ارتقاي سواد تغذيه ‌اي جامعه

در گذشته‌ اي نه‌ چندان دور، نگاه به علم تغذيه نگاهي حاشيه ‌اي بود، اما امروز به‌ خوبي مي‌ دانيم كه براي حفظ و ارتقاي سلامت بدن، پيشگيري از بيماري ها و موفقيت در درمان و بازتواني آنها، به ‌شدت به اين علم محتاجيم.

بي ‌توجهي به تغذيه مي ‌تواند پيامدهاي جبران‌ ناپذيري براي جامعه به بار آورد و ارتقاي سطح سواد تغذيه اي جامعه، امروزه به‌ عنوان يكي از محوري ‌ترين برنامه ‌هاي سلامت مورد توجه همگان است.

خوشبختانه اين موضوع در سند چشم‌انداز 20 ساله جمهوري اسلامي ايران مورد توجه قرار گرفته است. در 3 دهه بعد از انقلاب اسلامي، دستاوردهاي بزرگي در بخش سلامت براي كشور حاصل شده كه كاهش سوء تغذيه از موارد مهم و افتخارآفرين آن است، اما هنوز تا حد ايده‌آل فاصله زيادي داريم.

بايد گفت شيوع روزافزون چاقي، چربي و قند خون بالا، بي ‌شك ارتباط مستقيمي با الگوي مصرف مواد غذايي در كشور دارد.

اصطلاح رژيم درماني يا درمان با رژيم‌، به معناي استفاده از رژيم غذايي فقط براي بيماران نيست، بلكه براي افراد سالم نيز است، به اين معني كه افراد سالم هم بايد به نوبه ‌خود از رژيم غذايي مناسب استفاده كنند تا به اين وسيله از ابتلا به سوء تغذيه مصون بمانند و از سلامت كامل برخوردار شوند.

يكي از موضوعاتي كه در حوزه سواد تغذيه‌ اي به آن توجه مي‌ شود، مكمل‌هاي غذايي – رژيمي است. مكمل يا supplement ، كامل ‌كننده نيازهاي سلولي انسان به ويتامين ‌ها يا املاح است و وقتي به كمك مي‌ آيد كه مواد غذايي به هر دليل نتوانند نيازهاي فرد را به‌ صورت كامل تامين نمايند.

مشاهدات علمي نشان داده است مكمل‌هاي رژيمي، اثرات بسيار سودمندي بر سلامت فرد دارند، اما به شرط آن كه با رعايت ملاحظات خاصي صورت گيرد.

درست است كه راز سلامت و نشاط در تغذيه ي سالم نهفته است و تامين كافي ويتامين‌ ها و ريزمغذي ‌ها و مواد معدني، كليد تندرستي و شادابي انسان است، اما بايد به اين نكته توجه داشت، اين تشخيص پزشك است كه تعيين مي ‌كند:

بدن فرد به كدام مكمل غذايي و به چه مقداري نياز دارد؟ يا كدام مكمل با برنامه غذايي يا برنامه دارويي فرد تداخل دارد؟ يا مصرف كدام مكمل‌ ها توام با هم ممكن است براي فرد خطرآفرين باشد؟

نحوه تهيه و تامين اين مكمل‌ها نيز مهم است و حتما بايد از داروخانه هاي مجاز، تاييد شده و تحت نظارت صورت گيرد. متأسفانه چندي است شاهد بروز پديده قاچاق مكمل‌ها در كشور هستيم و اين موضوع سبب بي‌ اعتمادي زيادي در ميان پزشكان و همچنين عموم مردم شده است.

در واقع مكمل‌ هاي غذايي که داراي مجوز هستند، از يك سو هنگام ورود توسط متخصصان امر در وزارت بهداشت، تحت كنترل و نظارت قرار مي ‌گيرد و نام كشور توليد كننده، تاريخ توليد و ميزان مواد مؤثر آن ها نيز مشخص است و از سوي ديگر تحت برنامه نمونه ‌برداري مستمر وزارت بهداشت است تا نسبت به سلامت اين فرآورده ‌ها پيش از رسيدن به دست مصرف ‌كننده، اطمينان كامل حاصل شود.

يكي از راهكارها براي اطمينان از صحت و اصالت اين فرآورده‌ها، آشنا كردن افراد جامعه با فرهنگ استفاده صحيح از مكمل‌هاي غذايي سالم است.

مردم به واسطه اهميتي كه براي سلامت، تندرستي و شادابي خويش قائل هستند، نبايد فرآورده‌هايي را كه به‌ صورت قاچاق و بدون نظارت وزارت بهداشت وارد كشور مي ‌شود، مصرف نمايند.

در حقيقت مكمل‌ها از زمان‌ هاي بسيار قديم در طب سنتي وجود داشته است و اکنون به ‌صورت مدرن و بر اساس اطلاعات و تحقيقات علمي جديد توليد و مصرف مي شوند، ولي شرط موفقيت اين مکمل ها در تامين سلامت جامعه آن است كه فرهنگ استفاده از آن نيز به‌ صورت صحيح و علمي در كشور پايه‌ ريزي شود.

سعيد اويس- همشهري