مشق نوشتن

همه چیز از خط آغاز شد

با اصطلاح «ما قبل تاریخ» که آشنا هستید؟ بله، به دوره ای از زندگی انسان که هنوز خط اختراع نشده بود و هیچ بشری نوشتن نمی دانست، و البته خواندن هم وجود نداشت، و هنوز انسان نمی توانست اثری مکتوب از خودش به جا بگذارد، «دوره ی ما قبل تاریخ» می گویند. پس اختراع خط را، که خدا هم به آن سوگند خورده است (ن. و القلم و ما یسطرون)، باید سر آغاز زندگی بشر متمدن دانست.

نوشتن چیست؟

نوشتن نوعی مهارت است. از مهارت هایی که امروزه حداقلی از آن برای فرد فرد مردم یک جامعه واجب است؛ هم چون نان و آب و پوشاک و... حال که می گوییم نوشتن مهارت است، این را هم باید بدانیم که مانند هر مهارت دیگری نیاز به آموختنِ منظم و با برنامه دارد. مثل صحبت کردن نیست که فرد از کودکی، خود به خود یاد می گیرد. به عبارت دیگر، اگر چه استعداد نوشتن در هر کس کما بیش وجود دارد، اما پرورش این استعداد و تبدیل آن به مهارت، برنامه می خواهد و کار مداوم.

مشکلی که آسان می شود

نوشتن در نظر اول دشوار می نماید، به همین دلیل بیشتر بچه ها از کلاس های انشا گریزان اند، و چون متأسفانه، در کلاس های انشا هم، نوشتن را درست به آن ها یاد نمی دهند، این «گریزان بودن» از انشا و نوشتن، تقریباً تا بزرگ سالی با افراد همراه می شود. اما ما معتقدیم اگر حافظ درباره ی عشق می گوید که: «آسان نمود اول، ولی افتاد مشکل ها»، درباره ی نوشتن، قضیه بر عکس است و باید گفت: «که آن مشکل نمود اول، ولی پیداست ساحل ها...»

اساس نویسندگی یا مهارت نوشتن بر چند چیز است:

- توانایی خواندن؛ یعنی شناخت خط که در همان دوره ی ابتدایی به دست می آید.

- تمرکز ذهن بر کلمات و عباراتی که می خواهیم بنویسیم؛ که این هم به مرور و با بیشتر خواندن و مطالعه کردن به دست می آید.

- اراده ی نوشتن؛ که باید در شخص وجود داشته باشد و این هم، بستگی به همّت او دارد که آیا اصولاً علاقه به نوشتن دارد یا ندارد!

نوشتن همان خلاقیت است

مهارت نوشتن، خوش بختانه مثل مهارت های حل مسئله در ریاضی یا درک مطالب علمی در علوم و فنون و... نیست که فرمول ها و قواعد ثابت و معینی داشته باشد. نویسنده آزاد است که هر کلمه، جمله یا عبارتی را که می پسندد، برای بیان خودش به کار گیرد و آن را روی کاغذ بیاورد؛ درست مثل سخن گفتن؛ البته قاعده های کلی زبان، هم در نوشتن و هم در گفتن باید رعایت شود که در این شکی نیست. پس می بینیم که قدرت خلاّقه یا خلاقیتی که در نوشتن وجود دارد، در چیزهای دیگر وجود ندارد.

با این حال...!

بله، با این حال نباید نوشتن را، البته در سطح بالای آن، دست کم گرفت. چرا که نوشتن عالی ترین مهارت از مهارت های چهارگانه ی زبان، یعنی سخن گفتن، شنیدن، خواندن و نوشتن است. به همین دلیل همه ی افراد جامعه (بدون استثنا) به راحتی با یکدیگر می گویند و می شنوند (دو مهارت اول). بخشی از این عده، یعنی با سوادها، کتاب ها و نوشته ها را می خوانند(مهارت سوم)، ولی تنها بخش اندکی از این گروه با سواد می توانند بنویسند (مهارت چهارم). تازه می دانیم که عده ی بسیار کمی از این گروه به درجات عالی نوشتن می رسند و به مقام نویسنده بودن یا مترجم بودن، نایل می شوند و چه بسا برای سال ها و قرن ها ماندگار خواهند شد. پس با این اوصاف نوشتن را بسیار تمرین کنید و خود را به آن عادت دهید.