بتمن در بغداد
بتمن در بغداد
تازه‌ترين فيلم بتمن «شواليه سياه» از آن دسته فيلمهاي 180 ميليون دلاري هاليوودي نيست كه اين روزها براساس كتاب‌هاي كميك ساخته مي‌شود و سكانس‌هاي آن در نقاط مختلف جهان از لندن تا هنگ‌كنگ مي‌گذرد.
در فيلم‌هايي از اين دست اكثر كارگردان‌ها ترجيح مي‌دهند تا در فضاي بسته فيلمبرداري كنند و حتي الامكان از جلوه‌هاي ويژه تصويري استفاده كنند و يا اينكه به هنگام فيلمبرداري در فضاي آزاد از آسمان صاف و هواي مطلوب بهره بگيرند.
اما كريستوفر نولان كه سازنده فيلم قبلي بتمن هم بوده، با شرايط جوي كنار آمده و تاكيد دارد گرفتگي هوا چيزي نيست كه شما بتوانيد آن را به شيوه‌اي تقلبي به خورد تماشاگر بدهيد.شايد اگر كارگردان ديگري بود اين چنين سكانس‌هايي را به يك تيم فيلمبردار درجه دو مي‌داد تا خود را درگير اين صحنه‌ها نكند اما نولان همراه فيلمبردار هميشگي‌اش والي فيستر همواره در سر صحنه آماده است و هنر پيشه‌ها هم از اينكه مدت‌ها منتظر نقش‌آفريني بمانند ابايي ندارند حتي اگر اين هنر پيشه كسي مثل گري اولدمن باشد.
نولان 37 ساله از سال 2000 و زماني كه فيلم «يادگاري» را ساخت كمتر شيوه فيلمسازي‌اش را تغيير داده است. او اين فيلم نوار را براساس فيلمنامه‌اي از برادرش با بودجه‌اي 5 ميليون دلاري ساخت و خودش آن را «فيلمي درون فيلم ديگر» توصيف مي‌كند. او هنوز هم به شيوه آن روزها در سر صحنه، ديالوگ‌ها را تغيير مي‌دهد و حركات بداهه دوربين را براي كار در نظر مي‌گيرد و حتي به بازيگرانش اجازه مي‌دهد تا در مقاطعي در مورد زمان شروع كار تصميم بگيرند.
همين ويژگي‌ها بود كه باعث شد تا استوديو وارنر در سال 2003 او را براي ساخت فيلمهاي جديد بتمن به كار بگيرد و نولان از آن پس وظيفه پيدا كرد تا شخصيتي كه تقريبا با فيلم بتمن و رابين ساخته جوئل شوماخر در سال 1997 مرده بود را روي پرده سينما زنده كند.
خود نولان در مورد فيلم سال 1997 گفته بود: اگر خود كساني كه فيلم را ساخته‌اند آن را جدي نگرفته‌اند چرا ما علاقه‌مندان بتمن بايد آن را جدي بگيريم ؟ اين اظهار نظر نشان مي‌داد كه نولان معتقد است براي بازيابي جايگاه بتمن در بين هواداران بايستي تا جايي كه ممكن است از جنبه‌هاي تجاري فاصله گرفت و جاني تازه به اين شخصيت داد.
اما حالا با فيلم شواليه سياه نولان نه تنها موفق شده است كه به اين هدف دست پيدا كند و منتقدان را هم راضي از سالن‌هاي سينما به خانه بفرستد بلكه مي‌تواند با حضور هيث لجر بازيگرمتوفي نقش جوكركه بازي فوق‌العاده‌اي در اين فيلم داشته، روي جنبه‌هاي تجاري فيلم نيز حساب كند.
با اين همه موفقيت‌هاي غيرمنتظره‌اي از اين دست براي نولان تازگي ندارد. او اولين فيلم خود را با يك دوربين ساده و با بودجه 6000 دلاري در سال 1998 ساخت و ساخت اين فيلم كه در نهايت تعقيب نام گرفت حدود يك سال به طول انجاميد. اين فيلم در سال 1999 اكران شد و يكي از فيلمهاي محبوب تمامي منتقدان در سطح جهان بود. استيون سودربرگ پس از اينكه از سينماي محل نمايش فيلم خارج شد با نولان تماس گرفت و از او خواست تا فيلم بي‌خوابي را براساس يك فيلم نروژي با بازي هيلاري سوانك و ال پاچينو براي استوديو فيلمسازي‌اش بسازد.
چند سال قبل پس از اينكه در رقابت با مارتين اسكورسيزي از ساخت فيلمي درباره هاوارد هيوز بازماند، از سوي استوديو وارنر براي ساخت فيلمي جديد درباره بتمن دعوت به كار شد. او فيلمي 45 دقيقه‌اي درباره ايده‌اي كه براي اين شخصيت درنظر داشت، مهيا كرد و الن هورن مدير وارنر آن را پذيرفت.
جف روبينوف مرد شماره دو استوديو وارنر كه قبل از بتمن سعي كرد تا به هر ترتيب كه شده نولان را به ساخت فيلم «تروا» ترغيب كند، در مورد اين فيلم مي‌گويد: «او هيجان خاصي براي روايت اين داستان داشت و اعتباري جديد به شخصيت بتمن داد.»
نولان با پذيرش پيشنهاد استوديو وارنر به جمع فيلمسازان جريان اصلي سينما وارد شد و فيلم «آغاز بتمن» را با بودجه‌اي سه برابر فيلم «بي‌خوابي» ساخت و منتقدان گرچه فيلم او را ستودند اما مي‌شد شماتت‌هاي آنها را به خاطر ترك دنياي فيلم مستقل از سوي نولان، به خوبي در بين نقدهايشان ديد.
فيلم در اكران جهاني حدود 400 ميليون دلار فروخت و تمامي علاقه‌مندان اين شخصيت را اميدوار كرد كه همچنان شاهد حيات او روي پرده سينما خواهند بود و استوديو وارنرهم از اين موضوع خوشحال بود كه ابرقهرمان كم جان آنها اكنون رقيب جدي براي «اسپايدر من» استوديو سوني و يا «انسان‌هاي مجهول» استوديو فاكس است.كريستين بيل قهرمان فيلم كه در «پرستيژ» - فيلم ديگرنولان –هم نقش‌آفريني كرده است به خاطر مي‌آورد كه همه اطرافيان و حتي نزديكترين دوستان او زماني كه شنيده بودند او و نولان روي فيلم جديد بتمن كار مي‌كنند، به آنها خنديده بودند و اصلا كارشان را جدي نگرفته بودند اما وقتي فيلم را ديده بودند« آن را بزرگترين سورپرايز زندگي شان مي‌دانستند.»
بيل در مورد انگيزه‌اش براي بازي در اين فيلم مي‌گويد: من براي مدت‌ها معتقد بودم كه حتي پاپ كورني‌ترين فيلم‌ها هم مي‌توانند فيلم هاي ارزشمندي باشند ولي بايد ايده و انگيزه خوبي در آنها به كار گرفته شود و خود من كه تابه‌حال چنين چيزي را نديده بودم و دليل عدم‌انجام آن را هم نمي‌دانستم، با اين هدف در فيلم آغاز بتمن بازي كردم.
داستان فيلم تازه نولان از جايي آغاز مي‌شود كه فيلم اول به پايان رسيده بود و در فيلم تازه شاهد تولد شخصيت منفي جذاب داستان بتمن – جوكر- خواهيم بود، شخصيتي كه در واقع به‌دليل اعمال افراطي بتمن خلق مي‌شود و به مبارزه با او مي‌پردازد. اين پس زمينه سياسي باعث شده است تا برخي هم اكنون گاتهام –شهر محل سكونت بتمن – را استعاره‌اي از بغداد بدانند، شهري كه حمله آمريكا به آنجا باعث حضور گروه‌هاي تروريستي شد كه اكنون بزرگترين مشكل نيروهاي آمريكايي و مردم عراق براي ايجاد امنيت به شمار مي‌آيند.
نولان بر خلاف ساير فيلمسازان اين برداشت از فيلم را رد نمي‌كند و مي‌گويد: اگر ما در داستاني كه در كتاب‌هاي كميك روايت شده دقت كنيم، در مي‌يابيم كه اصولا حضور بتمن در گاتهام باعث شد تا تبهكاران به اين شهر بيايند و در ادامه شما با افرادي در اين شهر روبه‌رو مي‌شويد كه قصد دارند قانون را خود اجراكنند و البته بتمن هم از اين قاعده مستثني نيست و همين مسئله فضاي فيلم را تيره مي‌كند چرا كه دور باطل انتقام مجالي را براي
مثبت انديشي باقي نمي‌گذارد.
در همين حال كريستين بيل - هنرپيشه نقش- معتقد است كه در فيلم تازه، بتمن بيش از هرزمان ديگري احساس تنهايي مي‌كند در حالي كه زماني مبارزه او به تبهكاران او را بدل به قهرماني در بين مردم كرده بود.
او ادامه مي‌دهد:« بتمن مبارزه با آنها را وظيفه خود مي‌داند و ديگر او را نبايد جواني بدانيم كه در جست‌وجوي پاسخ بوده بلكه حالا كسي است كه صاحب قدرت شده واين قدرت او را شيفته خود كرده وحتي شايدهم او را وادار كرده تا براي حفظ آن دست به هر كاري بزند، حتي اگر كه اين اعمال افراط گرايانه باعث افزايش تعداد دشمنان او شود.»
اما يكي از مسائلي كه نولان و استوديو وارنر بايستي پيش از اكران تدبيري براي آن اتخاذ مي‌كردند، مرگ هيث لجر هنرپيشه 28 ساله فيلم در 22 ژانويه بود.اين اتفاق دقيقا در خلال تدوين رخ داد واستوديو تا قبل از آن تبليغات زيادي را روي شخصيت جوكر انجام داده بود. لجر كار خود را در فيلم شواليه سياه در ماه اكتبر به پايان رسانده بود و به هنگام مرگ در سر صحنه فيلم ديگري حضور داشت.
شرايط براي استوديو وارنر زماني بدتر شد كه برخي از علاقه‌مندان مرگ او را -كه به‌دليل مصرف بي‌رويه داروهاي مسكن و خواب‌آور گزارش شده بود- تحت‌تأثير بازي در اين نقش مي‌دانستند كه از روي نقش مالكوم مك داول در فيلم پرتقال كوكي الگو برداري شده بود.لجر خود اين نقش را شادترين نقشي خوانده بود كه در عمرش بازي كرده است اما مايكل كين همبازي او در اين فيلم معتقد است كه لجر در سر صحنه كاملا آشفته بود و بازي در اين نقش انرژي زيادي را از او گرفته بود و شايد خود من هم زماني كه به سن او بودم انرژي و توان بازي در اين نقش را نداشتم.
منبع : همشهري