قوانین آماری ایران مطابق استانداردهای جهانی

دستاوردهای انقلاب اسلامی طی چهل سال گذشته، در حوزه های بسیار زیادی قابل بررسی است، آمار یکی از بخش هایی است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی پیشرفت های چشمگیری داشته است.

بنا به گفته فعالان این عرصه، مرکز ملی آمار در سال ۱۳۴۴ تاسیس و اولین آمار آن درست یکسال بعد از تاسیسش یعنی در سال ۱۳۴۵ منتشر شد، این آمار تحت عنوان مسکن و نفوس به اطلاع عموم رسید. اولین آمار جمعیت کشور در سال فوق، ۲۵۷۸۸۷۲۲ نفر اعلام شد.

با گذشت ۶ سال پس از اولین آمار جمعیتی، دومین آمارگیری از واحد‌های صنعتی صورت گرفت که در آن زمان تعداد ۱۰ واحد صنعتی مشغول به فعالیت بودند، سومین مرحله اعلام نتیجه آمارگیری با گذشت ۳ سال یعنی در سال ۵۳ از بررسی تعداد معادن در حال فعالیت حکایت دارد.

بسیاری از کارشناسان آماری روند پیشرفت این نهاد در سال‌های ۴۴ تا انقلاب اسلامی را کمی کُند و بدون جهت و برنامه می خوانند، در سال‌های نزدیک به پیروزی انقلاب اسلامی، مرکز ملی آمار، ۱۱ منطقه را معیار ارزیابی های خود قرار داده بود این درحالی است که در سالهای پس از انقلاب هر ساله به تعداد شهرها، مناطق و بخش های مورد ارزیابی این سازمان افزوده شد.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸، علاوه بر اجرای طرح‌های مستمر و سالانه قبلی، جمع آوری اطلاعات ثبت شده پروانه‌های ساختمانی صادره توسط شهرداری‌های کشور مورد توجه مرکز آمار ایران قرار گرفت و از سال ۱۳۵۸ اطلاعات مذکور گردآوری و به صورت سالانه منتشر شده است.

در راستای تکمیل اطلاعات در خصوص پیشرفت و دستاورد‌های مرکز ملی آمار در ۴۰ سال گذشته با رئیس مرکز ملی آمار مصاحبه ای داشته ایم که در ادامه می خوانید:

کسب رتبه اول آمارگیری اینترنتی در دنیا/ قوانین آماری ایران مطابق جدید ترین استانداردهای جهانی است

امید علی پارسا، رئیس مرکز ملی آمار در گفت وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، با اشاره به دستاورد‌های چهل سالگی انقلاب اسلامی در حوزه آمار، گفت: آمار سرمایه بزرگی برای کشور‌ها و برنامه ریزی‌ها دولت در سطح کلان به شمار می آید، در چهل سال گذشته پیشرفت‌های چشمگیری داشته ایم که بر عموم پنهان نیست. این آمار است که به سیاست گذار سمت و سو می دهد.

وی افزود: با توجه به اینکه در سال‌های گذشته تعداد رشته‌های تهیه آمار، افزایش پیدا کرده، دقت و تربیت کارشناسان زبده هم با سختگیری‌های ویژه‌ای دنبال شده است.

افزایش چشمگیر مناطق مورد بررسی مرکز آمار
پارسا با اشاره به رشد شاخص‌های آمارگیری در سطح کلان کشوری گفت: در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب ما شاهد آمارگیری از ۳۲ منطقه در کشور بودیم این درحالی است که در حال حاضر تعدادی بالغ بر ۳۰۰ منطقه تحت پوشش مرکز ملی آمار هستند.

رئیس مرکز ملی آمار بیان کرد: در این سال‌ها، روند ارتقا و اجرای قوانین آماری به نحوی سرعت گرفته است که با استاندارد‌ها بین المللی مطابقت دارد. مرکز ملی آمار هم اکنون در چهار فصل سال به طور رسمی به سراغ شهر‌ها و روستا‌ها رفته است تا از شرایط اقتصادی، اجتماعی و سایر زمینه‌ها با خبر شده و آمار‌هایی را برای بهبود تصمیم گیری‌های کلان در اختیار دولت قرار دهد.

پارسا با اشاره به تاثیر آمار در سال‌های گذشته گفت: برای مثال مرکز ملی آمار با بررسی‌های مستمر، نتایج آمار روستا‌های محروم از خدمات اجتماعی و اقتصادی را در اختیار دولت قرار می‌دهد، پس از پیروزی انقلاب شاهد کاهش مناطق محروم و افزایش سطح خدمات دهی دولت‌ها به عموم جامعه هستیم.

وی افزود: البته برنامه‌ها و قوانینی هم وجود دارد که مانع افزایش سرعت پیشرفت و ارتقا سطح آمارگیری‌ها می‌شود، یکی از این موانع موازی کاری سازمان‌ها برای تهیه آمار و دوباره کاری هاست که گاهی منجر به کاهش اعتماد جامعه به مراکز آماری می‌شود.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آخرین قوانین آماری چه زمانی تصویب شده است، گفت: آخرین قانون آماری کشور در سال ۱۳۵۳ مصوب شد که مبنای آن آمارگیری سنتی و دستی بود، البته در چهل سال اخیر با بخشنامه‌های مختلفی قصد بروزرسانی آن را داشته ایم، همچنین برای تدوین قانونی جامع و مدرن لاش‌های بسیاری از جانب دولت و مجلس صورت گرفته است.

به دنبال مدرنیته شدن قانون آماری کشور
رئیس مرکز ملی آمار در ادامه با اشاره به خلاء‌های بوجود آمده در سال‌های پس از انقلاب تصریح کرد: حدود ۱۰ سالی است که به دنبال مدرن سازی سیستم آماری کشور هستیم، باید از آمارگیری‌های سنتی و مراجعه کارشناسان به درب منزل جلوگیری شود و به روش ثبتی مبنا حرکت کنیم، یعنی دستگاه های دولتی نسبت به نوسازی آمارهای در دست خود، همواره بر خط بوده و آن ها را به مرکز آمار منتقل کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا سیستم آماری ایران نسبت به دنیا عقب مانده است، گفت: قوانین و عملکرد آماری ایران با استاندارد‌های بین المللی مطابقت می‌کند به طوری که در سال گذشته رتبه اول آمارگیری اینترنتی در دنیا به نام ایران به ثبت رسیده است، سال گذشته ثبت اطلاعات افراد به صورت اینترنتی با استقبال ۴۸ درصدی رو برو شد که در نوع خود می توان از آن به عنوان یکی از دستاورد‌های انقلاب اسلامی نام برد.

پارسا تاکید کرد: این رتبه در سال‌های گذشته با ۳۵ درصد مشارکت مردمی در اختیار ژاپن بود که حال با رکوردی قابل توجه به نام ایران به ثبت رسیده است، جالب است بدانید اطلاعاتی که به صورت اینترنتی در مرکز ملی آمار ثبت می شود ۹۰ درصد صحیح بوده است.

وی با بیان اینکه کشور‌های دنیا برای رسیدن به روش آمارگیری ثبتی مبنا، ۱۸ سال زمان صرف کرده اند، تشریح کرد: فعالیت جهادی مدیران انقلابی در نظام آماری طی چهل سال گذشته منجر شده است تا ایران تنها ظرف مدت ۵ الی ۶ سال به روش آمارگیری ثبتی مبنا دست یابد. امیدواریم در سال های آینده با تصویب قانون آمار، دیگر به صورت سنتی و دستی، به تهیه آمار نپردازیم.

---

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان