دردسرهای نوشابه‌های رژیمی برای قلب و مغز

گاهی می‌شنوید که شیرین کننده‌های مصنوعی سرطان‌زا هستند. هر چند شواهد قانع‌کننده‌ای مبنی بر سرطان‌زا بودن این مواد در انسان وجود ندارد اما باز هم توصیه شده است از مصرف نوشابه‌های رژیمی پرهیز کنید. یکی از دلایل چنین توصیه‌ای این است که شیرین کننده‌های مصنوعی، ریسک بیماری قلبی را بالا می‌برند.

آیا بین نوشابه‌های رژیمی و بیماری قلبی ارتباط وجود دارد؟

مطالعه‌ای جدید که توسط انجمن قلب استرالیا صورت گرفته به بررسی این موضوع پرداخته است. در این آزمایش، بیش از 80000 زن به مدت 12 سال تحت کنترل بودند.
دانشمندان دریافتند زنانی که روزانه 2 بار یا بیشتر نوشابه‌ی رژیمی می‌نوشیدند، 16 درصد بیشتر در معرض بیماری قلبی و سکته مغزی قرار داشتند.

نقطه قوت این مطالعه این است که روی تعداد زیادی از افراد و طی مدت نسبتاً طولانی انجام شده است. نقطه ضعف این پژوهش نیز در این است که سایر فاکتورها (رفتارها و عادت‌هایی که این افراد داشتند و با بیماری قلبی مرتبط بوده) در نظر گرفته نشده است.
مصرف نوشابه‌های شیرین شده با قند نیز با بیماری قلبی و سکته مغزی ارتباط دارد. در واقع، نوشیدن فقط یک وعده نوشابه در روز منجر به افزایش 20 درصدی ریسک حمله قلبی می‌شود. یکی از دلایل می‌تواند قند افزوده در نوشابه‌های غیررژیمی باشد. رژیم غذایی پُر از قند، قند خون و ریسک دیابت و چاقی را بالا می‌برد. نوشابه‌های شیرین شده با قند نیز تریگلیسرید و شاخص‌های التهابی را افزایش می‌دهند، که هر دو برای قلب و رگ‌های خونی مضرند.

نوشابه‌های رژیمی چه ارتباطی با بیماری قلبی دارند؟

برخی مطالعات نشان می‌دهند نوشابه‌های رژیمی می‌توانند با وادار کردن فرد به بیشتر خوردن، ریسک چاقی را افزایش بدهند. وقتی شما نوشابه‌ی گازدار می‌نوشید، بدنتان انتظار دارد کالری به آن برسانید. اگر این کالری را دریافت نکند، همچنان احساس کمبود انرژی می‌کند و این باعث می‌شود تمایل بیشتری به دریافت کالری پیدا کند. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند شیرین کننده‌های مصنوعی، میکروبیوم روده را جوری تغییر می‌دهند که احتمال چاقی بیشتر می‌شود.
هر چند نوشابه‌های رژیمی بدون قند، مانند نوشابه‌های قندی، سطح قند خون را بالا نمی‌برند؛ اما برخی آزمایشات نشان داده‌اند ریسک سندروم متابولیک را که زمینه‌ساز دیابت نوع دوم است افزایش می‌دهند. نوشیدن نوشابه‌های رژیمی منجر به افزایش برخی از شاخص‌های سلامت متابولیک و ریسک بیماری قلبی می‌شود. ضمناً مروری بر چند مطالعه نشان داده با مصرف هر قوطی نوشابه رژیمی، ریسک دیابت نوع دوم 13 درصد بالا می‌رود. چیزی که مسئله را پیچیده‌تر می‌کند این است که خیلی از افراد، نوشابه‌های رژیمی را در تلاش برای جبران یک وعده غذایی پُرکالری یا عادات بد غذایی مصرف می‌کنند. مثلاً یک ساندویچ همبرگر بزرگ با سیب زمینی سرخ کرده و سس سفارش می‌دهند و یک نوشابه‌ی رژیمی هم در کنارش! این مشکل، شایع‌تر از آن است که فکرش را بکنید. افرادی که این شیوه را در پیش می‌گیرند، عادات ناسالم دیگری هم دارند که ریسک حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهند.
مطالعه‌ی دیگری که در مجله‌ی General Internal Medicine چاپ شد، نشان داد ریسک سکته مغزی و حمله قلبی در افرادی که نوشابه‌های رژیمی مصرف می‌کردند، حتی با وجود کنترل سایر مشکلات سلامتی مانند فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت نوع دوم، بالا بوده است.

نوشابه‌ی رژیمی چگونه می‌تواند منجر به بیماری قلبی شود؟

متأسفانه دانشمندان هنوز نمی‌دانند چرا چنین ارتباطی میان نوشیدن نوشابه‌ی رژیمی و بیماری قلبی وجود دارد چون مکانیسمی وجود ندارد که بتوان با آن چگونگی این ارتباط را توجیه کرد. تحقیقات نشان می‌دهد نوشابه‌های انرژی‌زا، عملکرد رگ‌های خونی را جوری مختل می‌کنند که ریسک مشکلات قلبی بالا می‌رود، اما نوشابه‌های انرژی‌زا، مقدار زیادی کافئین و عناصر دیگری دارند که موجب انقباض رگ‌های خونی می‌شوند. شما نمی‌توانید بگویید نوشابه‌های گازدار، همین اثر را روی قلب و رگ‌ها دارند زیرا نوشابه‌های انرژی‌زا، حاوی عناصر دیگری نیز هستند که شامل محرک‌ها نیز می‌شود.

چرا باز هم توصیه می‌شود نوشابه ننوشید؟

اگر ارتباط میان نوشیدن نوشابه‌های رژیمی و بیماری قلبی شما را نترسانده، شاید این موضوع زنگ خطر را به صدا درآورد: دانشمندان دریافتند افرادی که روزانه دست‌کم یک نوشابه‌ی رژیمی می‌نوشیدند، 2.89 بار بیشتر در معرض آلزایمر و 2.96 بار بیشتر مستعد سکته مغزی ایسکمیک بودند. سکته مغزی ایسکمیک در اثر باریک شدن یا انسداد رگی که خون را به مغز می‌فرستد به وجود می‌آید. این مطالعه نیز رابطه‌ی علت و معلولی را نشان نداد اما نگرانی‌ها را در مورد چگونگی اثر نوشابه‌های قندی بر قلب و رگ‌های خونی و سلامت مغز افزایش داد.
تحقیق دیگری در دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون که در مجله Stroke به چاپ رسید، بیش از 4000 نفر را مورد مطالعه قرار دادند. پس از ده سال با بررسی این افراد متوجه شدند کسانی که هر روز نوشابه رژیمی مصرف می‌کردند، سه برابر بیشتر از افرادی که نوشابه‌ی رژیمی نمی‌خوردند، دچار سکته مغزی و زوال عقل شدند.

حرف آخر

نوشابه‌های رژیمی هیچ ارزش غذایی ندارند و با وجود اینکه فاقد قند و کالری‌اند، این نگرانی وجود دارد که برای قلب و رگ‌هایتان مضر باشند. نوشابه‌های قندی نیز ننوشید! جایگزین مناسب این نوشابه‌ها، آبی است که با چند برش میوه طعم‌دار شده و یا چای بدون قند و شکر. اگر دوست دارید نوشابه‌ی گازدار بنوشید می‌توانید آب گازدار در آبمیوه‌تان بریزید و بدون قند و شیرین کننده‌های مصنوعی، از نوشیدنی گازدارتان لذت ببرید.

---