آموزش ساخت جليقه ضد گلوله

درحاليکه تا جنگ جهاني دوم استفاده از جليقه ضد گلوله تنها  به واحدهاي زرهي خط شکن محدود بوده  و بصورت ورقه هاي سنگين پرس شده از فولاد سخت ساخته مي شده است،  تاريخ ذکر مي کند که لطفعلي خان زند 250  سال پيش بارها در هنگام جنگ از بين آماج گلوله لشکريان انبوه آغامحمدخان بطورمعجزه آسائي سالم عبور مي کند ولي کسي سخني ازجليقه نمدي ضد گلوله او به ميان نميآورد.

شايد تاريخ نگاران ما بيش از آنکه به هنردست نمدمالان عشاير اين سرزمين واقف باشند به اثر طلسم دعانويسان يا قهرمانان روئين تن اساطيري آن اعتقاد داشته اند و شايد هم اين جزء اسرار مگوي خان شجاع زند بوده که بعنوان اولين مبتکر جنگهاي چريکي و مدعي پادشاهي ايران ، بقولي در همين ارک بم که در زلزله اخير خراب شد، بعد ازاينکه يک صبح تا غروب يک تنه مي جنگد ، بالاخره وقتي زخمي دستگير ميشود، بزرگترين الماس  آن زمان جهان را نيز بر بازوي خود داشته است.

به هر حال تکنولوژي امروزدنيا دوباره به همان الياف نبافته نمدي عشايرما رسيده است منتها بجاي الياف پشم از الياف مصنوعي سبکتر و محکم تر استفاده ميکند تا در مقابل قدرت و سرعت بيشتر گلوله اسلحه هاي مدرن امروزي  دوام بياورد.

جليقه هاي ضد گلوله امروزي، به دو نوع تقسيم مي شود:

- جليقه هاي ضد گلوله سخت

- جليقه هاي ضد گلوله نرم

 جليقه هاي ضد گلوله سخت

جليقه هاي ضد گلوله سخت از صفحه هاي فلزي و يا سراميکي ضخيم ساخته مي شوند و به اندازه کافي براي انحراف گلوله و ساير سلاح ها مقاومند. مواد بکار رفته در اين جليقه ها، گلوله ها را با همان نيرويي که به داخل در حال وارد شدن است به خارج هل مي دهند. به اين ترتيب جليقه غير قابل نفوذ خواهد بود.

جليقه هاي ضد گلوله سخت حفاظت بيشتري را نسبت به جليقه هاي ضد گلوله نرم ايجاد مي کنند ولي طاقت فرساتر هستند. افسرهاي پليس و کارکنان نظامي اين نوع از لوازم حفاظتي را در هنگامي که ميزان خطر احتمالي بالا باشد به تن مي کنند ولي براي استفاده هاي روزمره عموما از جليقه هاي ضد گلوله نرک که مي توان به صورت ژاکت يا تي شرت معمولي به تن کرد، استفاده مي کنند.

جليقه هاي ضد گلوله نرم

    جليقه هاي ضد گلوله نرم  مفهوم گيج کننده اي است. چگونه ممکن است يک تکه لباس گلوله را متوقف کند؟ روش کار اين جليقه ها بسيار ساده است. در درون اين جليقه ها يک ماده ضد گلوله قرار دارد که در حقيقت يک توري بسيار قوي است. براي درک چگونگي عملکرد آن، تور دروازه فوتبال را در نظر بگيريد. در پشت دروازه بستهش ده است. وقتي که توپ به دروازه شوت مي شود، داراي انرژي زيادي اس و در هنگام اصابت به تور، در يک نقطه مشخص تور را به عقب هل مي دهد. هر رشته از يک سمت تيرک به سمت ديگر امتداد دارد و نيروي وارد آمده در آن نقطه مشخص را به سر تا سر پخش مي کند. اين نيرو به دليل به هم بافته بودن رشته ها پخش مي شود. زماني که توپ رشته هاي افقي تور را هل مي دهد ديگر رشته ها نيز در عوض، ديگر رشته هاي افقي را هل داده و به اين طريق، همه قسمت هاي تور انرژي وارده توپ را جذب مي کنند و فرقي نمي کند که گلوله به کدام قسمت از تور اصابت کرده باشد.

    اگر يک تکه از ماده ضد گلوله را زير ميکروسکوپ قرار دهيم، همين ساختار را مشاهده خواهيم کرد. رشته هاي بلندي از الياف را که به هم تنيده شده اند تا يک ساختار توري شکل متراکم را تشکيل دهند. حال با توجه به اينکه يک گلوله بسيار سريع تر از توپ حرکت مي کند، بنابراين اين توري بايد از مواد محکم تري ساخته شود. معروف ترين ماده اي که در ساخت جليقه هاي ضد گلوله به کار مي رود، اليافي به نام KEVLAR است. اليافي سبک وزن است که 5 برابر مقاوم تر از يک تکه فولاد، در همان وزن است زماني که اين ماده به صورت يک تور متراکم در مي آيد، مي تواند نيروي زيادي را جذب کند. به منظور جلوگيري از رسيدن گلوله به سطح بدن، جليقه ضد گلوله بايد برخلاف ضربه مستقيمي که گلوله وارد مي کند، عمل کند.

اغلب جليقه هاي امروزي داراي جيب هائي هستند که در آنها تخته هاي ضد گلوله مخصوص قرار ميگيرد. اين تخته ها از بهم چسباندن حدود 12-22  لايه پارچه الياف فشرده به ضخامت هر يک 1 ميليمتربوجود مي ايند و وزن کل آن حدود 3-5 کيلوگرم ميشود. لايه ها طوري انعطاف پذير هستند که مانند تور دروازه در مقابل توپ، ضربه گلوله را از نقطه برخورد به کل سطح خود بطور موجي منتقل مي کنند و پس از فشردن بدن تا کمتر از5 سانتيمتربه داخل، دوباره مانند فنربه بيرون برميگردد.  در اين حال سر گلوله له شده و در لايه ها گير ميکند.

پس هرچه الياف ضمن اتصال، انعطاف پذيرتر باشند و راحتتر درهم حرکت کنند و جليقه شل تر و زيرآن نرم ترباشد عملکرد موجي-فنري آن بهتر خواهد بود. به همين علت کارکرد جليقه را روي تنه اي از گل يا خمير مجسمه سازي به نرمي بدن امتحان مي کنند.

يعني اگر جليقه مانند آورکت روي لباس پوشيده شود بهتر از آنست که مانند روش متداول غربي به لباس زير چسبيده وموجب گرمايش ناراحت کننده و سختي حرکت بدن گردد.

اين مواد بهترين جنس الياف براي ساخت جليقه محکم و سبک مي باشند:

1. ورق پشم شيشه پتويي بضخامت 5 سانتيمتر(با روکش آلومينيم )               4-3 مترمربع

2. ورق تيشو فايبرگلاس بضخامت 1 ميليمترو وزن 50 گرم هر مترمربع      20-10 مترمربع

3.چسب سيليکوني يا چسب آکواريوم نازل داربا وسيله تزريق

4. برس سيمي، کاغذ الگو، قيچي

روش ساخت جليقه ضد گلوله:

 1. يک آورکت يا جليقه جيب دار مناسب انتخاب کنيد. داخل آستري آنرا خالي کنيد و ابعاد قطعات تخته هاي ضد گلوله اي که ميخواهيد درآن نصب کنيد را روي کاغذ الگو درآوريد.

2.قطعات کاغذ الگوي خود را شش بارروي ورق پشم شيشه پتويي گذاشته و اطراف آنرا ببريد تا شش قطعه براي هر جيب جليقه بريده شود.

3. سرنازل چسب سيليکوني يا چسب آکواريوم را داخل دو قطعه پشم شيشه کرده بطور خطي و شطرنجي به فاصله حدود 3 سانتيمتردرعمق پشم روي روکش چسب تزريق کنيد.

4.هر دو قطعه پشم شيشه رابطور مجزا با برس سيمي بکوبيد تا مانند نمد کاملا در هم فرو رود و متراکم شود.

5. دو قطعه را از طرف پشم شيشه روي هم گذاشته بهم بچسبانيد بطوريکه ورق آلومينيم آنها در دو طرف قرار گيرد.

6. دوقطعه متصل شده را  زير يک سيني فلزي و توسط  جک زاپاس ماشين و يا زير چرخ اتومبيل بمدت حداقل يکساعت کاملا پرس کنيد تا قطعه تخته بدست آمده بضخامت حدود 7-8  ميليمتر و وزن حدود يک کيلوگرم بازاي هر مترمربع شود.

7. براي مقاومت در برابر اسلحه هاي کاليبر کم کمري ، خمپاره ساچمه و چاقو بايد دو لايه از اين تخته رادرداخل جيب جليقه روي هم گذاشته يا از نوار قزن جهت اتصال قابل جدا شدن آنها استفاده کنيد.

جهت اسلحه هاي قوي ترمثل کاليبر بالاي دستي بايد 3 لايه و براي مقاومت در برابر تفنگ جنگي و انفجار 4 لايه از اين تخته هاي پشم شيشه اي را بهم وصل کنيد و در داخل جيب هاي لباس خود قرار دهيد.

 چون هر جليقه حدود يک مترمربع سطح لازم دارد وزن دو تخته اي آن حدود دو کيلوگرم خواهد شد.

در روش ديگر و گرانتر ميتوان تخته ضد گلوله را ازاتصال 20 لايه ورق اليافي 50 گرمي  فايبر گلاس ساخت که با چسب سيليکوني بهم متصل و پرس مي شوند.

بديهي است عملکرد خوب جليقه به نحوه ساخت، مقدار چسب مصرفي (نه زياد و نه کم) ،  يکنواختي و خاصيت بالستيک و فنري تخته ها و تعداد آنها بستگي دارد. 

چسب سيليکوني پس از خشک شدن نهايي در مجاورت حرارت اطوي برقي خاصيت لاستيکي و ارتجاعي خوبي پيدا کرده و مقاومت حرارتي خوبي از خود نشان مي دهد.

تهيه کننده: محسن مرادي

بخش دانش و زندگي تبيان