آیا تزریق به مفصل زانو کمکی به کاهش درد آن می‌کند؟

تزریق به زانو تقریباً خطری ندارد و دارای عوارض جانبی ناچیزی است و می‌تواند تا حدی کمک‌کننده باشد، ضمن اینکه گزینه جالب دیگری نداریم!
در دستورالعمل‌های سال ۲۰۲۱ که توسط انجمن جراحان ارتوپد ارائه شد، استفاده از نوعی تزریق (کورتیکواستروئیدها) توصیه و تزریق‌های HA رد شدند. دو نوع دیگر تزریق (PRP و تزریق سلول‌های بنیادی) به طور کامل مورد تأیید سازمان غذا و دارو نیستند.

کورتیکواستروئیدها

بعد از کاهش وزن و ضدالتهاب‌ها و ورزش، کورتیکواستروئیدها معمولاً گزینه بعدی برای درمان زانودرد هستند. آمپول‌های کورتیکواستروئید ترکیبی از کورتیزون استروئید و یک عامل بی‌حس‌کننده‌اند که برای تسکین فوری و موقتی در زمان زانودرد شدید به زانو تزریق می‌شوند.
آیا این تزریق‌ها مؤثرند؟ بله، این آمپول‌ها مانند آب روی آتش عمل می‌کنند و معمولاً در عرض ۴۸ ساعت برای کاهش درد و التهاب در اطراف مفصل زانو اثر می‌گذارند. مطالعات نشان می‌دهند کورتیکواستروئیدها می‌توانند تسکین مؤثری برای کوتاه‌مدت باشند، البته عده‌ای از افراد مدت طولانی‌تری تسکین را احساس خواهند کرد.
چیزی که باید بدانید: کورتیکواستروئیدها معمولاً تا چهار بار در سال قابل تزریق‌اند و هر چند نسبتاً بی‌ضرر و مؤثرند اما استفاده زیاد از آنها می‌تواند منجر به ازبین‌رفتن غضروف زانو شود. افرادی که دیابت یا دیگر بیماری‌های متابولیکی دارند باید نسبت به این مسئله آگاه باشند که این آمپول‌ها می‌توانند سطح قند خون را بالا ببرند.

هیالورونیک اسید

هیالورونیک اسید یک نرم‌کنندهٔ طبیعی است که شبیه مایع مفصلی در یک مفصل زانوی سالم عمل می‌کند. به‌طورکلی هفته‌ای یک‌بار و به مدت ۳ تا ۵ هفته تزریق می‌شود. ژل هیالورونیک اسید مانند جاذب ضربه عمل کرده و در اطراف زانو فضایی به‌عنوان ضربه‌گیر ایجاد می‌کند و باعث می‌شود استخوان‌ها با درد کمتری به هم سابیده شوند.
آیا مؤثر است؟ بله، بیمارانی که با درد خفیف تا متوسط زانو مراجعه می‌کنند، با استفاده از آمپول هیالورونیک اسید تقریباً دو تا سه ماه تسکین خواهند داشت که البته یکی دو هفته طول می‌کشد تا بهبودی کم‌کم احساس شود.
بر اساس یک سری از یافته‌ها هیالورونیک اسید تنها چند روز بعد از تزریق در مفصل می‌ماند و در واقع چند روز بعد هیچ اثری از این ماده وجود ندارد؛ بنابراین خیلی از پزشکان می‌گویند مطمئن نیستند که آیا هیالورونیک اسید اصلاً تأثیری دارد یا نه یا چگونه اثر می‌گذارد، به‌هرحال مطالعات و تحقیقات هنوز کافی و قوی نیستند.

پی‌آرپی یا پلاسمای غنی شده از پلاکت (PRP)

تزریق پی‌آرپی به این صورت است که خون فرد گرفته شده و سپس پلاسمای آن که غنی از پلاکت است با سانتریفیوژ از دیگر قسمت‌های خون جدا می‌شود. این میزان پلاکت خون در ترکیبی جدید می‌تواند ۵ تا ۱۰ برابر غنی‌تر از حالتی باشد که به طور نرمال در خون وجود دارد. محققان می‌گویند این آمپول می‌تواند به التیام و کاهش التهاب کمک کرده و درد را کاهش دهد.
آیا مؤثر است؟ تحقیقات در مورد میزان مؤثربودن پی‌آرپی برای زانودرد همچنان ادامه دارد؛ اما تاکنون چندین مطالعه دریافته‌اند پی‌آرپی دارای قدرت التیام بیشتری نسبت به تزریق هیالورونیک اسید می‌باشد. طبق گزارش‌ها، پی‌آرپی حدوداً یک سال می‌ماند و درد و عملکرد زانو بهتر می‌شود.
اما همه پی‌آرپی‌ها یکسان نیستند. پلاکت‌ها و فاکتورهای رشد در خون بر اساس زمان روز، آخرین غذایی که خورده‌اید، هورمون‌ها، ورزش و دیگر فاکتورها نوسان دارند. در نتیجه ترکیب پی‌آرپی می‌تواند هر روز تغییر کند، حتی اگر خون از همان بیمار گرفته شود.
تزریق پی‌آرپی باید توسط پزشک متخصص یا جراح ارتوپد یا پزشک طب فیزیکی انجام شود. اغلب از سونوگرافی برای دقیق هدف‌گرفتن ناحیه تزریق استفاده می‌شود. تزریق ممکن است به‌یک‌باره یا هر هفته و به مدت سه هفته انجام شود.

درمان با سلول‌های بنیادی

در این پروسه، سلول‌های بنیادی از مغز استخوان یا چربی گرفته شده و سپس به زانوی موردنظر تزریق می‌شوند. از لحاظ تئوری، سلول‌های بنیادی به بازسازی بافت مفصل کمک می‌کنند؛ اما مطالعات نشان داده‌اند بعد از تزریق تنها چند سلول بنیادی دوام می‌آورند یا در مفصل باقی می‌مانند.
مؤثربودن تزریق سلول بنیادی برای درمان زانودرد هنوز ثابت نشده است و بهترشدنی که بیماران از آن حرف می‌زنند ممکن است نتیجهٔ عوامل ضدالتهاب تولید شده از مغز استخوان یا چربی باشد.
درمان با تزریق قرار نیست چیزی را اصلاح یا مداوا کند؛ بلکه با هدف کاهش درد و التهاب و کُند کردن روند پیشرفت بیماری انجام می‌شود. این درمان‌ها باعث بازسازی غضروف یا تغییری در دوره اوستئوآرتریت نمی‌شوند.
فرایند گرفتن ِ مغز استخوان در اتاق عمل انجام می‌شود نه در مطب پزشک و همین باعث می‌شود نیاز به شرایط و آمادگی‌های خاصی باشد.
تصمیم برای تزریق به زانو باید با کمک پزشکی حاذق و درک این مسئله انجام شود که ممکن است اثر چندانی نداشته باشد. محققان می‌گویند در سال‌های آینده به تزریق‌های مؤثرتری دست پیدا خواهند کرد.

---