گروه آريان از لغو کنسرت در رشت تا اجرا در لس‌آنجلس

گفت‌وگو با علي پهلوان و پيام صالحي

 شما خودتان را بگذاريد به جاي گروه آريان، با کسب اين همه افتخار در سال‌هاي اخير هيچ‌کسي در کشور خودمان از ما تشکر نکرده و روزنامه‌ها هم اغلب جز بد نوشتن و جبهه گرفتن کاري نکردند.

پس از موفقيت آلبوم «تا بي‌نهايت» که در کنار حريفان بين المللي خود در BBC3 World Music Awards 2005 تا مرحله نيمه نهايي راه پيدا کرد؛ نام اعضاي آريان براي اولين بار در تاريخ موسيقي پاپ ايران در دايره المعارف هنرمندان موسيقي پاپ دنيا International Who's Who, Popular Music ثبت شد و شايد همين موفقيت و برگزاري کنسرت‌هايي که به دنبال آن در ژانويه سال 2005 در کانادا و سوئد اجرا شد، کريس دِبرگ خواننده پرآوازه ايرلندي(که دفعتا در ايران مورد اقبال مخاطبان موسيقي پاپ قرار گرفته) را برآن داشت تا آلبومي مشترک با اين گروه جوان ارائه کند و اين موضوع بار ديگر نام گروه آريان را در صدر اخبار هنري قرار داد. سرانجام در خرداد1387 اين گروه چهارمين آلبوم خود را با نام «بي تو با تو» به بازار عرضه کرد که در آن براي اولين بار اجراي مشترک يک خواننده مشهور غربي و گروه آريان در ايران ارائه شده است. اين گروه مرداد ماه امسال با سه ترانه جديد به تهيه کنندگي شرکت ترانه شرقي کنسرتي در تالار وزارت کشور برگزار کرد و چندي پيش نيز خبري در سايت رسمي اين گروه منتشر شد که حاکي از آغاز تور کنسرت‌هاي «آريان» از جزيره کيش تا نيويورک بود. به انگيزه بازگشت دوباره آريان به صحنه اجراهاي زنده گفت‌وگويي با علي پهلوان و پيام صالحي که هر دو در مقام خواننده و نوازنده گيتار جزء ستون‌هاي گروه به‌شما مي‌آيند ترتيب داديم.

بعد از کنسرت سال 84 که در تهران داشتيد و لغو شد ديگر مانند گذشته آريان کنسرت‌هاي متعادل اجرا نکرد، تا کنسرتي که سال گذشته در 12 سئانس برگزار شد و در ادامه کنسرت اخيرتان در مرداد امسال و کنسرت‌هايي که قرار است در کيش و امريکا برگزار شود. آيا اين سرآغاز بازگشت دوباره شما به صحنه اجراهاي زنده است و آيا اين کنسرت‌ها توانسته خاطره تلخ آن کنسرت را از ذهن اعضاي گروه پاک کند؟

پيام صالحي: متاسفانه خاطره تلخ لغو شدن آن کنسرت هيچ‌وقت از ذهن اعضاي گروه پاک نخواهد شد. ما بعد از آن کنسرت سعي کرديم از فرصتي براي اجراي زنده استفاده کنيم و فرصت‌هاي زيادي را هم از دست داديم. مساله برگزاري کنسرت با آقاي کريس دبرگ را هم داشتيم. قرار بود ايشان به تهران بيايند و کنسرت بسيار بزرگي را در استاديوم آزادي برگزار کنيم که متاسفانه اين قضيه کنسل شد. در واقع عدم برگزاري کنسرت دست هيچ‌کدام از ما نبود و اين مساله هم فقط شامل آريان نمي‌شد. تقريباً مي‌شود گفت از آن تاريخ به بعد بيشتر برنامه‌هاي موسيقي به دليل نبود سالن مناسب و مسائل حاشيه‌اي ديگر لغو مي‌شد و به همين دليل شاهد نوعي رکود در موسيقي پاپ بوديم.

علي پهلوان: ببينيد به عقيده من هر کار هنري که قرار است انجام بگيرد، يک زمان مشخص دارد. ايده‌هايي که براي يک اجرا مطرح مي‌شود در زمان و مکان خودش جوابگو است. بسياري از کارها و تجربه‌هايي که ما در اين کنسرت‌هاي اخيرمان انجام داديم ايده‌هايي است که براي آن کنسرت سال 84 در نظر داشتيم و خيلي از آنها را هم کنار گذاشتيم چون ايده‌هايي بودند که زمان‌شان گذشته بود. بگذاريد اين‌طوري بگويم که آن کنسرت سال 84 در زمان خودش يک اتفاق بسيار ويژه و خاص در زمينه موسيقي و اجراي زنده بود اما زماني که آن اتفاقات افتاد و کنسرت کنسل شد و بعد هم آن رکود عجيبي که در موسيقي ايجاد شد، باعث شد ديگر ما نتوانيم آن ايده‌ها‌يي را که داشتيم، اجرا کنيم. يک سال و نيم بعد از آن هم که دوباره کم‌کم فضاي برگزاري کنسرت مهيا شد، نياز داشتيم يک پيش‌زمينه‌اي براي برگزاري کنسرت داشته باشيم تا بتوانيم بگوييم گروه آريان همچنان حيات دارد. مثلاً در ايام جام جهاني آهنگ‌ «اي جاويدان ايران» را ساختيم. در بخش جنبي جشنواره فجر شرکت کرديم و دو سئانس کنسرت ويژه هواداران برگزار کرديم. بعد از آن گروه داشت يک جان دوباره مي‌گرفت که «نينف اميرخاص» رهبر ارکستر گروه براي ادامه تحصيل به خارج رفت و ما دوباره با يکسري از مشکلات روبه‌رو شديم.

بعد از رفتن «نينف اميرخاص» عده‌اي معتقد بودند هسته مرکزي آريان از هم خواهد پاشيد. مي‌خواهم بدانم خودتان با اين مساله چطور برخورد کرديد؟

پهلوان: من توضيح مي‌دهم و بعد اگر پيام خواست کامل کند. اولين کاري که بعد از رفتن «نينف» انجام داديم اين بود که من قطعه «عيد اومد، بهار اومد» را که از قديم داشتم به ساده‌ترين شکل ممکن تنظيم کردم و روي خروجي سايت آريان قرار داديم؛ براي اينکه بگوييم آريان هست و مي‌تواند خودش را جمع کند. در حال حاضر هم آريان فعاليت دارد و تاکنون تک‌آهنگ‌هايي را که از ما بيرون آمده من خودم تنظيم کرده‌ام. در آينده قطعاً از ديگران هم کمک خواهيم گرفت. تا الان اين چند قطعه را که به صورت تک‌آ‌هنگ از آريان منتشر شده آهنگ‌سازي و تنظيم کرده‌ام ولي زمان آن رسيده که بچه‌ها همه دست به دست هم بدهيم و به هم کمک کنيم. تا به اينجا هم قطعاتي را که منتشر کرده‌ايم خدا را شکر مورد استقبال قرار گرفته است. به خصوص قطعه‌هاي «صداي پاي اميد» که حتي بازتاب‌هاي جهاني داشت و روي سايت اصلي سازمان ملل متحد هم قرار گرفت. اما خبر جديد اينکه گروه آريان براي اولين بار در آمريکا حضور خواهد داشت و اولين اجرا 2 اکتبر در شهر لس آنجلس خواهد بود و سپس آريان در ديگر شهرها نيز به روي صحنه خواهد رفت. نکته قابل توجه همراهي دوباره «نينف امير خاص» با آريان است و اين خبر خوشايندي براي هواداران آريان است که بعد از مدت ها نينف اميرخاص را با آريان روي صحنه مي‌بينند.

صالحي: همان‌طور که علي گفت نينف براي گروه زحمت‌هاي زيادي کشيده است و طبعا بعد از رفتنش فشار روي علي زياد شد. من معتقدم همه‌چيز بايد با زمان جلو برود و فکر مي‌کنم در اين برهه «آريان» نياز به يک تحول داشت. من هميشه با بچه‌ها که صحبت مي‌کنم، مي‌گويم هر کسي سليقه مشخصي دارد و تا حدي مي‌تواند انعطاف‌پذير باشد. ما نبايد بگوييم حتي خودمان بايد شعر و آهنگ بسازيم. من معتقدم بايد کارهاي قوي که خودمان انجام مي‌دهيم داشته باشيم، در کنار آن از ديگران هم کمک بگيريم و همان سبک آريان در چارچوب‌هاي ديگر را هم امتحان کنيم و بعد ببينيم بازتاب‌هايش چگونه است.

يعني شروع به آزمون و خطا کنيد؟

صالحي: آزمون و خطا کردن با چشم و ديد باز و با تعيين هدف. من در حال حاضر در حال انجام کارهايي هستم و مي‌دانم علي هم ايده‌هايي دارد. من معتقدم ما بايد کارهايمان را به سمت و سويي ببريم که بتوانيم مخاطبان جديدي جذب کنيم.

معمولاً براي آنکه کنسرت‌هايتان متفاوت باشد در اجراهاي زنده‌اي که داريد، يکسري ابتکارات خاصي به نمايش مي‌گذاريد، مثل تغيير تنظيمات آهنگ، درست کردن کليپ‌هايي به صورت ميان‌پرده و... آيا براي کنسرتي که در کيش و آمريکا خواهيد داشت برنامه خاصي داريد؟

پهلوان: قطعاً! به همين نکته اکتفا مي‌کنم که ما براي کنسرت‌هاي پيش‌رو ايده‌هاي تازه خواهيم داشت. در تمام دنيا به اين شکل است که گروه‌هاي موسيقي آلبوم تهيه مي‌کنند و بر اساس آلبومي که ارائه کرده‌اند، تور کنسرت برگزار مي‌کنند و حتي ماکت مي‌سازند و آن ماکت را با خودشان همه جا مي‌برند. ما هم در حد بضاعت خودمان چنين کارهايي مي‌کنيم.

از حدود چهار سال پيش موسيقي پاپ اين مجال را يافت که در بخش جنبي جشنواره‌ فجر حضور يابد. نظرتان راجع به حضور در جشنواره فجر چيست؟ فکر نمي‌کنيد زمان آن رسيده که پاپ هم وارد بخش رقابتي شود؟

پهلوان: شايد باورتان نشود ولي من خيلي از داستان جشنواره اطلاعي ندارم اما در مورد سوال‌تان در مورد بخش جنبي بايد بگويم ما از هر فرصتي براي اجراي کنسرت در ايران استقبال مي‌کنيم. کما اينکه از فرصت پيش آمده در جشنواره فجر استفاده کرديم چون آن 12 سئانس اجرا جوابگوي سيل مخاطبان و طرفداران آريان نبود زيرا از بعد از آن اجرا مدام با شرکت ترانه شرقي تماس مي‌گرفتند و مي‌گفتند برنامه بعدي چه زماني است؟ زماني که ما بحث رشت و کيش را روي سايت آريان مطرح کرديم همه مي‌پرسيدند پس تهران چي؟ ما از اين بحث‌ها مي‌فهميم که آن 12 سئانس کنسرت‌مان در تهران کافي نبوده، براي همين هم از اين فرصت پيش‌آمده استفاده کرديم تا مردادماه کساني که موفق نشده‌اند کنسرت‌ قبلي ما را ببينند اين کنسرت را ببينند. ما در کشوري زندگي مي‌کنيم که ممکن است ناگهان يک اتفاقي بيفتد که تا يک سال و نيم ما برنامه نداشته باشيم. متاسفانه در ايران هيچ چيز قطعي نيست چه کسي فکر مي‌کرد کنسرت سال 84 ما که همه چيزش آماده بود، ناگهان لغو شود و بعد از آن ما تا يک سال و نيم هيچ برنامه‌يي نداشته باشيم. براي همين است که ما هر فرصتي را براي اجراي زنده غنيمت مي‌دانيم.

از اينکه در بخش رقابتي جشنواره موسيقي فجرحضور نداشتيد، ناراحت نيستيد؟

صالحي: معمولاً در تمام دنيا چارچوب حضور گروه‌ها در جشنواره‌هاي رقابتي براي گروه‌هايي است که تازه‌کارند و مي‌خواهند کار خود را در جشنواره مورد ارزيابي قرار دهند و براي ادامه فعاليت‌شان به دنبال سرمايه‌گذار مي‌گردند.

پهلوان: حالت ديگرش اين است که گروه‌هاي موسيقي آلبوم ارائه مي‌دهند، هيات داوران مي‌آيند آلبوم‌هايي را کانديدا مي‌کنند، بعد آن کانديداها مي‌آيند و اجرا مي‌کنند و بعد هيات داوران بر مبناي آن اجراها تصميم‌گيري مي‌کند. اما در ايران معمولاً هيات داوران در برابر موسيقي پاپ جبهه مي‌گيرند و اگر هم بخواهند موسيقي پاپ را مورد ارزشيابي قرار دهند فقط آن را از بعد فني نگاه مي‌کنند نه از بعد پاپيولاريتي در حالي که موسيقي پاپ بخش اعظم آن پاپيولار بودنش است.

صالحي: خيلي از مسائل مربوط به موسيقي در کشور ‌ما مشکل دارد که جشنواره هم يکي از آنها است. مشکلات زيادي داريم. شما نگاه کنيد در تمام دنيا پشتوانه يک مورزيسين راديو و تلويزيون است. يعني زماني که يک موزيسين آلبومي را منتشر مي‌کند اين راديو و تلويزيون هستند که مي‌توانند براي او جلب مخاطب کنند ولي در ايران براي موسيقي هيچ نوع وسيله اطلاع‌رساني نيست. براي فيلم‌هاي سينمايي باز مي‌توان گفت يک بيلبوردي هست و کلي تلاش براي جلوگيري از کپي غيرمجاز فيلم صورت گرفته است ولي کل تبليغي که براي يک آلبوم پاپ انجام مي‌شود يک پوستر که 40×30 است که به در مغازه چسبانده مي‌شود. هيچ نوع تبليغ ديگري به جز شنيده شدن وجود ندارد و بعد از آن هم تمام سايت‌ها رايگان آلبوم را روي خروجي‌هاي خود مي‌گذارند. در صورتي که بايد اين آهنگ‌ها از تلويزيون پخش شود. همچنين در کشورهاي ديگر در انتهاي هر سال از مردم نظرسنجي مي‌شود که کدام گروه بهتر بود، کدام موسيقي بيشتر شنيده شد و... تا به اين ترتيب هنرمندان انگيزه پيدا کنند براي بهتر کار کردن.

پهلوان: شما خودتان را بگذاريد به جاي گروه آريان. ما چقدر در اين چند سال افتخار کسب کرده‌ايم. آيا تا به حال کسي در کشور خودمان از ما تشکر کرده است؟ نه‌تنها تشکر نکرده‌اند بلکه روزنامه‌ها هم معمولاً کاري جز بد نوشتن و جبهه گرفتن در برابر ما را ندارند. شما خودتان را جاي ما بگذاريد، شما کانديداي جايزه موسيقي شده‌ايد، تنها گروهي هستيد که از ايران اسم‌تان در کتاب «International Who's Who 2006» ثبت شده است، ما بالاترين اجراهاي خيريه را در کشور داشته‌ايم. تا به حال دو تقديرنامه از سازمان ملل دريافت کرده‌ايم. تنديس انجمن صرع را گرفته‌ايم و خيلي چيزهاي ديگر... آيا تا به حال شده کسي در ايران يک تشکر خشک و خالي از ما بکند؟ ما الان 10 سال است که داريم در برابر جبهه‌گيري‌هايي که عليه ما مي‌شود، مي‌ايستيم.

صالحي: من منطق برخي از اتفاقاتي را که در موسيقي کشورمان مي‌افتد، نمي‌فهم. شما کليپ مجاز مي‌سازيد يعني کليپي که از تمام فيلترهاي وزارت ارشاد عبور کند و مجوز بگيرد. حالا شما کليپ مجاز داريد يعني شبکه‌هاي مختلف دنيا مي‌توانند حق پخش اين کليپ‌ها را پرداخت و آنها را پخش کنند. بحث مالي و قانوني‌اش يک طرف ولي اگر اين اتفاق بيفتد و کليپ‌هاي مجاز شما از شبکه‌هاي خارجي پخش شود، شما ممنوع‌الکار مي‌شويد! من منطق اين مساله را نمي‌فهم که چرا بايد در صورت پخش شدن کليپ مجاز يک هنرمند از شبکه‌هاي ماهواره‌اي آن هنرمند ممنوع‌الکار شود. اين تنها راهي است که يک هنرمند مي‌تواند کار خودش را تبليغ کند، به اين وسيله جذب سرمايه کند و کار خودش را رونق بدهد...

پهلوان: ما وقتي کليپي مي‌سازيم هيچ راهي براي نشان دادنش نداريم. ما چندين کليپ براي آلبوم چهارم خودمان درست کرديم، شما کجا اين کليپ‌ها را ديده‌ايد؟ تلويزيون خودمان که به دلايلي نمي‌تواند آنها را نشان دهد و به کانال‌هاي ماهواره‌اي هم براي اينکه ممنوع‌الکار نشويم، اجازه پخش کليپ‌ها را نمي‌دهيم و...

يعني هيچ راه ديگري براي تبليغ آلبوم موسيقي وجود ندارد؟

پهلوان: تنها راه تبليغ در ايران «شنيده شدن» است. يا يک آگهي کوچک و بسيار گران‌‌قيمت در روزنامه که به هيچ‌وجه به صرفه نيست. مگر چند نفر در ايران روزنامه مي‌خوانند. سرانه مطالعه در ايران بين سه تا چهار دقيقه است. کسي که آن روزنامه را مي‌خرد چند خبر مهمش را مي‌خواند، نهايتاً جدولش را حل مي‌کند. اخيراً هم عده‌اي سودوکو حل مي‌کنند، بنابراين جايي براي ديده شدن آگهي تبليغ آلبوم موسيقي باقي نمي‌ماند.

ظاهرا دل‌ پري داريد!

پهلوان: به خاطر آنکه ما را با دنيا مقايسه مي‌کنند در حالي که امکانات‌مان خيلي کمتر از حد استاندارد است. ما طي اين سال‌ها با چنگ و دندان آريان را نگه داشتيم. الان بچه‌ها بعد از کنسرت مردادماه انگار خون به رگ‌هاشان آمده، انگار دوباره زنده شده‌اند. حالا در اين بين يکسري اتفاقات عجيب هم مي‌افتد. کنسرت رشت ما لغو شد بدون هيچ دليلي من نمي‌دانم کنسرتي که در تهران اجرا شده و مشکلي نداشته چرا در شهرستان‌ها با مشکل مواجه مي‌شود. چرا بايد چنين اتفاقي بيفتد يا مثلاً چرا بايد آن مشکل براي آقاي همايون شجريان پيش بيايد. اينها همه مسائلي است که جاي بحث‌هاي جدي دارد.

همزمان با کنسرت شما بنيامين بهادري نيز برنامه اجرا کرد. فکر مي‌کنيد مخاطبان شما بيشتر باشد يا بنيامين؟

صالحي: ببينيد بنيامين دوست خوب ما است. من معتقدم کساني مي‌توانند ماندگار باشند که توانايي رقابت داشته باشند. من اميدوارم بنيامين موفق و ماندگار باشد. به نظر من هر کسي مخاطب خاص خودش را دارد، ضمن آنکه سبک کار آريان و بنيامين متفاوت است. من تا به حال کنسرتي از بنيامين نديده‌ام اما نکته‌اي که وجود دارد اين است که آلبوم با اجراي زنده بسيار متفاوت است. ما خيلي از خوانندگان را داريم که آلبوم‌شان به مراتب قوي‌تر از اجراي زنده‌شان است و من يکي از نقاط قوت آريان را در اين مي‌دانم که در اجراي زنده قوي‌تر از آلبوم عمل مي‌کند. حتي کساني که آلبوم‌هاي ما باب‌طبع‌شان نيست، معمولاً کنسرت‌هاي ما را دوست دارند.

پهلوان: به نظر من سبک ما کاملاً با هم متفاوت است. او يکسري طرفدار خاص خودش را دارد، آريان نيز طرفداران خاص خودش را دارد.

فراز انصاري

تنظيم براي تبيان : مسعودعجمي