تبخال می زنید؟ نگران نباشید!
تبخال می زنید؟ نگران نباشید!
تا به حال شده که کنار لبتان مورمور کند و یک نقطه کوچک و سفت که آن را نمی توانید ببینید، روی لبتان ظاهر شود؟ اگر تا به حال چنین تجربه‌ای نداشته‌اید، بهتر است بدانید که این حالت پیش زمینه بروز تبخالی قرمز رنگ کنار لبتان است. یک روز صبح از خواب بلند می شوید و می بینید یکی از همان دانه‌های قرمز و بزرگ مشهور کنار لبتان زده که درمان سریعی ندارد و شما مجبورید با یک دستمال کاغذی جلوی دهانتان از خانه بیرون بروید. بد نیست با این مهمان‌های ناخواسته بیشتر آشنا شویم.
ویروسی به نام هرپس سیمپلکس( Herpes Simplex Virus)عامل ایجاد تبخال است. این ویروس در دو نوع مشاهده می شود که نوع اول سبب بروز تبخال روی لب و نوع دوم موجب بروز تبخال در دستگاه تناسلی می شود. نکته مهم آنجاست که اگر شما یک بار به تبخال که بیماری مسری است مبتلا شوید، این ویروس در سلول‌های عصبی پوستتان نهفته باقی می ماند و ممکن است دوباره به صورت عفونتی فعال در همان محل اول یا نزدیک به آن ظاهر شود.
وقتی ویروس بیدار می شود
اینکه چه شرایطی سبب می شود ویروس خفته دوباره بیدار شود، مقوله‌ای است که جا برای بحث بسیار دارد اما به طور خلاصه شرایطی همچون تب، آنفلوآنزا ، سرماخوردگی، فشارهای روحی و روانی ، صدمات به لب یا جراحی‌های روی نواحی دهان و لب، قاعدگی، سوء تغذیه و قرار گرفتن در معرض نورخورشید از جمله این موارد هستند.
علایم و نشانه‌ها
علایم و نشانه‌های تبخال به این صورت است که در وهله اول یک تاول کوچک و دردناک پر از مایع، روی یک نقطه سرخ و دردناک پوست بروز می کند که به طور معمول روی لب‌ها و نواحی داخل دهان است. سپس درد شدید و احساس مورمور شدن به سراغ بیمار می آید که اغلب یکی دو روز پیش یا پس از بروز تاول‌هاست و این علامت بسیار مهمی است. به خصوص احساس مورمور شدن و درد خفیف از علایم اولیه تبخال است که می تواند به عنوان یک زنگ خطر محسوب شود. در این مرحله اگر کسی متوجه عفونت تبخال شود، می تواند با استفاده از اقدامات پیشگیرانه جلوی تبخال را بگیرد. در نهایت تاول‌ها می شکنند و از آنها خونابه خارج می شود و یک زخم قهوه‌ای با حالتی ناخوشایند ظاهر می شود. این پروسه 7 تا 10 روز طول می کشد تا کبره زردرنگ تشکیل شود، سپس بریزد و پوست صورتی جای آن را بگیرد.
راه سرایت به دیگران
تبخال می تواند در نتیجه تماس مستقیم پوستی و بوسیدن، از فردی که تاول روی پوستش وجود دارد، به فرد دیگری منتقل شود. ویروس تا زمانی که ترشحات مرطوب در تاول وجود دارند، انتقال می یابد. استفاده از وسایل مشترک فرد آلوده مانند وسایل غذاخوری، حوله و... نیز در صورت وجود تاول می تواند موجب سرایت بیماری شود. در طول بیماری شما باید حتی مراقب دستانتان نیز باشید. لمس کردن سایر نقاط بدن مانند چشم و دستگاه تناسلی می تواند بیماری را به باقی نقاط بدن انتقال دهد.
مراقبت تا رفع تبخال
ویروس تبخال در بدن کسی که در گذشته به آن مبتلا شده، باقی می ماند و به سادگی از بدن شخص خارج نمی شود. تبخال، دوره‌ای 7 تا 10 روزه دارد و اغلب بدون درمان ناپدید می شود. شما می توانید از انواع کرم‌ها برای نرم کردن تبخال و مسکن‌ها و کمپرس سرد و گرم برای تخفیف درد استفاده کنید. نکته بسیار مهم این است که تاول‌ها را فشار ندهید و سوراخ نکنید. وقتی روی لبتان تبخال زد، مصرف لبنیات و سیب‌زمینی را به دلیل داشتن لیزین افزایش دهید و از خوردن شکلات، کاکائو ، غلات، بادام زمینی و ژله خودداری کنید. استفاده از کرم ضد ویروس آسیکلوویر و قرار دادن لایه نازکی از آن با استفاده از گوش پاک کن روی تبخال هر شش ساعت، دوره تبخال را کوتاه نمی کند اما ریزش ویروس از روی زخم را افزایش می دهد و در بهبود آن مؤثر است. اغلب پزشکان نیز برای خشک کردن تبخال از محلول‌های خاصی استفاده می کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
- اگر به بیماری مبتلا هستید که در دستگاه ایمنی شما اختلالاتی به وجود آورده است.
- اگر تبخال شما طی یک یا دو هفته بهبود پیدا نمی کند.
- در صورتی که بیماری شما شدید است و تبخال به طور مرتب در شما عود می کند.
3 نکته مهم:
مسواک شما تا چند روز مکان خوبی برای ویروس تبخال است و می تواند سبب بازگشت ویروس به دهان شما پس از بهبود شود. بهترین کار این است که به محض فعال شدن تبخال، مسواک خود را دور بیندازید. مسواک را در حمام یا دست‌شویی قرار ندهید. ویروس تبخال در مکان‌های مرطوب رشد می کند و عمرش طولانی می شود.
محافظت از لب‌ها در مقابل هر گونه عامل خارجی و محیطی مانند باد و اشعه خورشید، راهی برای جلوگیری از عود تبخال است. گاهی مواقع کمبود گروهی از ریزمغذی‌ها مانند آهن و ویتامین B سبب عود تبخال می‌شود.
در سال 85 برای اولین بار دکتر رسول توکلی روش واکسیناسیون بدن انسان در برابر ویروس تبخال را کشف کرد. اثر واکسن تبخال در حداقل میزان عود ویروس 10 برابر و در حداکثر میزان عود ویروس 26 برابر مؤثرتر از درمان‌های موجود است.
*مطالب مرتبط: