«وفاداری بالاتر»، مرثیه‌ای دیگر برای آمریکا

 ترامپ این روزها بیش از هر بازیگر هالیوود و بالیوود در جهان معروف است، توییت‌های جنجالی و اقدامات غیرمترقبه از او یک رئیس‌جمهور غیر قابل پیش‌بینی ساخته است. حالا او بازار نشر آمریکا را هم در دست دارد. مطالعه درباره زندگی و خاطرات سیاستمداران همیشه طرفداران پروپاقرصی در ایالت متحده آمریکا داشته است، اما طبق آمار منتشرشده کتاب‌هایی که درباره زندگی دونالد ترامپ از سال 2016 تاکنون به‌چاپ رسیده‌اند، این اقبال را داشته‌اند که در مدت‌زمانی نبض بازار کتاب را به‌دست بگیرند؛ چه کتاب‌هایی که در تأیید او نوشته و چه آثاری که با نگاهی انتقادی درباره او به‌چاپ رسیده‌اند. بنا بر گزارش نیویورک تایمز، کتاب‌هایی که در تأیید رئیس جمهور فعلی آمریکا نوشته شده‌اند، تنها توانسته‌اند بین یک تا یک و نیم هفته در صدر کتاب‌های پرفروش هر ماه قرار بگیرند، اما در این میان آثاری که با نگاه انتقادی به زندگی و افکار ترامپ نوشته شده‌اند، از استقبال بیشتری بهره‌‌مند بوده و توانسته‌‌اند حدود سه هفته در صدر آثار پرفروش معرفی شوند.

از جمله کتاب‌هایی که به‌تازگی در این قالب و محتوا منتشر شده، «وفاداری بالاتر» نوشته جیمز کومی رئیس سابق اف‌بی‌آی است. این اثر در هفته نخست انتشار با فروش 600 هزار نسخه توانست رکورد «آتش و خشم»، نوشته مایکل وولف را بشکند و در صدر پرفروش‌ترین کتاب‌های سایت آمازون قرار گیرد. اما جیمز کومی در این کتاب چه گفته است؟

جیمز کومی در این کتاب، که در تاریخ 17 آوریل (28 فروردین) منتشر شد، به بررسی ویژگی‌های رهبریِ اخلاقی می‌پردازد و پس از بررسی ساختار خانواده‌های مافیایی در آمریکا و دیدگاه سران مافیا نشان می‌دهد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا نیز همان سبک و ویژگی‌های یک رئیس مافیایی را داراست و با همان نگرش بر آمریکا حکومت می‌کند. بخش‌هایی از این اثر نیز به برخی وقایع مهم ریاست جمهوری دونالد ترامپ،‌ ماجرای ای‌میل‌های هیلاری کلینتون، دخالت‌های دولت روسیه در انتخابات آمریکا و رسوایی اخلاقی رئیس‌جمهور منتخب می‌گوید و برش‌هایی ناگفته از نظام فکری و اجرایی ترامپ را که به‌‌نظرِ کومی از نوع روابط خانواده‌های تبهکارِ مافیا در آمریکاست، تشریح می‌کند.

این اثر به‌تازگی به‌کوشش علی سلامی به فارسی برگردانده و از سوی انتشارات مهراندیش روانه بازار کتاب شده است. سلامی که پیش‌تر کتاب «آتش و خشم» را نیز ترجمه کرده بود، معتقد است کتاب کومی مرثیه‌ای برای آمریکاست؛ آمریکایی که سعی دارد در دنیا خود را به‌عنوان مدافع دموکراسی و حقوق بشر معرفی کند. گفت‌وگوی تسنیم با مترجم «وفاداری بالاتر» به این شرح است:

اولین نکته‌ای که از عنوان اثر و نویسنده آن برمی‌‌آید، جدالی است که بین نویسنده و ترامپ طی ماه‌های گذشته رسانه‌ای شده است. بازی قدرت همواره سبب می‌شود تا بخشی از حقیقت یا تمام آن در کتاب‌هایی که بعدها در قالب خاطرات سیاستمداران منتشر می‌شود، بیان نشود؛ به‌عبارت دیگر نمی‌توان به‌طور کامل و صددرصد به صدق گفته‌های نویسندگان این دسته از آثار که از گروه‌های سیاسی هستند، اعتماد کرد. در کتاب حاضر، با توجه به پیشینه مواجهه نویسنده و رئیس جمهور آمریکا، مخاطب چقدر می‌تواند به مسائلی که نویسنده مطرح می‌کند، اعتماد کند؟

کومی ابتدا ارتباط نزدیکی با ترامپ داشت. ترامپ وقتی کومی رئیس اف‌بی‌آی بود، او را به ضیافت شامی دعوت می‌کند. کومی در ابتدا فکر می‌کند که دیگران هم به این ضیافت دعوت هستند، در حالی که این ضیافت مخصوص او طراحی شده بود. وقتی که کومی به ضیافت می‌رود، متوجه می‌شود که تنهاست و این خلاف قانون آمریکاست. رئیس اف‌بی‌آی از نظر سیاسی اگرچه جزو قوه مجریه است، اما از دولت جداست و اجازه ندارد که تماس مستقیم، مخصوصاً با رئیس جمهور داشته باشد؛ یعنی حتی در ملاقات‌های گروهی هم خیلی به رئیس جمهور نزدیک نمی‌شود و ارتباط نزدیک ندارد. دلیلش هم، طبق گفته کومی، این است که وقتی تحقیقات جنایی انجام می‌شود، پای دستیاران ارشد کاخ سفید در میان است و به همین دلیل نباید ارتباطی بین این دو باشد.

در این شام دونفره آنها در مورد مسائل مختلف از جمله پرونده روسیه صحبت می‌کنند. در پرونده روسیه شخصی به‌نام کریستوفر استیل، جاسوس انگلیس و مأمور کارکشته ام‌آی6، پرونده‌ای را درباره ترامپ بررسی می‌کند؛ از جمله ملاقات‌هایی که ترامپ در سال 2017 با یک‌سری خانم در هتلی در مسکو داشت. از سوی دیگر، مأمورهای روسی به ای‌میل‌های هیلاری کلینتون نیز دسترسی پیدا می‌کنند و سعی می‌کنند تا او را در ماجرای انتخابات ضعیف کنند. ماجرای این ای‌میل‌ها چه بود؟ ماجرا از اینجا شروع شد که خانم کلینتون به‌جای اینکه از ای‌میل دولتی استفاده کند، از دامنه‌ای به‌نام کلینتون میل دات کام استفاده می‌کند. در این دامنه، ای‌میل‌های دولتی را از طریق سرور شخصی انتقال می‌داد و بین مقامات رد و بدل می‌کرد. کومی مسئول بررسی پرونده کلینتون هم بود. در آن زمان وقتی بررسی می‌کند، متوجه می‌شود برخی از این ای‌میل‌ها اسناد محرمانه و طبقه‌بندی‌شده است که مغایر با امنیت ملی آمریکاست و به‌نوعی انجام این کار جرم است.

کریستوفر استیل با بررسی‌های پرونده به این نتیجه می‌رسد که دولت روسیه هم می‌خواهد به کلینتون ضربه بزند و هم می‌خواهد به انتخاب ترامپ در سال 2016 کمک کند؛ از یک سو ای‌میل‌های کلینتون را دارند و با افشای آن، او را رسوا می‌کنند؛ از سوی دیگر با فیلمبرداری از هتل مسکو، می‌خواهند (طبق گفته کومی) از ترامپ اخاذی کنند. همچنین استیل به اسنادی دسترسی می‌یابد که به‌ظاهر نشان می‌دهد که در شمارش آرای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دست‌کاری شده است. این پرونده کلاً پرونده پیچیده‌ای بود. ترامپ در آن ضیافت به کومی پیشنهاد می‌دهد که پرونده روسیه و نقش آن در انتخابات 2016 آمریکا را پیگیری نکند که کومی این پیشنهاد را نادیده می‌گیرد و در نهایت اخراج می‌شود.

کومی در این کتاب معتقد است که "ما دو نوع وفاداری داریم؛ نخست وفاداری به  رئیس جمهور است و دیگری، وفاداری به حقیقت". او می‌گوید که آنچه ترامپ در آن ضیافت از او می‌خواست، وفاداری شخصی است نه وفاداری به حقیقت، عدالت و قانون؛ بنابراین زیر بار آن نمی‌رود.

ما دیده‌ایم که بعد از انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس جمهور آمریکا در سال 2016، کتاب‌های متعددی در رد و یا تأیید او و سیاست‌هایش منتشر شده است. هرکدام از این آثار وجهی از آمریکا را به‌تصویر کشیده‌اند که غالباً هم مورد اقبال عمومی واقع شده‌اند. کتاب «وفاداری بالاتر» چه‌وجهی از آمریکا و سیاست‌های آن را نشان  می‌دهد و توصیف می‌کند؟

بخشی از کتاب «وفاداری بالاتر» راجع به بوش و کلینتون  است و بخش عمده آن به ترامپ اختصاص دارد. نویسنده صراحتاً اعلام می‌کند که ترامپ صلاحیت اخلاقی برای به‌عهده گرفتن پست ریاست جمهوری آمریکا را ندارد. او از هیچ قانونی تبعیت نمی‌کند، پایبند به اصولی نیست و آدم دمدمی‌مزاجی است که تصمیمات آنی می‌گیرد، در واقع تلویحاً می‌گوید که او دیوانه و بی‌خرد است و نیاز به خردمندانی دارد که اطراف او باشند تا تصمیم عاقلانه بگیرد. در نهایت  کومی مطرح می‌کند که ترامپ آمریکا را به ورطه نابودی و دنیا را به‌سمت هرج‌ومرج پیش می‌برد تا به نابودی کامل بینجامد.

ترامپ محصول ساختار و سیاست آمریکاست

نویسنده در مقدمه کتاب ذکر می‌کند که آمریکا دوران خطرناکی را تجربه می‌کند، با یک محیط سیاسی که در آن واقعیت‌های اساسی به‌چالش کشیده می‌شود و دروغ گفتن معمولی جلوه داده شده، اخلاق نادیده گرفته می‌شود و... . او ادامه می‌دهد که این دوران، مربوط به زمان فعلی نیست و از گذشته وجود داشته است. منظور نویسنده از «دوران خطرناک» چیست؟

نویسنده رسوایی اخلاقی را درباره بیل کلینتون نیز مطرح می‌کند. اما درباره ترامپ می‌گوید که "ما در دوره‌ای هستیم که حقیقت‌های بنیادین زیر سؤال می‌رود و دروغ، امری معمولی جلوه داده می‌شود و بی‌اخلاقی حتی تشویق هم می‌شود؛ از این جهت این دوره با توجه به تصمیمات آنی ترامپ می‌تواند خطرناک باشد. ترامپ هر لحظه می‌تواند هر آدمی را اخراج کند و بستگی به حال و احوال او دارد؛ البته این نقص بزرگی برای یک رئیس جمهور به‌شمار می‌آید که بدون مشورت دیگران تصمیم می‌گیرد". نکته دیگری که نویسنده نیز تأکید دارد این است که "ترامپ مانند آتشی است که جنگلی را نابود می‌کند و اگر جلوی آن را نگیریم، این جنگل نابود شده و مدت‌ها زمان می‌برد که این جنگل دوباره احیا شود". کومی نقش ترامپ در سیاست آمریکا و جهان را نقش نابودگر می‌داند.

فرایند سیاست آمریکا، توجیه سیاست‌های غلط با استفاده از حسن تعبیرهاست

شما به‌صورت تخصصی بر مسائل بین‌الملل فعالیت دارید. آیا با توجه به این مقدمات، می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که ترامپ هم محصول همین شرایط و دوران است؟

بله، همین‌طور است. کتاب دیگری هم همزمان با «وفاداری بالاتر» منتشر شده که به دولت پنهان در آمریکا اشاره دارد. به‌عقیده نویسنده این کتاب، در دل آمریکا دولت پنهانی وجود دارد و کسان دیگری هستند که تصمیم‌گیری می‌کنند. ترامپ هم نمونه‌ای از این دولت پنهان است؛ برخی نمود کمتری دارند و برخی نمود بیشتر. کومی در دوره‌های بوش و اوباما نیز کار کرده است. او آنها را نیز تبرئه نمی‌کند، بلکه در کتابش از زندان ابوغریب شروع می‌کند و بعد به بیل کلینتون و رسوایی‌ها و فسادهای دیگر در ساختار آمریکا اشاره می‌کند. زندان ابوغریب برای آمریکا و سازمان سیا یک رسوایی بود. کومی معتقد است که دولت آمریکا مرتب قانون‌شکنی می‌کند و برای این قانون‌شکنی از حسن تعبیر استفاده می‌کند؛ مثلاً به «شکنجه‌»های ابوغریب می‌گوید «شگردهای پیشرفته» و به «بازجویی‌های وحشتناک»، می‌گوید «مذاکره»، دائماً سعی می‌کنند که توجیه کنند. فرایند سیاست آمریکا، فرایند توجیه است؛ توجیه سیاست‌های غلط با استفاده از حسن تعبیرها.

همیشه آمریکا در نظر برخی از کشورها به‌عنوان کشور حامی آزادی و دموکراسی مطرح است، تعدد کتاب‌هایی که به‌خصوص در ماه‌های اخیر با این رویکرد منتشر می‌شود، به‌نوعی چهره دیگری از آمریکا را به مخاطبان جهان معرفی می‌کند. آیا می‌توان این تعبیر را داشت که چاپ متعدد این دست از آثار، مرثیه‌ای برای آمریکاست؟

دقیقاً. جالب اینکه این آثار مورد استقبال قرار می‌گیرد، به‌عنوان نمونه کتاب «آتش و خشم» نوشته مایکل وولف که چندی پیش منتشر شد، تاکنون بیش از دو میلیون نسخه از آن منتشر شده است. از سوی دیگر، ترامپ پس از انتشار کتاب «وفاداری بالاتر» نسبت به آن واکنش نشان داد و گفته است که نویسنده این کتاب جاسوس است و حتی جلوی سایت‌هایی را که تبلیغ این کتاب را می‌کردند، گرفت، اما در نهایت کتاب به یکی از آثار پرفروش در روزهای اخیر آمریکا و آمازون تبدیل شد.

سیاست آمریکا از زبان یک شاهد

تفاوتی که «وفاداری بالاتر» با کتاب «آتش و خشم» دارد، در نویسنده آن است. کتاب «وفاداری بالاتر» به‌قلم یک مقام مسئول در آمریکا نوشته شده و در ارتباط نزدیک با مسئولان دیگر بوده است. مایکل وولف مصاحبه کرده، اما کومی خود یکی از شاهدان است و به‌نظر می‌رسد که دارد واقعیت را نقل می‌کند.

تلاش دولت آمریکا برای بایکوت کتاب ضدترامپ

«وفاداری بالاتر» در هفته نخست 600 هزار نسخه از آن به‌فروش رفت. این اثر به‌نظرم لایه‌های پنهان آمریکا و چهره اصلی این کشور و سیاست‌های واقعی آن را به‌عنوان مدافع دموکراسی در دنیا و ارزش‌های اخلاقی نشان می‌دهد. استقبال از این دست از کتاب‌ها هم نشان می‌دهد که مردم دارند آگاه می‌شوند.

استقبال از کتاب به‌چه‌صورت است، گویا در برهه‌ای پرفروش‌ترین کتاب آمازون هم بوده است؟

«آتش و خشم» در هفته نخست حدوداً 300 هزار نسخه به‌فروش رفت، اما کتاب «وفاداری بالاتر» در هفته اول با 600 هزار نسخه به‌فروش رفته است. نکته دیگر اینکه، دولت ترامپ خیلی تلاش کرد تا جلوی تبلیغ و فروش این کتاب را بگیرد. وقتی این کتاب را می‌خوانید متوجه می‌شوید که با ظرافت تمام مسائل را مطرح می‌کند و همه براساس واقعیت است و تاکنون هم ادعایی علیه این کتاب مطرح نشد.

«وفاداری بالاتر» ماهیت واقعی آمریکا را نشان می‌دهد

البته جلوی رسانه‌ای و معرفی شدن کتاب را هم گرفتند. «آتش و خشم» خیلی رسانه‌ای شد. اما سایت‌هایی که به تبلیغ کتاب «وفاداری بالاتر» می‌پرداخت، از سوی دولت هک شدند که اخبار آن در نیویورک تایمز هم مطرح شد، به‌عبارت دیگر، تلاش شد تا این کتاب رسانه‌ای نشود. اما وقتی به آمار فروش نگاهی می‌اندازیم، می‌بینیم که با وجود همه این محدودیت‌ها کتاب فروش خوبی حتی نسبت به «آتش و خشم» داشت. در حال حاضر نیز پرفروش‌ترین کتاب آمازون است.

اگر نکته دیگری هم هست بفرمایید.

کتاب «وفاداری بالاتر»، کتابی خواندنی است و اطلاعات خوبی از سیاست آمریکا ارائه می‌دهد؛ فکر می‌کنم برای کسی که دوست دارد ماهیت واقعی آمریکا را بشناسد، کتاب جالب و جذابی خواهد بود.

---

منبع: تسنیم