اهداف و انگیزه های ازدواج و تشكیل خانواده

كسی بر گرفت از جهان كام دل

كه یكدل ُبوَد با وی آرام دل

ازدواج سنگ بنای تشكیل خانواده است، لذا آن را رابطه ای دینی و قانونیتعریف می كنندكه مرد و زن را برایمشاركت همیشگیدر زندگی به هم می پیوندد.

در ایران ازدواج كاملاً مذهبیانجام می گیرد. عاقد خطبه دینی می خواند و عقد را جاری می كند و این امر را در اسناد رسمی ثبت می نمایند و ضوابط و شرایط را در عقد نامه می نویسند. در امر ازدواج و تشكیل خانواده در جامعه های گوناگون ، اهداف و انگیزه های متعددی وجود داشته است.

در مكتب اسلاماین اهداف  و انگیزهها بدین قرار ذكر شده است:

1-ایجاد كانون آسایش و آرامش برای زن و مرد

یكی از مهمترین و شاید اولین انگیزه ازدواج براساس این مكتب ، ایجاد كانونی است كه در آن زن و مرد احساس آرامش كنند . زیرا زنان آرامش دهنده روانی مردانند و زن و مرد به دوستی با هم نیازمندند .

در قرآن كریم آیه 21 ، سوره روم خداوند می فرماید :

" از نشانه های او ( خدا ) این است كه از خود شما برایتان همسرانی آفرید تا در كنار آنها آرام گیرید و میان شما دوستی وصمیمیت به وجود آورد . به راستی  برای مردمی كه بیندیشند در این كار نشانه هایی است ."

2- حفظ عفت و پاكدامنی

پیامبر اكرم (ص)می فرماید :" آن كس كه ازدواج كند نیمی از دینش را حفظ كرده است و بر اوست كه نصف دیگر را از خطر دور بدارد ."

3ـ دوستی ، محبت و عشق

ازمحبت نار نوری می شود    وز محبت دیو حوری می شود

روان شناسان یكی از نیازهای اساسی و مهم آدمی را نیاز به محبت ذكر كرده اند . آدمی در هر سن و مرحله ای از حیات خویش به محبت احتیاج دارد و علاقه مند است كه دیگران او را دوست بدارند وبه او مهر بورزند.

یكی از راه های مهم و مؤثر ابراز مهر و محبت و برقراری دوستی بین زن ومرد ، ازدواج است . آثار محبت و تبدیل آن به عشق و علاقه وافر و همبستگی عمیق روانی و عاطفی ، پیوند زن و مرد را تحكیم بخشیده ، فضای خانواده را به فضایی صمیمی ، گرم ، پرطراوت ، شاداب و بالنده مبدل می كند .

محبت كردن و محبت دیدن ، رضایت خاطر پدیدمیآورد و تعادل روانی زن و مرد را ممكنمیسازد . محبت صفا دهنده وجود است و شفابخش دردها .

4ـ برقراری تعادل در وجود آدمی ، تأمین سلامت جسم و روان،رهایی از تنهایی

یكی از انگیزه های مهم ازدواج تأمین سلامت جسم و روان زن و مرد از طریق ارضای احتیاجات جسمانی و روانی است . نیاز به امنیت خاطر ، نیاز به معاشرت ، نیاز به درددل ، نیاز به تغذیه و ...كه اگر به درستی و به موقع ارضاء نشوند و از جاده اعتدال خارج گردند ، نابسامانی ها و زیان های فراوانی را در زندگی فردی و اجتماعی پدید می آورند . لذا ازدواج از عوامل مهم و مؤثر در ایجاد آرامش و سكون آدمی و سبب اساسی تعادل وجود است .

ازدواج به زندگی زن و مرد جهت می بخشد و مرد و زنِ نگران ، مضطرب و سركش را آرام ساخته ، موجبات حفظ سلامت تن و روان آنان را فراهم می كند .

خودداری از ازدواج و در نتیجه عدم ارضای پاره ای از نیازهای آدمی ممكن است زمینه اختلالات عاطفی و بیماری های جسمانی و روانی را مساعد سازد و خروج از اعتدالِ وجود را ممكن نماید .

5ـ كمك به رشد و تكامل یكدیگر

یكی دیگر از انگیزه های ازدواج كمك به رشد و تكامل زن و مرد است . زیرا محیط گرم و صمیمی و فضای پر مودت و محبت خانواده فرصتی برای تبادل اندیشه ها ، رشد اجتماعی ، فرهنگی  و اخلاقی زن و شوهر و دیگر اعضای خانواده است .

در سازمان خانواده،افراد تحت تأثیر دانش ها ، بینش ها و دیدگاه ها و مهارت های یكدیگر هستند . در این فضا پاره ای از استعدادهای زن و مرد و دیگر اعضای خانواده شكوفا می گردد ، احساس و قبول مسئولیت و رشد اجتماعی ممكن می شود و تعامل حاكم بر این فضا به رشد شخصیت افراد كمك می كند .

6ـ داشتن فرزند و یا فرزندانی سالم و شایسته

میل به داشتن فرزند و تداوم نسل ، از انگیزه ها و اهداف مهمی است كه همواره در دوره های مختلف تاریخی موجب ازدواج و تشكیل خانواده شده است .

در قرآن كریم آمده است كه :

" پدید آورنده آسمانها و زمین ، برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید و از چارپایان جفتها، تا بر شمار شما بیفزاید . هیچ چیز مانند او نیست و اوست شنوایی بینا ."

وظایف و كاركردهای اساسی خانواده

با توجه به این كه خانواده یكی از تأسیسات اجتماعی است كه در دوره های مختلف تاریخی و در جوامع گوناگون وجود داشته و هم اكنون نیز به صورت هسته ای گسترش یافته ، دارای كاركردهای مختلفی است . در جامعه های گوناگون،این كاركردها و وظایف به دلایل فرهنگی ، مذهبی ، اجتماعی و اقتصادی یكسان نیست .اهم این كاركردها عبارت است از :

1ـ همكاری در امور تولیدی و اقتصادی خانواده

2ـ همفكری و همكاری در امور مربوط به تغذیه و بهداشت و دیگر كارهای خانه

3ـ تكمیل و تكامل زن و شوهر و دیگر اعضای خانواده و كمك به رشد اخلاقی ، اجتماعی و عقلانی یكدیگر

4ـ تولید مثل و داشتن فرزند

5ـ ارضای تمایلات عاطفی

6ـ تأمین امنیت روحی اعضای خانواده

7ـ پرورش و آموزش كودكان و نوجوانان