وجه ژورناليستي قيصر امين‌پور مغفول مانده است

نشست «نگاهي به زندگي و آثار مرحوم قيصر امين‌پور در حوزه کودک و نوجوان» با حضور نويسندگان و شاعران کودک و نوجوان در نخستين روز از نمايشگاه کتاب برگزار شد.

به گزارش خبرنگار مهر، در اين نشست که عصر ديروز در سراي اهل قلم برگزار شد، مهدي حجواني و فريدون عموزاده خليلي به همراه عرفان نظرآهاري به بررسي ابعاد ادبي آثار مرحوم امين پور در حوزه کودک و نوجوان پرداختند.

در ابتدا عرفان نظرآهاري با نقل خاطره اي از قيصر امين پور گفت: سال پيش در همين روزها قيصر امين پور را روي پله هاي شبستان مصلي ملاقات کردم و از او خواستم که کتاب "شعر و کودکي" اش را برايم امضا کند. او هم آن را امضا کرد و نوشت "قيصر امين پور بهار 86" و اين آخرين امضاي قيصر امين پور بود.

وي در ادامه افزود: من شاگردي قيصر امين پور را با خواندن سروش نوجوان آغاز کردم که در سالهاي پاياني جنگ به همراه بيوک ملکي و عموزاده خليلي آن را انتشار مي دادند. همين طور جزو نخستين کساني بودم که به خانه شاعران جوان - که قيصر امين پور نقش مهمي در راه اندازي آن داشت - جذب شدم.

اين شاعر در ادامه توجه حاضرين را به راز ماندگاري قيصر امين پور جلب کرد و گفت: مولانا ميان شعر شاعران و شعر انبيا تفاوت قائل است و تنها شعر انبيا را ماندگار مي داند و دليل آن را سلوک عملي انبيا مي خواند. قيصر امين پور از پس انبيا حرکت کرد و اين راز ماندگاري اوست.

او در ادامه با اشاره به سلوک عملي در آثار قيصر امين پور اضافه کرد: او حتي در شعرهاي کودک و نوجوان با مخاطبانش به عنوان مخاطبي کم مايه و ميان مايه برخورد نکرد و در همين آثار هم از رازهاي انسان و جهان خلقت و ارتباط انسان با ماورا صحبت کرد. او فرزند جنگ بود و جواني اش زير خمپاره و آتش گذشت اما باز در آثارش درگير زندگي بود و نيز اين سئوال که "هستي چيست؟"

نظرآهاري همچنين چند سطر از کتاب "مثل چشمه مثل رود" را براي حضار قرائت کرد و پس از آن به تشريح معناي زندگي در آثار قيصر امين پور پرداخت.

وي يادآور شد: در فضاي سخت دوران جنگ که شعر شاعران به سمت شعار رفت و ارزشهاي ادبي آن نزول کرد قيصر جزو معدود شاعراني بود که آثارش همواره بديع و سرشار از حس زندگي بود.

در ادامه، فريدون عموزاده خليلي گفت: من مايلم به وجهي از شخصيت ادبي قيصر اشاره کنم که مهجور مانده و کمتر توجهي به آن شده است و آن وجه ژورناليستي و مطبوعاتي قيصر است. البته در عرصه پژوهش هم به فعاليتهاي قابل توجه امين پور کمتر اعتنا شده است.

وي افزود: يک روزنامه نگار ناچار است به مخاطب روز فکر کند در حالي که اين امر براي شاعر يا نويسنده تا اين اندازه مهم نيست. براي شاعر فرقي نمي کند که سليقه مخاطب 5 سال قبل يا 5 سال بعد ممکن است شعر او را نپسندد ولي روزنامه نگار و مخصوصا سردبير يک نشريه همواره بايد در حال ابداع و نوآوري باشد چرا که سليقه اجتماع به اقتضاي زمان در حال تغيير است.

عموزاده خليلي به خاطرات همکاري با قيصر در مجله سروش نوجوان اشاره کرد و افزود: در زمانه اي که همه اذهان و تيتر همه روزنامه ها و رسانه ها از جنگ پر شده بود مجله سروش بر ادبيات و هنر تکيه داشت.

وي از نپرداختن به وجه ژورناليستي قيصر امين پور گلايه کرد و گفت: برخي تصور مي کنند حضور قيصر در کارهاي ژورناليستي جزو کاستي هاي زندگي هنري اوست در حالي که به اعتقاد من عمده ابداعات او در ادبيات کودک و نوجوان مربوط به دوره انتشار سروش کودکان بود. ابداع در نوشتن سرمقاله و خارج کردن آن از حالت مناسبتي و آوردن عبارت "حرفهاي خودماني" به جاي "سرمقاله" از ابداعات قيصر در آن زمان بود.

وي ادامه داد: سروش نوجوان به دليل ابداعات در ادبيات ژورناليستي يک نوع تاريخ مبدا و مرجع در ادبيات و نشريات کودکان به حساب مي آيد و اينها بدون شک مديون تلاشهاي قيصر امين پور است. برخورد مخاطبان با اين نوع ادبيات ژورناليستي نشان داد که آنها با اين ابداعات به سرعت خود گرفته و به آن پاسخ مي دادند.

اين نويسنده کودک و نوجوان در پايان گفت: قيصر امين پور علاوه بر شخصيت هنري و انساني برجسته، يک چهره ژورناليستي سرآمد و حائز اهميت است. قيصر جزو معدود نويسندگاني است که توانست هم مخاطبان زيادي براي آثارش به دست آورد و هم معيارهاي ادبي را در حد مطلوب ارائه کند.

سپس مهدي حجواني - نويسنده کودک و نوجوان - درباره قيصر امين پور گفت: قيصر براي بچه هاي علاقمند به ادبيات وقت زيادي مي گذاشت و حتي مستقيما به آنها درباره شعرشان پيشنهاد مي داد که مثلا اين بيت اگر اين طور بيايد بهتر است. اما بسياري از اين شعرها وقتي چاپ شدند ديگر اسمي از قيصر امين پور نبود و هيچ کس در پاورقي شعرش به کمکهاي اين استاد ادبيات کودک و نوجوان اشاره نکرد.

وي در ادامه خاطره اي از مرحوم امين پور نقل کرد و گفت: 13 سال پيش براي مشورت در خصوص راه اندازي نشريه "پژوهشنامه کودک و نوجوان" نزد قيصر رفتم و او بود که پژوهشنامه کودک و نوجوان را پيشنهاد کرد و حال 13 سال است که اين فصلنامه با همين نام منتشر مي شود. خيلي صحبت کرديم و او پيشنهادهاي جالبي داد مثلا اينکه به جاي سرمقاله از عنوان "الف آغاز" و به جاي مصاحبه عنوان "چهره به چهره" را بکار بگيريم.

حجواني افزود: من از او خواستم تا اولين مقاله اولين شماره فصلنامه را خودش بنويسد و بالاخره با اصرار من قبول کرد. من مقاله "شعر همچون بازگشت به کودکي" را از قيصر در اولين شماره فصلنامه پژوهشنامه ادبيات کودک و نوجوان منتشر کردم و اين مقاله حالا به صورت يک مرجع درآمده و بسياري از نويسندگان را شاهد بوده ام که به آن مقاله رجوع کرده اند.

صحبت درباره نقش قيصر امين پور در راه اندازي ادبيات آکادميک کودک و نوجوان به دليل ضيق وقت ناتمام ماند.

منبع : مهر