توصيه هاي سلامتي در سفر

اهميت صبحانه

 صبحانه از مهمترين وعده‌هاي غذايي است كه براي سلامت تندرستي افراد اهميت فراوان دارد.  ولي در مسافرت به دليل تغيير ساعات خواب معمولاَ افراد دير از خواب بيدار مي‌شوند و صبحانه از وعده‌هاي غذايي‌شان حذف مي‌شود. با اين حال بهتر است در ايام تعطيل افراد ساعات خواب خود را طوري تنظيم كنند كه بتوانند صبحانه كاملي شامل مقادير مناسبي نان، شير، پنير، گردو و … را صرف كنند و حتي‌الامكان از خوردن كره، خامه و سرشير پرهيز كنند. براي ايجاد تنوع غذايي در صبحانه از تخم مرغ، خيار، گوجه فرنگي و ميوه‌ها و آبميوه استفاده كنند.

آجيل و شيريني كم مصرف كنيد

مصرف بيش از حد آجيل و شيريني‌جات علي‌رغم وجود مواد مغذي، مي‌تواند عوارض و پيامدهايي به خصوص در كودكان به دنبال داشته باشد. به نظر كارشناسان و متخصصان تغذيه از نظر اصول تغذيه مصرف هر نوع ماده غذايي مي‌بايست با رعايت اصل تعادل همراه باشد، در غير اين صورت هر ماده غذايي و مغذي مي‌تواند به جاي اثرات مفيدش براي انسان همراه با مضراتي باشد. لذا توصيه مي‌شود در مسافرت افراد از مصرف بيش از حد آجيل و شيريني پرهيز نمايند.

آجيل تركيبي از مغزهاي مختلفي است كه به اشكال متفاوتي تهيه مي‌شود. در كشور ما نيز كمابيش به صورتي مطلوب مصرف مي‌شود ضمن اين كه نتايج مطالعات اخير نشان مي دهد كه مصرف آجيل اثرات مثبتي بر سلامت بدن دارد به نحوي كه چربي موجود در انواع آجيل باعث كاهش اختلالات قلبي - عروقي مي‌شود. ولي بايد توجه داشت كه مصرف بي‌رويه آجيل قطعاً مي‌تواند موجب بروز مشكلاتي شود. چون معمولاً در تهيه انواع آجيل‌ها از مقادير زيادي نمك استفاده مي‌شود، بنابراين مصرف زياد آجيل به ويژه در صورتي كه ميزان نمك آن بيش از حد متعارف باشد ممكن است عوارضي را به خصوص در بيماران قلبي – عروقي يا افراد داراي فشار خون باعث شود.

از طرفي برخي از تركيبات موجود در آجيل مانند بادام‌زميني در بعضي افراد آلرژي زاست و با مصرف اين دسته مواد دچارعكس‌العمل‌هاي آلرژيك مي‌شوند. لذا توصيه مي‌شود افراد حتي المقدور از مصرف مواد آلرژي‌زا بپرهيزند.

عوارض بيشتر شيريني‌ها نسبت به آجيل

مصرف شيريني‌ها نيز از قواعد كلي بيان شده در مورد آجيل پيروي مي‌كند. با اين تفاوت كه زياده‌روي در مصرف شيريني‌جات عوارض بيشتري را در مقايسه با مصرف بي رويه آجيل به همراه خواهد داشت. بايد تأكيد كرد كه مصرف شكر در دنيا سه برابر ميزان مورد نياز آنست؛ به عبارتي بايد مصرف شكر را به يك سوم كنوني تقليل داد كه قطعاً كاهش مصرف شيريني از راهكارهاي مؤثر در اين راستا خواهد بود.

متخصصان معتقدند: شيريني‌جات به خاطر دارا بودن انرژي زياد به ويژه موادي نظير خامه‌ها كه حاوي انرژي متراكمي هستند در چاقي و افزايش وزن افراد نسبت به آجيل از اهميت بيشتري برخوردارند.

مصرف بي‌رويه شيريني در اطفال با توجه به كاهش اشتها و سيري كاذبي كه به همراه دارد موجب كمبود ساير مواد مغذي مورد نياز جهت رشد اين گروه سني مي‌شود. همچنين استفاده از برخي تركيبات نظير رنگ‌ها، كاكائو و ساير موارد در تهيه و تزئين شيريني‌ها بر عوارض آن مي‌افزايد.

مراقب دندان هاي خود باشيد

مشكلات دنداني از جمله مشكلاتي است كه در نتيجه مصرف زياده از حد شيريني و شكلات در كودكان ايجاد مي‌شود؛ به همين دليل توصيه مي‌شود در اين ايام به بهداشت دندان ها توجه بيشتري شود و استفاده از مسواك به وعده‌هاي غذايي محدود نشود و بعد از مصرف آجيل و شيريني هم مسواك زدن را فراموش نكنيم.

آب بنوشيد

تغيير ديگري كه در ايام تعطيلات به طور معمول در تغذيه افراد رخ مي دهد كاهش چشمگير مصرف آب است. در حقيقت به علت ديد و بازديد و گذراندن زمان طولاني در خارج از خانه، مصرف آب در افراد كاهش مي‌يابد و اين امر مي‌تواند مشكلاتي براي سلامتي انسان ايجاد كند كه بارزترين آنها، بروز يبوست است. آب يكي از مهمترين و مفيدترين موادي است كه از بروز يبوست پيشگيري مي‌كند و با كاهش مصرف آن، اين عارضه به خصوص در كساني كه مستعد ابتلا به آن هستند ناراحتي ايجاد مي‌كند. همچنين مصرف آب براي تعديل واكنش‌هاي داخلي بدن و حفظ شادابي و سلامتي پوست نيز ضروري است. پس توصيه مي‌شود براي نوشيدن آب خود برنامه‌ريزي منظم داشته باشيم و اين ماده حيات بخش را فراموش نكنيم.

- مسافران ترجيحاً بايستي از مصرف غذاهاي بين راهي پرهيز كرده و سعي كنند غذاها را در منزل تهيه و در كلمن‌هاي مناسب و خنك در كوتاه مدت نگهداري و در بين راه مصرف كنند.

- از مصرف غذاهاي بين راهي به ويژه  در رستوران هايي كه فاقد پروانه بهداشتي و كارت‌ بهداشتي تاييد وزارت بهداشت هستند جدا خودداري كنند.

 در خصوص مصرف سالاد و سبزيجات در رستوران‌هاي بين راه بايد گفت: به دليل اين كه اكثر سبزيجات ممكن است آلوده به ميكروبي به نام «اشريشياكلي» باشند، در اثر شستشوي نادرست و عدم ضدعفوني، اين ميكروب به انسان منتقل مي شود و باعث ايجاد اسهال مي‌گردد. پس مسافران بهتر است در طول سفر از مصرف سبزيجات و سالاد در رستوران‌هاي بين راهي پرهيز كنند.

- بيماري اسهال بيشتر در مسافراني كه از منطقه اي با سطح بهداشت بالاتر به مناطق بهداشتي پايين‌تر مسافرت مي‌كنند و همچنين در بين كودكان و سالمندان شديدتر است. بنابراين بهتر است خانواده‌ها همراه خود سبزي و ميوه داشته باشند تا به اين بيماري مبتلا نشوند.

- مسافران بايد از مصرف آب هاي آشاميدني بين راهي كه هيچ كنترلي بر آن نيست پرهيز كنند و خودشان بطري‌هاي آب آشاميدني همراه داشته باشند. چون در اين صورت از سالم بودن آب مطمئن هستند و با خيال راحت آن را مصرف مي‌كنند.

غذاي كنسروي مطمئن ترين غذا در طول سفر

با توجه به اينكه در بيشتر مسيرهاي جاده‌اي كشور رستوران‌هاي مطمئني وجود ندارند بنابراين توصيه مي‌شود از غذاهاي كنسرو شده و كارخانه‌اي كه طول عمر مشخص دارند استفاده شود.

همچنين مصرف دوغ، ماست و آب ليموي تازه در كنار غذا مي‌تواند احتمال مسموميت‌ها و آزردگي‌هاي سيستم گوارشي را در طول سفر به حداقل برساند.

توصيه‌هايي در مورد پخت و نگهداري مواد غذايي

- غذاهاي باقيمانده بايد در يخچال نگهداري شوند. در صورت عدم دسترسي به يخچال يا يخدان، از مصرف مجدد غذايي كه بيش از دو  ساعت از طبخ آن مي‌گذرد خودداري كنيد.

- هميشه بسته غذايي خود و كودك‌تان را روي يخ قرار دهيد و در صورتي كه يخچال موجود است آن را به يخچال منتقل كنيد.

- طي آماده‌سازي، غذاهاي پخته شده را از غذاهاي خام جدا كنيد و براي تهيه سالاد يا خرد كردن نان و سبزيجات از چاقوها و تخته‌هاي جداگانه استفاه كنيد.

- براي رفع انجماد گوشت، مرغ و ماهي را بيرون از يخچال، ماشين و يا فضاي باز بيرون يا منزل قرار ندهيد.

- دست ها و تمام سطوح و وسايل آماده سازي غذا را با مايع ظرفشويي و آب گرم، قبل و بعد از تماس با گوشت مرغ و ماهي خام بشوييد.

- تخم‌مرغ را به طور كامل بپزيد و هيچوقت قاشق يا كاسه‌اي را كه شيريني خانگي حاوي تخم‌مرغ خام در آنها تهيه شده به دهان نبريد.

- هنگامي كه در بيرون از منزل كباب مي‌پزيد، از ظروف تميز براي كباب‌هاي پخته استفاده كنيد و هيچوقت ظروفي را كه در آنها گوشت خام قرار داشته و هنوز شسته نشده براي كباب‌هاي پخته استفاده نكنيد.

چند توصيه بهداشتي و غذايي ديگر

- هنگام سفر، بهترين غذايي كه مي‌توانيد همراه داشته باشيد غذاهاي خشك يا انواع كنسرو است.

- در مسافرت بهتر است قاشق، چنگال، كارد و ليوان شخصي خود را همراه داشته باشيد. ضمناً همراه داشتن دستمال كاغذي‌هاي مرطوب با مواد ضدعفوني كننده جهت تميز كردن قاشق و چنگال توصيه مي‌شود.

- غذاهاي كاملاً داغ و تازه، ميوه‌هاي تازه پوست كنده، انواع كنسروها، بستني‌هاي پاستوريزه، غذاهاي خشك و نان تازه جزو غذاهاي سالم تلقي مي‌شوند. در مقابل غذاهايي كه دستفروشان عرضه مي‌كنند، ميوه‌هايي كه مدتي از پوست كندن آن گذشته و بستني‌هاي سنتي جزو غذاهاي پرخطر محسوب مي‌شوند.

- در صورت استفاده ازغذا در رستوران‌هاي بين راه، غذا را به صورت كاملاً داغ يا كاملاً سرد مصرف كنيد.

- در صورتي كه در سفر غذاهاي گوشتي همراه داريد بايد قبل از مصرف آن را كاملاً حرارت دهيد.

- از مصرف سالاد به ويژه سالادهايي كه در آنها كاهو به كار رفته و غذاهاي دريايي در غذاخوري‌هاي بين راهي خودداري كنيد.

- شير و فرآورده‌هاي آن را حتماً به صورت پاستوريزه مصرف كنيد.

- در صورتي كه سالاد را شخصاً درست مي‌كنيد حتماً آن را قبلا ضدعفوني، ‌انگل زدايي و كاملاً پاكيزه نماييد.

بهتر است سبزيجات به صورت پخته مصرف شوند.

- بهترين ميوه‌هايي كه براي مسافرت مي‌توان همراه داشت ميوه‌جاتي مانند موز، سيب و پرتقال هستند كه براي مصرف بايد پوست آنها را کند.

- در صورت بروز هرگونه علايم تهوع، ‌استفراغ و اسهال به اولين مركز درماني مراجعه كنيد. ضمناً همراه داشتن پودر  ORS توصيه مي‌شود.

- برنج بعد از پختن سريعاً بايد مصرف شود.

- گوشت، مرغ، ماهي و تخم مرغ را فقط از مراكز مجازي كه زير نظر سازمان دامپزشكي كشور هستند تهيه فرماييد.

- آب را فقط از منابع مطمئن تهيه کنيد و يا از آب هاي بطري شده استفاده كنيد.

- يخ را از مراكز مطمئن تهيه کنيد و از مصرف يخ‌هايي كه در شرايط غير بهداشتي و روي زمين نگهداري يا خرد مي‌شوند خودداري كنيد.

- از مصرف آب‌هاي سطحي، چشمه‌ها و درياچه‌ها خودداري كنيد.

جوشاندن آب به مدت ? دقيقه يا استفاده از قرص‌هاي هالوژن (تركيبات كلر يا يد) طبق دستورالعمل سازنده (در هنگام مشكوك بودن به سلامت آب) توصيه مي‌شود.

- رعايت بهداشت فردي از جمله شستشوي مكرر دست‌ها با آب گرم و صابون و كوتاه نگه داشتن ناخن‌ها به حفظ سلامت كمك مي‌كند.

- هنگام خريد مواد غذايي به تاريخ استفاده و نحوه نگهداري آن كه بر روي برچسب بسته بندي غذا نوشته شده دقت كنيد.

- از نگهداري و مصرف مواد غذايي اضافه آمده خودداري كنيد.

- براي طبخ و مصرف غذا از ظروف تميز استفاده كنيد.

- هنگام سفر، غذا بايد آخرين وسيله‌اي باشد كه مي‌خواهيد همراه ببريد و تا لحظه قبل از حركت بايد در يخچال نگهداري شود.

خبرگزاري ايسنا

سايت سلامت نيوز

سايت آفتاب

تهيه و تنظيم براي سايت تبيان: زهره پري نوش