گزارشی از یک تضاد در آموزش‌ و پرورش

مؤسسات آموزشی به آسانی مدارس را بازار فروش کتاب‌های کمک آموزشی و برگزاری آزمون‌های آزمایشی خود کرده‌اند و این اقدام با هماهنگی مدیر مدرسه و حتی اطلاع مناطق آموزش‌ و پرورش در جریان است. این مؤسسات کتاب‌های کمک آموزشی خود را با تخفیف به مدارس عرضه می‌دهند و یک دبیرستان با 700 تا هزار دانش‌آموز بازار فروش کتاب‌های درسی آنها می‌شود یا جمعه‌ها بستری برای برگزاری آزمون‌های تستی.

 حتی برخی از این مؤسسات پا را از این فراتر گذاشته و کارشناسان خود را به عنوان مشاور راهی مدارس می‌کنند تا شرایط را برای حضور آنها بهتر فراهم کنند و اطلاعات شخصی دانش‌آموزان را از مدرسه دریافت و با‌خانواده‌ها تماس تلفنی برقرار و مؤسسه را تبلیغ می‌کنند یا همایش‌های علمی باحضور فرهنگیان برگزار می‌کنند و یک لیستی که در اختیار معلم‌ها می‌گذارند تمام اطلاعات آنان را دریافت و کتاب‌ها را به نشانی منزلشان ارسال می‌کنند.

تضاد در آموزش‌ و پرورش

آموزش‌ و پرورش گرفتار یک تضاد است، تضادی بزرگ در بحث مؤسسات کنکور. مؤسساتی که هم‌اکنون به آسانی مدارس را بازار فروش کتاب‌های کمک آموزشی و برگزاری آزمون‌های آزمایشی خود کرده‌اند و این اقدام با هماهنگی مدیر مدرسه و حتی اطلاع مناطق آموزش‌ و پرورش در جریان است.

 در این میان تناقص‌هایی وجود دارد، آموزش‌ و پرورشی‌ها دائم از حذف مافیای کنکور سخن می‌گوید و حتی به صدا و سیما معترض می‌شوند که چرا دائم در تبلیغات خود به بازارگرمی برای این مؤسسات می‌پردازد. تمرکز صدا و سیما بر تبلیغات کتاب‌های کمک آموزشی جای نقدهای بسیاری دارد مؤسساتی که حالا در عجیب‌ترین اقدام خود برای دوره پیش‌دبستانی هم اقدام به تولید محتوا کرده‌اند و تمام مسئولان آموزشی کشور نیز به این موضوع معترضند اما جای سوال دارد که چرا وزارت آموزش‌ و پرورش که کنترل و مدیریت مدارس را برعهده دارد،  مانع ورود این مؤسسات به مدارس نمی‌شود؟

عزمی که در دوره متوسطه وجود ندارد

در این‌باره باید گفت؛ اخیراً وزیر آموزش‌ و پرورش از ممنوعیت ورود کتاب‌های کمک آموزشی و مؤسسات خصوصی به دوره ابتدایی خبر داد، اقدام قابل توجهی که می‌تواند گام مهمی در مسیر کوتاه کردن دست این مؤسسات از مدارس باشد اما در حال حاضر که بیشترین بازار فروش این مؤسسات مربوط به دوره متوسطه است، این سوالات در ذهن تداعی می‌شود که چرا وزارتخانه  نظارتش را در مدارس متوسطه بالا نمی‌برد؟  چرا معلمان در دروه متوسطه، خرید کتاب‌های کمک آموزشی را الزام می‌کنند؟ چرا در بسیاری از مواقع تمرین‌ها در کلاس درس با محوریت این کتاب‌ها انجام می‌شود؟ چرا مدارس خودشان بستری شده‌اند تا هر جمعه آزمون‌های این مؤسسات را برگزار کنند؟ چرا مسئولان آموزش‌ و پرورش با این موارد برخورد نمی‌کنند؟

پیشنهاد مالی مؤسسات کنکور به نفرات برتر و مدیران

باید گفت؛ نفر دوم کنکور ریاضی امسال از پیشنهاد 10 سکه‌ای یکی از مؤسسات برای تبلیغ کتاب‌های کمک آموزشی خبر می‌دهد، این مؤسسات که برای پیشبرد اهداف خود نه تنها به نفرات برتر کنکور پیشنهادهای مالی بالایی می‌دهند، از این شگردها برای ورود به مدارس هم استفاده می‌کنند و با پرداخت هزینه‌ای به مدارس آنجا را به بازار فروش خود تبدیل می‌کنند و در اقدامی عجیب‌تر باید به سخنان معاون سابق وزرات آموزش‌ و پرورش برای پیشنهاد مالی این مؤسسات به مدیران مدارس یاد کرد؛ آنجا که علی زرافشان در نشست خبری با رسانه‌ها از در آذر سال 96 گفت: چند سال گذشته یکی از مؤسسات کنکور برای اینکه آموزش‌وپرورش با آن مؤسسه قرارداد ببندد، پیشنهاد داده بود که 25 دستگاه بنز به مدیران بدهد.

در این رابطه یک فرد مطلع به ما می‌گوید؛ این مؤسسات به شدت پول خرج می‌کنند و شرکت‌های اقماری دارند که در داخل آموزش‌وپرورش نفوذ و این افراد شرایط را برای حضور این مؤسسات در آموزش‌ و پرورش و مدارس تسهیل می‌کنند. شاید بتوان مصداق همین مسئله را در ساخت فیلم سینمایی هشتگ دانست که با حمایت آموزش‌ و پرورش شهر تهران تولید شده است و فضای رقابت برای شرکت در آزمون مدارس تیزهوشان را تشویق می‌کند یعنی دقیقاً همان چیزی که وزیر آموزش‌ و پرورش نسبت به آن معترض است و امسال در تلاش برای حذف آزمون ورودی پایه هفتم مدارس سمپاد بود.

گام اخیر آموزش‌ و پرورش برای ممانعت از ورود مؤسسات به دوره ابتدایی اقدام مثبتی است که می‌توان آن را برای سایر دوره‌های تحصیلی هم اجرایی کرد اما فعلاً آموزش‌ و پرورش عزمی برای این موضوع ندارد.

بازگشت آزمون‌ها به شکل تشریحی به دوره ابتدایی؟

در روزهای اخیر هم برخی مؤسسات آموزشی با مدیرکل آموزش‌ و پرورش شهر تهران دیدار داشتند که در این دیدار بر ضرورت اجرای سیاست‌های آموزش‌ و پرورش در دوره ابتدایی از سوی این مؤسسات تأکید شد. آنگونه که یکی از ناشران حاضر در این جلسه گفته است، جمع‌بندی جلسه این بود که هیچ یک از مؤسسات آموزشی در مدارس ابتدایی اقدام به برگزاری آزمون‌های چهارگزینه‌ای نکنند و در غیر این صورت مجوزشان لغو می‌شود و از سایر فرایندهای ارزیابی مانند پرسش و پاسخ تشریحی و توصیفی در آزمون‌های ابتدایی استفاده شود و دانش‌آموزان رتبه‌بندی نشوند و آزمون‌ها بدون ایجاد اضطراب برای آنها باشد و درباره کتاب‌های کمک آموزشی هم مقرر شد رویکرد این کتاب‌ها علاوه بر مطالب درسی، مهارت‌های آموزشی را مورد توجه قرار دهد.

حال این سوال مطرح است، مگر آموزش‌ و پرورش برگزاری آزمون در دوره ابتدایی را ممنوع نکرده است، پس مطرح کردن این موضوع که بتوان آزمون‌های غیرتستی به شیوه تشریحی برگزار کرد آن هم بدون اضطراب چه معنایی دارد؟ آیا این مسئله بازهم بستر ورود مؤسسات کنکور به دوره ابتدایی را فراهم نمی‌کند؟ چرا حالا که آموزش‌ و پرورش توانسته دست این مؤسسات را از دوره ابتدایی کوتاه کند باید موضوع را به شکل دیگری پیش ببرد و آزمون تشریحی جایگزین آزمون تستی شود؟

البته ابراهیم سحرخیز معاون سابق وزارت آموزش‌ و پرورش معتقد است که آموزش و پرورش نمی‌خواهد یا نمی‌تواند بر فعالیت مؤسسات کنکور در مدارس نظارت کند و این معضل دیرین آموزش‌ و پرورش است و فقط مربوط به دوره وزارت آقای بطحایی نیست ما هم گرفتار آن بودیم.

سحرخیز درباره ورود مؤسسات کنکور به مدارس و عدم مقابله آموزش‌ و پرورش با این موضوع اینگونه توضیح داد:‌ این معلمان هستند که به مؤسسات خصوصی گرا می‌دهند هنوز مدیر مدرسه با تصویبی که در شورای مدرسه انجام می‌دهد با برگزاری آزمون مؤسسات خصوصی در جمعه موافقت می‌کند و معلم هم سرکلاس درس می‌گوید کتاب کار فلان مؤسسه را تهیه کنید یعنی برخی معلمان هستند که به بچه‌ها می‌گویند کتاب کار مؤسسات خصوصی را بخرید. این کتاب‌ها حل‌المسائل است و مانع از فکر کردن می‌شود. در گذشته ورود این کتاب‌ها به مدارس ممنوع بود و مدیر مدرسه با آن برخورد می‌کرد اما امروز تشویق می‌کنند که فلان کتاب کمک درسی را تهیه کنید چون حل تمرین‌های آن به کار معلم کمک می‌کند و مهارت آشنایی با امتحانات نهایی را برای دانش‌آموز رقم می‌زند.

مؤسسات خصوصی مشاوران خود را به مدارس می‌فرستند و به مدارس کمک مالی می‌کنند تا بتوانند تولیدات خود را به فروش برسانند. آموزش‌ و پرورش خودش به برخی مؤسسات مجوز می‌دهد و اگر این‌ها تخلف می‌کنند باید مجوزشان را لغو کند البته با چاپ کتاب‌های کمک درسی مخالف نیستیم به شرط آن که به فراخور توان و استعداد دانش‌آموز او را به اندیشیدن بیشتر و حل مسئله وادار کند.

دورانی که در وزارتخانه بودم، برخی مؤسسات مدیران را به بهانه تجلیل دعوت می‌کردند و به آنها می‌گفتند از مدارس حمایت می‌کنیم به شرط آن‌که آزمون‌های آنها را برگزار کنیم.

متأسفانه در برخی موارد ضعف‌های معلم باعث می‌شود به سمت حل‌المسائل‌ها برود متأسفانه در آموزش‌ و پرورش حلقه مفقوده جدی نگرفتن گروه‌های آموزشی و انجمن‌های علمی مشهود است و باید این انجمن‌ها را که برخواسته از معلمان است تقویت کنیم و آموزش‌های جدی را برای معلمان داشته باشیم. در دهه 70 خیلی از طریق گروه‌های آموزشی معلمان را هدایت می‌کردیم اما این گروه‌ها هنوز در ساختار آموزش‌ و پرورش جایگاه قانونی ندارند.

---

منبع: تسنیم