مرغ همسايه غاز است !
مرغ همسايه غاز است !
شبكه 2 كارتون «روياي زيباي من»، شبكه 3 «افسانه جومونگ» و شبكه تهران هم «متشكرم» را پخش مي‌كند.
نقطه مشترك اين 3 برنامه در يك كشور خلاصه مي‌شود؛ هر سه محصول كشور كره هستند. البته در اين بين فراموش نكنيد كه هنوز يك سال نشده كه پخش «تاجر پوسان»، «امپراتور دريا» و «جواهري در قصر» به پايان رسيده است. گويي كه سريال‌هاي كره‌اي براي ربودن آنتن رقابت بزرگي را راه انداخته‌اند كه به‌نظر مي‌رسد در نهايت نتيجه‌اي جز دل‌زدگي مخاطب از ديدن چهره‌هاي يكسان و فضاي يكسان به همراه نباشد، اما فعلا چه بخواهيم و چه نخواهيم تلويزيون در دستان كره‌اي‌هاست.
مهران مهام تهيه‌كننده «بزنگاه» تعدد پخش سريال‌هاي كره‌اي را نزديكي فرهنگ كره‌اي و فرهنگ ايراني مي‌داند:«داستان اين سريال‌ها به فرهنگ ما نزديك است و مضمون خانوادگي آنها باعث شده كه همه خانواده به سمت اين سريال‌ها جذب شوند.»
گويي كه سريال‌هاي كره‌اي براي ربودن آنتن رقابت بزرگي را راه انداخته‌اند كه به‌نظر مي‌رسد در نهايت نتيجه‌اي جز دل‌زدگي مخاطب از ديدن چهره‌هاي يكسان و فضاي يكسان به همراه نباشد، اما فعلا چه بخواهيم و چه نخواهيم تلويزيون در دستان كره‌اي‌هاست.
اين تهيه‌كننده درباره سريال‌هاي «افسانه جومونگ» و «امپراتور دريا» مي‌گويد: «اينگونه داستان‌ها برخلاف داستان‌هاي مجموعه «جواهري در قصر» قديمي شده‌اند، به همين دليل براي بيننده‌ها ديگر جذابيت ندارند. تجربه نشان داده است كه مردم ما به سريال‌ها و داستان‌هايي علاقه دارند كه خانوادگي و امروزي باشند.»
حسين مختاري كه آخرين كارش سريال «شاهزاده سرزمين آلان» از شبكه 2 پخش شده معتقد است كه به روزبودن قصه‌ها، نشان دادن زندگي روزمره، حركات اكشن و رزمي باعث جذب مخاطب شده است:« حركات رزمي مورد علاقه جوانان و نوجوانان است به همين دليل خانواده‌ها هم به سمت اين سريال‌ها كشيده مي‌شوند، در اين صورت سريال‌هاي كره‌اي در رده سريال‌هاي پرمخاطب قرار مي‌گيرند.»
اگر از مخاطبان سريال‌هاي كره‌اي باشيد حتما صداي منوچهر والي‌زاده را روي چهره‌ها و شخصيت‌هاي كره‌اي شنيده‌ايد، گويا بدون صداي منوچهر والي زاده، لذت ديدن سريال‌هاي كره‌اي تكميل نمي‌شود. او هم براي اين استقبال از چنين سريال‌هايي دلايلي دارد:« داستان سريال و فيلم‌هاي كره‌اي روي روابط و عواطف انساني اثر مي‌گذارند. همچنين فرهنگ و سنتي كه در كارهايشان به چشم مي‌خورد باعث مي‌شود كه علاقه‌مندان خاص خودش را جذب كند.»
مختاري كه سابقه‌اي طولاني در كارگرداني و تهيه كنندگي تلويزيون دارد، به‌دليل ديگري در جذب مخاطب اشاره مي‌كند:« استقبال از سريال‌هاي كره‌اي نشان مي‌دهد كه مردم چقدر به تاريخ علاقه دارند و چقدر نياز دارند كه از تاريخ اطلاع داشته باشند، اما زماني كه تلويزيون، مسئولان و برنامه‌سازان به ساخت سريال تاريخي كه فرهنگ كشورمان را بيان مي‌كند روي خوش نشان نمي‌دهند، مخاطب به سمت و سوي سريال‌هايي مي‌رود كه تاريخ يك كشور ديگر را نشان مي‌دهد.»
اما نكته مهم تري كه والي‌زاده به آن مي‌پردازد شايد پاسخ روشني به پخش اين سريال‌ها در تلويزيون باشد:« از نظر پوشش و روابط انساني، سريال‌ها ي كره‌اي كاملا با فرهنگ ما منطبق هستند.»
آنتن خالي و اقبال سريال
مهام كه تهيه كنندگي سريال «ترانه مادري» را برعهده داشته هم با اين موضوع موافق است، او نياز و سليقه مخاطبان را در اقبال برنامه مؤثر مي‌داند: «البته سواي اين مسائل، آنتن خوب يكي از دلايل موفقيت يك سريال است. زماني كه «جواهري در قصر» پخش شد رقيب خيلي جدي‌اي در سريال نداشت. اما اين سريال كره‌اي كه امروز پخش مي‌شود رقيب‌هاي زيادي دارد، در اين صورت قطعا مجالي براي عرض اندام نخواهند داشت.»
اما دليل ديگري كه از نظر والي‌زاده باعث جذب مخاطب مي‌شود به دوبله كار برمي‌گردد: «بخش عمده‌اي از اين جذابيت به دوبله و انتخاب صداها توسط مدير دوبلاژ برمي‌گردد. چهره‌هاي بازيگران كره‌اي بسيار شبيه هم است، كه بتواند براي مخاطب اين تكنيك را ايجاد كند اگر صداي گوينده‌اي اين قابليت و جذابيت را نداشته باشد، بينندگان سريال را تا آخر دنبال نمي‌كنند.»
سريال‌هايي كه ارزان ساخته مي‌شوند
مهام ساختار سريال‌هاي كره‌اي را نزديك به تله تئاتر تلويزيون مي‌داند:« سريال‌هاي آسياي شرقي در پلاتو ساخته مي‌شوند به همين دليل هزينه‌هاي ساخت اينگونه سريال‌ها پايين است، در حالي‌كه ساخت سريال‌هاي تاريخي در كشور ما بالاست.»
به گفته مهام در كشوري مثل كره كه توليد و تعدد ساخت سريال بالاست آنها به‌دليل امكانات فني مناسبي كه در اختيار دارند مي‌توانند روزي 6 يا 7 دقيقه توليد مفيد داشته باشند، در حالي‌كه اين رقم در ضبط توليد تاريخي در كشور ما به‌دليل امكانات فني و همين طور به‌دليل وسواس كارگردان، نزديك به يك يا 2 دقيقه است.
مختاري با اينكه معتقد است هزينه توليد سريال در تلويزيون بالاست، مي‌گويد:«اگر ما مي‌توانيم سريال تاريخي «يوسف» را بسازيم و پخش كنيم، نشان دهنده اين است كه تلويزيون براي ساخت سريال تاريخي مشكل مالي ندارد، بلكه واحد طرح و برنامه سيما بايد در دستور كارش، ساخت سريال‌هاي تاريخي را قرار بدهد.»
به‌نظر او بايد نياز سنجي مخاطب در دستور كار اين واحد صداوسيما باشد و براساس اين نياز، فراخواني داده شود و از فيلمنامه نويسان و كارگردان‌ها دعوت شود تا طرح‌هاي خود را به تلويزيون ارائه دهند و از بين طرح‌هاي رسيده بهترين، انتخاب شود:«بايد كار به دست آدم بلد سپرده شود.»
به گفته مختاري بودجه تلويزيون از ابتدا تا به امروز چندين برابر شده است:«تلويزيون بابت بازگشت سرمايه نگراني ندارد. اساس كار تلويزيون فرهنگ‌سازي است، خصوصا كه تلويزيون ايران دولتي است به همين دليل بايد كار را به دست آدم بلد بسپارد، تا نگران محصول نهايي نباشد.»
مختاري تهيه‌كننده و كارگردان سريال «نيستان» با اينكه به تنوع آنتن معتقد است اما از طرف ديگر نگران بيگانگي مخاطب با فرهنگ ايراني هم هست:« پخش زياد سريال‌هاي كره‌اي ما را با فرهنگ خودمان بيگانه مي‌كند و اين بزرگترين آسيبي است كه بدنه و فرهنگ ما مي‌خورد و انگار كه مسئولان توجهي به اين قضيه ندارند.»
او در ادامه مي‌گويد:«دعوت از سينماگران براي ساخت سريال يا تله فيلم كار شاقي نيست، بهتر است از كارگردان تلويزيوني دعوت شود كه هم مخاطب تلويزيون را مي‌شناسند و هم تفاوت رسانه تلويزيون و سينما را مي‌داند.»
با توجه به تنوع مخاطب و تامين آنتن و تعدد شبكه‌ها، خريد سريال‌هاي خارجي نياز است، اما در اين ميان بايد سليقه مخاطب را نيز در نظر گرفت، همان طوري كه ما هنگام ساخت سريال‌هاي ايراني به نياز مخاطب، فرهنگ و مسائل جامعه ايراني توجه مي‌كنيم.»
امكاناتي كه ما داريم
مهام به سريال «مثل آباد» اشاره مي‌كند كه سال‌ها قبل در پلاتو ساخته شد و در زمان پخش خود پربيننده بوده است، هر چند او امروز معتقد است اين سريال ديگر براي مخاطب جذاب نيست:«توقع مخاطب از توليدكنندگان و تلويزيون بالا رفته و مخاطب تغيير كرده است.»
همچنين او از نگاه تيز مخاطب و رسانه‌ها به سريال‌هاي ايراني ياد مي‌كند و اضافه مي‌كند كه براي سريال‌هاي ايراني بعد از پخش، جلسات نقد و بررسي برگزار مي‌شود:« نكته‌اي كه اين وسط از ياد مي‌رود اين است كه ما با چه امكاناتي سريال مي‌سازيم. براي ساخت سريال‌هايي كه پخش هر شب داشته باشد يا در تعداد بالا توليد بشود ما كارگردانان كمي داريم كه اين توانايي را داشته باشند تا بتوانند با كيفيت كار را پيش ببرند.»
به گفته او اگر 80 درصد يك سريال ايراني خوب باشد، نوك انتقاد و بزرگنمايي به سمت 20درصد باقي مانده گرفته خواهد شد. او به سريال محبوب «جواهري در قصر» و مشكلات ساختاري آن اشاره مي‌كند: «اگر اين سريال را يك ايراني مي‌ساخت به آن انتقادهاي زيادي مي‌شد. انتظاري كه مردم و منتقدان از ديدن يك كار ايراني دارند با انتظاري كه از ديدن يك كار خارجي دارند زمين تا آسمان متفاوت است.»
نيازها براي ساخت يك سريال
مهام مي‌گويد كه در ساختار برنامه‌سازي به نيازهاي جامعه به نيازهاي فرهنگي كشور و مردم توجه مي‌شود، از طرفي آشنايي ما با فرهنگ كره‌اي‌ها با ديدن سريال‌هاي اين كشور شكل گرفته است، به همين دليل نمي‌توانيم اين سريال‌ها را قضاوت كنيم. به عبارت ديگر نمي‌دانيم كه اين سريال‌ها از ابتدا به قصد نمايش در كشور خودشان ساخته شده است يا به قصد صادرات به كشورهاي ديگر.
مهام ساخت سريال‌هاي تاريخي را نكته مهمي در ارائه و شناخت فرهنگ هر كشوري مي‌داند. اين تهيه‌كننده پركار معتقد است كه سريال‌هاي خانوادگي كره‌اي در جذب مخاطب ايراني موفق بوده است:
« سريال‌هاي كره‌اي كه تاريخي هستند كمتر در جذب مخاطب اقبال داشته‌اند. خصوصا اينكه در زمان پخش سريال‌هاي كره‌اي و تاريخي به‌علت داشتن آنتن خوب و نداشتن رقيب توانستند جاي خودشان را ميان مردم باز كنند، اما به دليل اينكه اين روزها سريال‌هاي خوب ايراني از تلويزيون پخش مي‌شوند به‌نظرم سريال‌هاي كره‌اي ديگر آن جايگاه را ندارند.» او براي اين حرف خود سريال «اوشين» را مثال مي‌زند و معتقد است كه در آن سال‌ها به‌دليل كمبود سريال‌هاي خارجي و خالي بودن آنتن ما اين كار يكه تاز ميدان تلويزيون بود و اگر امروز دوباره پخش شود قطعا اين محبوبيت تكرار نخواهد شد.
چرا سريال كره‌اي
با تمام اين حرف‌ها مهام معتقد است كه پخش سريال‌هاي خارجي نياز آنتن است:«با توجه به تنوع مخاطب و تامين آنتن و تعدد شبكه‌ها، خريد سريال‌هاي خارجي نياز است، اما در اين ميان بايد سليقه مخاطب را نيز در نظر گرفت، همان طوري كه ما هنگام ساخت سريال‌هاي ايراني به نياز مخاطب، فرهنگ و مسائل جامعه ايراني توجه مي‌كنيم.»
والي‌زاده با اينكه به دوبله به‌عنوان يك شغل نگاه مي‌كند،اما معتقد است كه پخش بي‌رويه و متعدد سريال‌هاي كره‌اي باعث دل‌زدگي مخاطب مي‌شود، هرچند كه او معتقد است خريد سريال و فيلم خارجي براي تنوع آنتن و پاسخگويي به سليقه مخاطب، نياز تلويزيون است.