ماهِ ما

ماه، مهمترين شي آسمان شب است که هميشه مورد بيشترين علاقه و توجه از سوي بشر بوده است: يک قمر بي همتا در منظومه ي شمسي، کاملاً متفاوت با قمرهاي سيارات ديگر و بزرگترين قمر نسبت به سياره اش. ماه به اندازه ي کافي براي پوشاندن خورشيد در آسمان بزرگ است. وقتي چنين اتفاقي مي افتد يکي از ديدني ترين مناظر طبيعي را بوجود مي آورد: يک خورشيد گرفتگي کلي! ماه در حالي که هميشه يک طرفش به سمت زمين است در يک مدار تقريباً دايره اي با دوره ي3ر27 روز به دور زمين مي چرخد، ولي زمان بين دو ماه بدر،‌ که دوره ي هلالي ناميده مي شود، 5ر29 روز به طول مي انجامد. موجودات زنده ديگر نيز کاملاً از وجود ماه متأثرند، زيرا دوره ي تناوب منظم جزر و مد و روشن شدن تاريکي شب ها توسط ماه کامل (که نور خورشيد را باز مي تاباند) بر زندگي حيوانات تأثير مي گذارد. در واقع به نظر مي رسد بسياري از فرايندهاي زيست شناختي در گياهان و حيوانات وابسته به دوره ي گردش ماه است: ميانگين دوره ي قاعدگي بانوان نزديک به يک دوره ي هلالي، يعني 28 روز است، و اين امکان ندارد تصادفي باشد، بلکه اشاره به ارتباطي بنيادين بين رويدادهاي ژئوفيزيکي و زيستي دارد. البته همان طور که در ادامه توضيح خواهيم داد، در گذشته، ماه به زمين نزديکتر بوده و مطالعات نظري و زمين شناختي بيان مي دارد که 500 ميليون سال قبل، زماني که ساعت حياتي براي اولين بار توسط فرايند تکامل درون موجودات زنده ي اوليه قرار داده مي شد، دوره ي هلالي 28 روز بوده است.

اگرچه در مقياس کيهاني منظومه ي شمسي ما در مقايسه با کل عالم، يک فضاي کوچک و يک ذره ي غبار ميکروسکوپي است، اما در مقياس انساني کاملاً بزرگ است. اگر در يک هواپيما به مدت دو روز بدون توقف سفر کنيد، ممکن است بتوانيد يک دور در اطراف استواي زمين بچرخيد، در حاليکه براي رسيدن به ماه، با همان سرعت، 20 روز در سفر خواهيد بود. مشاهده ي ماه در روز، منظره ي جالبي است. زيرا به نظر مي رسد در آسمان آويزان شده است. وقتي به آن نگاه مي کنيد ممکن است دوست داشته باشيد که سوار بر يک هواپيما به پرواز درآييد و دريک سفر 20 روزه به آن برسيد، آن وقت خواهيد فهميد که واقعاً چقدر دور است. اگر شما 20 سال ديگر، با همان سرعت به سفر خود ادامه دهيد، به خورشيد خواهيد رسيد. براي رسيدن به پلوتو، در دور دست هاي منظومه ي شمسي، شما بايد به مدت 800 سال به سفر خود ادامه دهيد. اگر به رفتن ادامه دهيد، بطور تقريبي پس از 1000 ميليون سال، حدود ¼ عمر زمين، به نزديکترين منظومه ي ستاره اي در قنطورس خواهيد رسيد. البته در مقياس کيهاني نبايد فکر کنيد سفر دور و درازي داشته ايد. نور با سرعت شگفت انگيز خود، اين فاصله را مي تواند فقط در 4 سال طي کند.

اولين سفربه ماه

سي سال پيش در 20 جولاي 1969، در مکاني در سطح ماه به نام درياي آرامش، در پي سفري 3 روزه و پس از پيمودن مسافت 384000 کيلومتري بين ماه و زمين، فضانوردان آپولو 11 ناسا، نيل آرمسترانگ و ادوين آلدرين، اولين انسانهايي بودند که بر سطح ماه قدم گذاردند. فضانورد ديگري به نام مايکل کالينز، در مدار گرد ماه ماند، تا آنها را به سلامت به زمين بازگرداند. گذشته از مشکلات، اين لحظه اي تاريخي براي نوع بشر بود، چرا که براي رسيدن به اين مقصود، مسيري طولاني را طي کرده بود. نه فقط به معناي از زمين تا ماه، بلکه سفري به درازاي تمام تاريخ بشر، تاريخ جستجو و کنکاش به دنبال شناخت جهان!

تا بحال 7 مأموريت توسط 21 فضانورد بسوي ماه انجام شده است. آخرين آنها آپولو 17، در دسامبر 1972 به آنجا رسيد. (آپولو 13 بدليل يک تصادف نتوانست فرود آيد). تا به امروز 12 انسان خوش شانس روي سطح ماه قدم زده اند. اين رويدادي با شکوه و در واقع يک پرش بزرگ براي بشريت است.