مشکلات انجام تست کووید 19

یکی از موارد مهم برای پیشگیری از بحران ویروس کرونا، تست تشخیص و ردیابی وضعیت بیماران است. تست‌ها، راه پی‌بردن به میزان عفونت ویروسی یا انتقال آن به افراد دیگر است. با وجود اهمیت بالای تست‌ها، بعضی کشورها تست‌های بیشتری تولید کرده‌اند و از این‌رو دسترسی تست‌ها برای تمام افراد در سراسر جهان یکسان نیست.

دلیل این مسئله به عوامل متعددی وابسته است که می‌توان به مشکلات زمان‌بندی، تهیه و توزیع و پیچیدگی جمع‌آوری نمونه‌ها و بررسی دقیق تست‌ها اشاره کرد. کشورهایی که در زمینه‌ی تست، سریع عمل کردند به بیشترین موفقیت در مقابله با ویروس کرونا رسیدند.

شروع دیرهنگام تست‌ها می‌تواند به‌معنی افزایش شانس گسترش ویروس در کل جامعه باشد. درنتیجه مشکلات اقتصادی دیگری هم به وجود می‌آیند.

برای مثال تقاضا بالا می‌رود و تأمین از کنترل خارج می‌شود. درنتیجه، کشورهایی که دیرتر به ویروس واکنش نشان دادند به تست‌های بیشتری برای شناسایی موارد مبتلا نیاز دارند.

تست‌ها به‌تنهایی به کاهش بیماری منجر نمی‌شوند. برای مثال، هنوز پرسش‌هایی درباره‌ی اطمینان‌پذیری نتایج تست برای افراد بدون علامت وجود دارد و بزرگ‌ترین گام‌هایی که کشورها در این مسیر برداشته‌اند شامل ترکیب تست با ردیابی تماس و دیگر اقدامات برای مهار بوده است.

بااین‌حال، مسئولان سلامت و بهداشت عمومی از طریق همین تست‌ها می‌توانند به جمع‌آوری داده‌های مختلف بپردازند و تصمیم‌های مناسب را اتخاذ کنند. برای مثال می‌توانند براساس نتایج تست‌ها درباره‌ی میزان شدت و محدودیت فاصله‌گذاری اجتماعی تصمیم بگیرند.

چرا تولید تست‌ها کار دشواری است؟

کشورهای عقب‌مانده همچنان برای افزایش ظرفیت تست‌ها تلاش می‌کنند. اما در رابطه با تست کووید ۱۹، افزایش ضریب اجرای تست به اندازه‌ی ده یا صد برابر در شرایط اورژانسی کار ساده‌ای نیست. یکی از دلایل این دشواری این است که تست دقیق کووید ۱۹ نیازمند هماهنگی فرآیندهای بسیاری است.

در درجه‌ی اول باید کیت‌های تست تهیه شوند. ابزاری مثل سواب (نمونه‌بردار حلق) و مواد شیمیایی دیگر برای پردازش تست‌ها لازم است، سپس تست‌ها باید برای متخصصان آزمایشگاهی ارسال شوند و آن‌ها با استفاده از دستگاه PCR به تحلیل نمونه‌ها بپردازند که این فرآیند بسیار پرزحمت و سخت است. در مرحله‌ی آخر، به پذیرش نمونه‌ها و گزارش نتایج صحیح به مردم نیاز است.

آزمایشگاه‌ها که در گذشته صرفا به پژوهش می‌پرداختند، امروزه آزمایشگاه‌ها نه‌تنها تست‌های دقیق انجام می‌دهند بلکه باید برای جمع‌آوری اطلاعات بیمار سیستم‌های مدیریتی و کامپیوتری جدید پیاده کنند و سپس نتایج را بین بخش‌های بهداشت و درمان توزیع نمایند.

نکته مهم: هر کدام از تست‌ها، ترکیب منحصربه فردی از تقریبا ۲۰ ماده‌ی شیمیایی هستند. هر مجموعه، مستلزم بسته‌بندی منحصر‌به فرد خود است. تولید کیت‌های تست کرونا دقیقا مانند ساخت دارو، فرآیندی زمان‌بر و دشوار است.

طبق قانونی کلی، هرچقدر اجرای تستی آسان‌تر باشد، مرحله‌ی تولید آن دشوارتر بوده است. تولید اولین تست‌های کووید ۱۹ کار ساده‌ای بود اما نیاز به تخصص بالایی داشت. بسیاری از تست‌های اولیه تقریبا به چهار ساعت زمان نیاز داشت؛ که مستلزم دو ساعت کار دستی و دو ساعت کار دستگاهی بود. تست‌های ساده که در بیمارستان‌ها اجرا می‌شوند، دسترسی به آن‌ها پراکنده است. پس از تهیه‌ی تست‌ و تنظیم آزمایشگاه، می‌توان فرآیند را با مرحله‌ی پیش‌تست آغاز کرد.

مرحله پیش‌تست

مرحله‌ی پیش‌تست با سواب بینی آغاز می‌شود. در این فرآیند از میله‌ای باریک و انعطاف‌پذیر استفاده می‌شود که می‌تواند تا گوش گسترش یابد. جنس این میله از نایلون یا فوم است و پنبه نیست؛ زیرا پنبه مانع از تست می‌شود. پس از تحویل سواب بینی به آزمایشگاه، تکنسینی ماهر، میله‌ی نمونه‌برداری را در جعبه‌ی ایمنی زیستی قرار می‌دهد که جعبه‌ای شیشه‌ای با جریان هوای کنترل شده به‌منظور پیشگیری از فرار ویروس است.

این فرآیند بسیار خطرناک است زیرا در آن قطراتی تولید می‌شود که هرکدام می‌تواند حاوی میلیون‌ها ویروس باشد و کارکنان آزمایشگاه را آلوده کند. همچنین ممکن است ویروس‌ها روی نمونه‌های دیگر بنشینند و در این صورت، حتی نتیجه‌ی تست افراد غیرمبتلا، مثبت اعلام شود.

مرحله‌ی تست

مرحله‌ی تست مستلزم دو گام مهم است:

- اولین گام، استخراج یا بازیابی ویروس احتمالی از ماده‌ی مخاطی بینی و دومین مرحله کشف ویروس است. تکنسین‌ها با پوشش‌های ویژه به دستکاری نمونه‌ها در لوله‌ها می‌پردازند تا بتوانند از طریق تجزیه‌ی شیمیایی، پوشش ویروسی (تاج ویروس کرونا) را باز کنند و RNA آن را ایزوله کنند.

- گام دوم، RNA را روی دیسک با سوراخ‌های کوچک قرار می‌دهند. هر RNA دارای واکنشگری است که بخش‌های خاصی از ژنوم ویروسی کووید ۱۹ را دنبال می‌کند. سپس دیسک‌ها وارد دستگاهی می‌شوند. در این دستگاه مواد شیمیایی، بخش‌های کوچک ژنوم ویروس را تا یک میلیارد برابر تکثیر می‌کنند. سپس با آشکارساز فلوئورسنتی این بخش‌های کوچک را بررسی می‌کنند و به وجود کووید ۱۹ پی می‌برند.

اگر نمونه‌ی بیماری فاقد ویروس باشد، هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد؛ یعنی هیچ تکثیر یا درخششی دیده نخواهد شد. در مرحله‌ی بعد، تکنسین به بررسی موارد کنترلی (نمونه‌های مثبت و منفی) می‌پردازد، نتایج را وارد کامپیوتر می‌کند و به فراخوانی آن‌ها می‌پردازد.

آزمایشگاه‌ها برای تضمین دقت و اطمینان‌پذیری باید پس از بررسی‌های کافی به تست بیمارها بپردازند. این تست‌ها معمولا تا شش هفته زمان می‌برند اما تکنسین‌ها برای تسریع فرایند، دو نوبت در روز مشغول به کار هستند. گاهی اوقات ممکن است تست بیمار حتی در طول بیماری، منفی اعلام شود؛ یعنی ممکن است ویروس در ریه‌های بیمار باشد و دیگر در بینی او وجود نداشته باشد. یا اینکه نمونه‌برداری به درستی انجام نشده باشد. البته، این شرایط نشان می‌دهند که نمونه‌برداری از بینی تنها یکی از روش‌های جستجوی ویروس زنده در بیمار است.

تست پادتن یا تست سرم شناسی که برای بررسی سوابق بیماری در گذشته و چگونگی توسعه‌ی سلول‌های ایمنی برای احیای فرد، انجام می‌شوند. در این تست بخشی از واکنش ایمنی اشخاص به بیماری کشف می‌شود که می‌تواند به‌معنی وجود پادتن‌ها باشد.

همچنین ممکن است پادتن‌ها از بیماران در برابر ابتلای مجدد محافظت کنند. ابداع تست دقیق پادتن، با چالش‌های زیادی همراه است. برای مثال این تست باید سلول‌های ایمنی را به دقت بررسی کند و البته ممکن است برخی افراد بدون توسعه‌ی پادتن بهبود پیدا کنند.

حتی هنوز مشخص نیست، بیماران مبتلا به کووید ۱۹ پس از بهبود، باز هم آسیب‌پذیر هستند یا نه، زیرا هنوز هیچ تست پادتنی مطمئنی در این باره انجام نشده است.

---