سوره ی آل عمران - آیات 156 الی 161
به سوى خدا بازمىگردید
جنگ احد، فقط یك شكست نظامى نبود، بلكه حادثهاى بود كه آثار خوب و بدِ آن مدتها دامنگیر مسلمانان بود.
در این واقعه، چهره‌ی واقعىِ بسیارى از مسلمانان روشن شد. عده زیادى شروع به اصلاح خود كردند و از این ماجرا فایدههاى تربیتى زیادى به دست آمد.
از طرفى، دشمنان هم از موضوع استفاده كردند و با دلسوزى ساختگى به بازماندگان شهدا مىگفتند: اى كاش به جنگ نمىرفتند. اى كاش نمىمردند. اى كاش میان ما بودند و...
خداوند مهربان مىفرماید:
اى كسانى كه ایمان آوردهاید همانند كافران نباشید كه هنگامى كه برادرانشان به مسافرت مىرفتند یا در جنگى شركت مىكردند مىگفتند اگر آنان پیش ما بودند، نمىمردند و كشته نمىشدند؛ تا خدا آن را حسرتى بر دل آنان بگذارد. و خداوند زنده مىكند و مىمیراند و خدا به آنچه انجام مىدهید، بیناست. و اگر در راه خدا كشته شوید یا بمیرید، آمرزش و رحمت خدا از تمام آنچه كه آنان جمعآورى مىكنند، بهتر است. و اگر بمیرید یا كشته شوید به سوى خدا بازمىگردید.
باز هم با آنان مشورت كن
بعد از جنگ احد، كسانى كه از جنگ فرار كرده بودند، از كار خود سخت پشیمان شده بودند. آنان اطراف پیامبر(ص) را گرفته بودند و طلب بخشش مىكردند. كسانى كه در شوراى مدینه شركت داشتند و اصرار كرده بودند كه خارج از شهر بجنگند، خود را ملامت مىكردند و مىگفتند: اى كاش این نظر را نمىدادیم و اى كاش پیامبر حرف ما را نمىپذیرفت.
خداوند بخشنده، به پیامبر اكرم(ص) وحى كرد كه آنان را ببخشد و باز هم در كارها با مسلمانان مشورت كند. به این ترتیب، خداوند بزرگ اهمیت موضوع مشورت را روشن مىسازد و مىفرماید كه پس از مشورت، وقتى تصمیم نهایى گرفته شد، باید از او یارى خواست و بر او توكل كرد:
به سبب رحمت خداست كه تو با آنان مهربان هستى. و اگر تندخو و سختدل بودى حتماً از اطراف تو پراكنده مىشدند. پس آنان را ببخش و برایشان آمرزش بخواه و در كارها با آنان مشورت كن و هنگامى كه تصمیم گرفتى، بر خدا توكل كن به راستى خدا توكلكنندگان را دوست دارد.
اگر خداوند شما را یارى كند، هیچ كس بر شما پیروز نخواهد شد و اگر شما را رها سازد، پس از آن، چه كسى شما را یارى خواهد كرد؟ پس مومنان باید فقط بر خدا توكل كنند.
آیات 159 و 160
پیامبران خیانت نمىكنند...
یكى از بهانههاى افرادى كه در جنگ احد، گذرگاه «عینین» را رها كردند و براى جمعآورى غنایم رفتند این بود كه گفتند: ما مىترسیم پیغمبر(ص)، در تقسیم غنایم، ما را فراموش كند و ما باید مقدارى غنیمت براى خودمان جمع كنیم. خداوند مهربان مىفرماید:
و ممكن نیست هیچ پیامبرى خیانت كند و هر كس خیانت كند، آن را در روز قیامت با خود مىآورد. سپس به هر كس تمام آن چه به دست آورده، مىدهند و به آنان ستم نخواهد شد.
آیه‌ی 161
نزول این آیه چنان اثر تربیتى بر مسلمانان گذاشت كه بعد از آن هرگز از آنان خیانت سر نمىزد؛ مخصوصاً غنایم جنگى را بدون آن كه چیزى از آن بردارند، در اختیار پیامبر(ص) و بعد از او، در اختیار مسئولین تقسیم غنایم مىگذاشتند. «طبرى» در تاریخ خود مىنویسد: هنگامى كه مسلمانان وارد مداین شدند، یكى از مسلمانان، غنیمت بسیار گرانقیمتى نزد مسئولین جمعآورى غنایم برد. آنان از دیدن آن غنیمت تعجب كردند و گفتند: آیا چیزى از آن برداشتهاى؟ گفت: به خدا قسم اگر به خاطر الله نبود، هرگز آن را نزد شما نمىآوردم. آنان متوجه ایمان او شدند و از او خواستند كه خود را معرفى كند. او گفت: هرگز خود را معرفى نمىكنم كه مرا ستایش كنید و براى دیگرى نمىگویم كه از من تعریف كند؛ ولى خدا را شكر مىكنم و به پاداش او راضى هستم.
آشنایی با قرآن کریم برای نوجوانان
سوره ی آل عمران - آیات 92 الی 200 جزء چهارم
