نامريي کردن اجسام

فناوري برتر در کنار علم فيزيک براي نامريي کردن اجسام

ايده‏نامرئي يا ناپديد کردن اجسام ايده جديدي نيست کشورهاي پيشرفته صنعتي از ساليان پيش مقتضيات نظامي و امنيتي خود درصدد يافتن راهي براي انتقال اجسام بدون حمل کردن آنها و فقط از طريق جابه‏جايي ذرات (teleportation) با ناپديد‏سازي بودند که بدين وسيله بتوانند تجهيزات و دستگاه‏هاي نظامي خود را از ديد دشمن پنهان نمايند و يا سريعاً به محل ديگري منتقل کنند.

به طور کلي يک جسم زماني براي چشم قابل رويت است که چشم نوري از آن جسم دريافت کند بنابراين، اگر به هر طريقي بتوان جلوي بازتابش نور از سطح جسم گرفت و يا نور را منعکس شده را جذب نمود.  در اين صورت آن جسم قابل مشاهده نيست تکنيک ديگر آن است که پرتوهاي نوراني که به جسمي مي‏رسد به جاي برگشت و بازتابش به دور جسم بگردند که ابر ماده‏ها يا در اصطلاح Metamaterial، از اين شيوه استفاده مي‏کنند يعني با پوشاندن جسم با اين مواد نور تابيده شده دور آنها مي‏گردد، بنابراين، نامرئي مي‏شوند و حتي با اين شيوه مي‏توان آنها را از ديد دستگاه‏هاي ردياب و رادار نيز پنهان کرد.

در طول اين سال‏ها، شيوه‏هاي مختلفي براي اين منظور آزمايش شده‏اند؛ روش‏هايي مانند استفاده از پوشش‏هاي نامرئي کننده پرتو‏ها يا سپرهاي پلاسمايي به کار‏گيري ابر ماده‏ها ايجاد ميدان‏هاي الکترو مغناطيسي و به تازگي نيز با توسعه فناوري نانو، بکارگيري اين فناوري در ناپديد کردن اجسام مورد توجه قرار گرفته است. روش نامرئي کردن با کمک نانو ذرات، توسط محققان دانشگاه برکلي آمريکا محقق شده است که در طي آن توانسته‏اند ماده خاصي بسازند که موجب تغيير جهت نور در اطراف شي مي‏شود اين محققان از اين طريق توانسته‏اند براي اولين بار يک جسم سه‏ بعدي بسيار کوچک را از نظر پنهان کنند البته قابل ذکر است که دانشمندان دانشگاه برکلي پيش‏تر موفق شده بودند اشياي بسيار باريک دو بعدي را نامرئي کنند اين فناوري جديد مثل آبي که سطح يک سنگ را مي‏پوشاند. عمل مي‏کند ماده‏اي که براي نامرئي کردن اشياه توليد شده است. در ابعاد کوچک موفق بوده است و دانشمندان اميدوارند که با گسترش اين فناوري بتوانند در آينده به نامرئي کردن اشياي بزرگ و حتي موجودات بپردازند اکنون بد نيست که ماجراي اولين تجربه انساني را در اين خصوص، با هم مرور نماييم.

سابقه‏اي از اولين تجربه انساني

به‏طوري که سوابق تاريخي در اين زمينه، نشان مي‏دهد در سال 1943آزمايشي جهت ناپديد کردن و انتقال دادن به فاصله‏اي دور انجام شده است که از نظر فني موفقيت‏آميز بوده ولي از ديدگاه عامل انساني کاملاً با شکست مواجه شده است و به هيمن دليل نيز پي‏گيري آن ادامه پيدا نکرد. در مورد تاريخچه انجام اين آزمايش. بايد گفت پس از آنکه آمريکا با سوء‏استفاده از نظريه نسبيت اينيشتين (Theory Of Relativity) و با شکافت هسته‏ اتم موفق شد بمب اتم بسازد و موجب مرگ شمار بسياري از مردم در ژاپن شد، نيروي دريايي آمريکا تمام امکانات و وقت خود را معطوف به نظريه ديگري از اينيشتين به نام نظريه ميدان واحد (Unified field Theory) مي‏کند. اينيشتين درصدد بود که با اين نظريه ثابت کند الکتريسيته، مغناطيس و گرانش سه حوزه تفکيک‏ناپذيرند. به عنوان مثال، اگر الکتريسيته تغيير پيدا کند، گرانش هم تغيير خواهد کرد و بدين صورت با تغيير الکتريسيته مي‏توان گرانش را کنترل کرد. هر چند که بعدها سه عامل ديگر يعني نور، فضا و زمان هم افزوده شدند.

نيروي دريايي ايالات متحده با اطلاع از ابعاد گسترده نظريه ميدان واحد اينشتين و کاربرد آن تصميم مي‏گيرد که به صورت مخفيانه اين نظريه را آزمايش کند. بعد از آزمايشات اوليه که تحت نظارت نيروي دريايي آمريکا صورت مي‏گرفت، تصميم بر آن شد که تعدادي حيوان از جمله گوسفند و بز را در داخل يک کشتي قرار دهند و انتقال آنها را آزمايش کنند. اين حيوانات داخل قفس‏هاي فلزي و در عرشه‏کشتي بودند. کشتي براي چند دقيقه کاملاً ناپديد شد ولي وقتي ظاهر شد، تعدادي از حيوانات گم شده بودند و روي بدن بقيه هم آثار سوختگي ديده مي‏شد. قرار بر اين شد که تا کامل شدن پروژه، هيچ انساني مورد تست قرار نگيرد ولي با اين حال، در سال 1943 ناوشکن (USS Eldridge DE 173) با تمام خدمه‏اش بدون اينکه مطلع باشند، مورد آزمايش قرار گرفت. اين آزمايش که به‏طور سري در فيلادلفيا انجام شد، بعدها به نام آزمايش فيلادلفيا (Philadelphia Experiment) يا پروژه رنگين‏کمان (Rainbow Project) معروف گرديد. اما در طي ساليان بعد، نيروي دريايي امريکا که مسئول مستقيم اين پروژه بود، آن را انکار کرد. آزمايشي که در فيلادلفيا صورت گرفت بعدها به طرز اسرارآميزي با پروژه مشابهي به نام پروژه مونتاک (Montauk) پيوند خورد.

شواهد و مدارکي چند سال بعد از اين واقعه توسط محققان به‏دست آمد که صحت اين ماجرا را تاييد مي‏نمايد. لازم به ذکر است که در همين زمان، يعني در سال 1943، آلبرت اينيشتين از مشاوران پاره‏وقت سازمان نيروي دريايي امريکا بود. جان ون نومن (John Von Neumann) همکار نيکلاس تسلا (Nicolas Tesla) فيزيکدان مشهور نيز مسئول پروژه فيلادلفيا بود.

نيروي دريايي آمريکا براي انجام اين آزمايش، ژنراتور بسيار بزرگي را روي عرشه ناوشکن نصب کرده بود که ميدان مغناطيسي بزرگي به قطر 100 يارد را در اطراف ناوشکن ايجاد کرد گرچه بنابر نظر عده‏اي اين آزمايش در اصل به منظور پنهان کردن کشتي از ديد رادار ترتيب داده شده بود ولي نتيجه چيز ديگري بود. در اين آزمايش افرادي که در نزديکي ميدن مغناطيسي در دو کشتي مجاور آن بودند، خدمه Eldridge را به صورت مبهم در ميان آسمان و دريا مي‏ديدند ولي ناوشکن از نظر آنان ناپديد بود. کساني که کمي دورتر بودند، تصوير منعکس شده ناو را در آب مي‏ديدند و افرادي هم که فاصله آنان بيشتر بود هيچ اثري از ناوشکن نمي‏ديدند. البته اين آزمايش از نظر فني موفقيت آميز بود و کشتي نامرئي و از صفحه رادار محو شد اما از نظر حفظ جان خدمه کشتي، نتايج بسيار بدي به بار آورد.

در جريان اين آزمايش و پس از ظاهر شدن ناوشکن، بسياري از خدمه آن زنده زنده در آتش سوختند، برخي ديگر دچار حمله قلبي و بعضي ديوانه شدند، عده‏اي هم در بدنه و ديواره‏هاي فولادي کشتي فرو رفته و ذوب شدند. اما اثرات مخرب انساني آن، بعد از آزمايش هم ادامه داشت. تعدادي از افراد زنده مانده، ظاهراً سالم بودند اما به مرور، اتفاقات عجيبي براي آنها رخ داد، آنان گاهي در جا خشک و بي‏حرکت (Freeze) مي‏شدند، چون هنوز تاثير ميدان نيرو بر بدنشان باقي بود. بعد، همين آدم‏هاي بي‏حرکت نيز محو و ناپديد مي‏شدند. بدين ترتيب، نتيجه‏اي اسف بار بر جاي گذاشت.

سخن آخر

امروزه، دانشمندان اميدوار هستند که با بهره‏گيري از شيوه‏هاي جديدتر و با هزينه‏اي کمتر بتوانند اجسام بزرگ و نمونه‏هاي واقعي را نامرئي کنند، هر چند که در شاخه‏اي از اين پروژه که مربوط به هواپيماهايي است که از ديد رادار مخفي هستند، موفقيت‏هاي خوبي حاصل شده است. اما نامرئي کردن آنها کاري دشوارتر است؛ به ويژه، نامرئي کردن جسمي که در حال حرکت با سرعت متغير است.

مهندس پژمان دورانديش

تنظيم براي تبيان: فاطمه مجدآبادي