داده است موش هايي که دچار کمبود منگنز بوده اند بيشتر مستعد ابتلا به تشنج هستند و نوار مغزي آن ها حاوي فعاليت هاي تشنجي است.ديابت: افراد مبتلا به ديابت در مقايسه با اشخاص سالم به طور قابل ملاحظه اي منگنز کمتري دارند. منگنز سطح قند خون را در افراد ديابتي کاهش مي دهد.
پوکي استخوان: از دست رفتن توده ي استخواني بعد از يائسگي به سرعت شروع مي شود و مي تواند منجر به پوکي استخوان گردد. منگنز و ديگر عناصر کمياب استحکام استخوان را در زنان بعد از يائسگي افزايش مي دهند.
بيماري هاي ديگر: منگنز همچنين در درمان تصلب شرايين، کلسترول بالاي خون، سرگيجه و کاهش شنوايي مؤثر و مفيد است.
مسموميت: موارد مسموميت منگنز بسيار نادر است و در صورتي که مکمل هاي غني از منگنز را کنترل نشده و در مقادير بسيار زياد مصرف کنيم، ديده خواهد شد.
راحله باباپور
بخش تغذيه و آشپزي تبيان
مطالب مرتبط: