چگونه طلاق را به روشی‌ ساده به‌ کودکان تفهیم کنیم؟

غم و اندوه، تنهایی و انزوا، مشکلات جسمی و اجتماعی از جمله عواقب جدایی والدین بر فرزندان است و فرقی هم نمی‌کند که فرزندان خردسال باشند یا بزرگ‌سال. جدایی والدین برای فرزندان در هر سنی که باشند برابر است با از دست دادن قوی‌ترین حامی و پشتیبان در زندگی! 

 جدایی والدین چگونه بر زندگی کودکان تأثیر می‌گذارد؟

تحول عاطفی: کودکان طلاق اغلب دلسرد و مملو از نارضایتی هستند و افسردگی، نتیجه جدایی والدین بر کودکان است.
افزایش سطح استرس: یکی دیگر از اثرات طلاق بر کودکان افزایش استرس در آن‌هاست، کودکان به طرق مختلف با سطح بالایی از استرس روبرو می‌شوند و در مقابل آن واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند. از نظر جسمی استرس جدایی والدین قوای جسمانی بچه‌ها را تضعیف کرده و در نهایت مشکلاتی چون سردرد مزمن، معده درد و مشکلات گوارشی برای آن‌ها ایجاد می‌کند.
- برخی ممکن است ناسازگار شوند برخی هم انزوا را برگزینند
- برخی عصبی و پرخاشگر و برخی نیز ساکت، حساس و مدام در حال گریستن
- سطح بالای استرس و اضطراب حاصل از جدایی والدین، کودکان را آنقدر تحت تأثیر قرار می‌دهد که حتی راحت‌ترین تصمیمات روزمره را هم نمی‌توانند بگیرند. 

تغییر رفتار: معمولاً بعد از طلاق شاهد تغییر رفتار در کودکان هستیم و رفتارهای ناخوشایند و عصیانگری در کودکان بیشتر دیده می‌شود. در واقع این رفتار آن‌ها تحت تأثیر عواطف ناشی از جدایی والدین است و آن‌ها درکی از رفتار خود ندارد.

بی‌اعتمادی: ازآنجاکه خانه مهم‌ترین مکان تأمین آسایش و امنیت خانواده است، وقتی والدین از هم جدا می‌شوند در واقع امن‌ترین جای جهان در نظر کودکان متزلزل و نابود می‌شود. بعد از جدایی طبیعتاً کودکان شروع به زیر سؤال بردن تمام روابطی که پیرامونشان هست می‌کنند. بعد از جدایی و دست‌به‌دست شدن توسط مادر و پدر دیگر آن ثبات و اعتماد همیشگی‌شان را از دست می‌دهند. 

مشکل در روابط آینده: اگر باگذشت زمان احساسات منفی ناشی از جدایی والدین حتی با ابراز عشق و صداقت باز هم برطرف نگردد می‌تواند تأثیر عمیقی بر آینده کودکان، دوستی‌ها، ارتباطات و در مراتب بالاتر ازدواج آن‌ها داشته باشد. متأسفانه بیشتر کودکانی که والدینشان از هم جدا شده اند به دلیل عدم اعتماد در روابط خود دچار مشکل شده و به بیراهه می روند. 

چگونه به کودکان کمک کنیم تا از جدایی والدین آسیب کمتری ببینند؟

مسئله جدایی یا طلاق برای هیچ‌کدام از اعضای خانواده راحت نیست ولی کودکان در این میان آسیب بیشتری می‌بینند. در زیر چند پیشنهاد ارائه شده تا با کمک گرفتن از آن کمترین آسیب به کودکان وارد شود:

1. طلاق را به روشی ساده برای کودکان توضیح دهید. در صورت امکان پدر و مادر در مورد وضعیتی که پیش رو خواهند داشت به‌طور مشترک با فرزندان به گفتگو بپردازند. به‌عنوان‌مثال آن‌ها می‌توانند این‌گونه توضیح دهند که مامان و بابا دائم باهم مشاجره می‌کنند و باعث ناراحتی تو و خودشان می‌شوند بنابراین ما تصمیم گرفتیم که در خانه‌های جداگانه از هم زندگی کنیم، این‌کار برای همه ما بهتر است و تو آرامش بیشتری را تجربه خواهی کرد.

2. به فرزندان خود اطمینان دهید که همیشه از مهر و محبت و عشق پدر و مادر خود بهره‌مند خواهند شد. یک تقویم تنظیم کرده و به فرزندان خود بدهید تا به کمک آن بچه‌ها امنیت بیشتری نسبت به زمانی که با والدین خود هستند پیدا کنند مثلاً به آن‌ها بگویید که شما تعطیلات آخر هفته را با بابا می‌گذرانی و روزهای دیگر با مامان هستی و در این‌ بین هر وقت به من نیاز داشتی می‌توانی به من اعلام کنی تا باهم باشیم.
3. در مورد احساساتی که به‌طور طبیعی بچه‌ها ممکن است در شرایط جدید تجربه کنند برای آنها توضیح دهید. به آن‌ها بگویید که ممکن است بعد از جدایی، ناخودآگاه ناراحت و عصبی بشوی، خوب می‌دانم که تحمل این شرایط به‌تنهایی برای تو سخت است بنابراین هرگاه احساس ناراحتی کردی به مامان یا بابا بگو تا کمکت کنیم. گاهی اوقات بچه‌ها احساساتشان را درون خود نگه می‌دارند چون نمی‌خواهند کسی را ناراحت کنند بنابراین مرتباً با فرزندان خود در تماس باشید و بپرسید که چه احساسی در مورد جداییتان دارند؟

4. به فرزندان خود اطمینان دهید که مقصر جدایی شما آن‌ها نیستند. بچه‌ها با توجه به خودمحور بودنشان معتقدند که رفتار یا افکار آن‌ها باعث جدایی شما شده است. آن‌ها باید بدانند که پدر و مادر بنا به درخواست خودشان این تصمیم را گرفته‌اند و تصمیمی که گرفته‌اند هیچ ارتباطی به آن‌ها ندارد.

5. حتی اگر عصبانی هستید پشت سر همسرتان بدگویی نکنید. کودکان والدین خود را به یک اندازه دوست دارند و به یک اندازه به آن‌ها نیاز دارند. آن‌ها باید احساس کنند که والدینشان به یک اندازه ارزشمند هستند زیرا هر کودک ترکیبی از پدر و مادر خود است.

6. قبل از جدایی به کودکان خود توجه کافی داشته باشید. بهتر است که قبل از جدایی به همراه کودک برای تهیه وسایل مورد نیازش در خانه جدید اقدام نموده و وسایل را مطابق نظر او چیدمان کنید.

7. از افرادی که جدایی و مشکلات مربوط به فرزندان را تجربه کرده‌اند کمک بگیرید. همچنین مشاوره با یک مشاور کودک هم بسیار سودمند است.

درست است که طلاق برای همه افراد خانواده سخت است اما اگر والدین همیشه این اطمینان را به فرزندان خود بدهند که هیچ‌گاه آن‌ها را رها نکرده و برای داشتن یک محیط گرم و آرام برای آن‌ها در تلاشند، کودکان نیز به‌خوبی می‌توانند خود را با این شرایط وفق داده و باگذشت زمان به آرامش برسند.