شایعه؛ تکنیک مخوف پروژه نفوذ و براندازی

در جنگ نرم برخلاف جنگ سخت، از ادوات و تسلیحات نظامی و لجستیکی استفاده نمی شود؛ بلکه از ابزار و تکنیک‌ های ویرانگری استفاده می ‌شود که قدرت تخریب آنها را می ‌توان همپای تسلیحات غیر متعارف هسته ‌ای و کشتار جمعی دانست؛ چرا که در کمترین زمان می توانند افراد زیادی را دستخوش اثرات مخرب خود قرار دهند. گاهی دشمن در جنگ نرم با تسلیحات فوق سری و پیچیده ی خود با کمترین هزینه می تواند بیشترین تلفات را از طرف مقابل بگیرد. در این نوشتار به دنبال معرفی یکی از تکنیک های مخوف جنگ نرم هستیم.

شایعه، یکی از تکنیک های مخوف جنگ نرم

دهخدا در تعریف این واژه می نویسد: شایعه خبری است که فاش شده است، ولی صحت و نادرستی آن ثابت نشده است.[1] این لفظ از، «شيع» به معناى انتشار و پراكنده ساختن می باشد.[2] به طور کل می توان شایعه را این چنین معرفی کرد: شایعه بیشتر به خبری اطلاق می شود که دارای سند و مدرک موثقی نیست، بلکه براساس ظن و گمان های بی اساس بنا شده است. در فرهنگ قرآن عامل گسترش این چنین اخباری با عبارت «مرجفون» معرفی شده اند؛ کما اینکه مفسران در ذیل آیه شریف این مطلب را بیان کرده اند:« لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذينَ في‏ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لا يُجاوِرُونَكَ فيها إِلاَّ قَليلاً؛[آل عمران، آیه 60] اگر منافقان و بيمار دلان و آنها كه اخبار دروغ و شايعات بى ‏اساس در مدينه پخش مى كنند دست از كار خود بر ندارند، تو را بر ضدّ آنان مى‏ شورانيم، سپس جز مدّت كوتاهى نمى ‏توانند در كنار تو در اين شهر بمانند!».

طبرسی در تفسیر جوامع الجامع می نویسد: «مرجفون» كسانى بودند كه در مدينه براى مضطرب كردن دل هاى مسلمانان خبرهاى دروغ پخش می‌كردند و مخصوصاً درباره سريّه‏‌هاى پيغمبر (صلّى اللَّه عليه و آله) جنگ هايى كه خود حضرت در آن حضور نداشت، به دروغ مى‏گفتند مسلمانان فرار كردند و كشته شدند. و اصل مرجف از ماده رجفه است كه به معناى زلزله و جنبش است. و چون خبر دروغ خبر غير ثابت و متزلزل است، آن را رجفه گويند.[3]

قدرت تخریب شایعه پراکنی

جنگ احد: در طول تاریخ شاهد هستیم بعضی نیروها با استفاده از این تکنیک توانسته اند ضربه سختی به جبهه مقابل وارد کنند، و آنها را در معرض شکست و نابودی قرار دهند، محققان یکی از علل شکست مسلمانان در جنگ احد را  شایعه وفات پیامبر معرفی کرده اند، تاریخ پژوهان بیان داشته اند هنگامی که در جنگ احد، پیامبر گرامی اسلام به شدت مجروح شد و در گودالی افتاد شخصی به نام «سراقه» فریاد زد: «محمد(ص) کشته شد!» آن چنان تأثیر منفی در دل سربازان اسلام بر جای گذاشت که عده ای رو به عقب فرار کردند، حتی نقل شده است این اضطراب و سردرگمی سربازان اسلام موجب شده بود که به طور اشتباه عده ای به جای حمله به دشمن به نیروهای خودی حمله کنند. و برادران مسلمان خود را مجروح سازند.[4]

داستان پر ماجراى افك (تهمت عظيم): خدای متعال در آیه دیگر از قرآن کریم پرده از ماجرایی دروغ و فتنه انگیز بر می دارد، که دشمنان سعی داشتند با ابزار تهمت و اخبار دروغ به مصاف با پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) درآیند. «إِنَّ الَّذينَ جاؤُ بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَ الَّذي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذابٌ عَظيمٌ [نور، آیه 11] مسلّماً كسانى كه آن تهمت عظيم را عنوان كردند گروهى (متشكّل و توطئه‏گر) از شما بودند امّا گمان نكنيد اين ماجرا براى شما بد است، بلكه خير شما در آن است آنها هر كدام سهم خود را از اين گناهى كه مرتكب شدند دارند و از آنان كسى كه بخش مهمّ آن را بر عهده داشت عذاب عظيمى براى اوست!».

إِنَّ الَّذِينَ جاؤُ بِالْإِفْكِ، «افك» به معناى رساترين دروغ است و اصل آن از «افك» به معناى «قلب» يعنى واژگونگى و خلاف راستى است زيرا سخن افك، سخنى است كه چهره‏اش دگرگون شده و حقيقتش از بين رفته باشد و مراد از «افك» در اين جا تهمتى است كه به عايشه و صفوان بن معطّل وارد شد.[5] داستان پرماجرای «افک» که در کتب تفسیری به طور مفصل مورد توجه قرار گرفته، در واقع تلاش عده ای خبرپراکن دروغگو است که سعی دارند با اخبار غیر اخلاقی، دامن خانواده پیامبر را با تهمت های زشت خود آلوده کنند و جایگاه ایشان را در جامعه اسلامی مورد خدشه قرار دهند.[6]

تکنیک شایعه با ابزار کشتار جمعی

در عصر حاضر نیز معاندان لجوج با تمام ادوات و ابزارهای رسانه ای وماهواره ای خود سعی دارند، با به کارگیری از این تاکتیک هزینه های سنگینی برای انقلاب و شجره طیبه ای که امام خمینی(ره) آن را بنا نهاد وارد کنند. گاه به بهانه فوت یک شخصیت همچون(آیت الله هاشمی رفسنجانی) و تراشیدن اخبار غیر واقعی از فوت وی و شایع کردن کشته شدن هاشمی رفسنجانی جو اجتماعی سیاسی جامعه را متزلزل کنند و گاه با اخبار بی پایه و اساسی همچون حمله داعش به ایران و انفجار ساختمان پلاسکو، سعی در برهم زدن جو و آرامش روانی جامعه هستند، این ها چیزی جز تلاش های مذبوحانه افرادی خود فروخته و سرسپرده به سردمداران غرب نیست، که سعی دارند با تاکتیک های جنگ نرم به مصاف انقلاب اسلامی بشتابند. و خداوند متعال نیز آنان را این چنین تهدید می فرماید: «وَيْلٌ لِكُلِّ أَفَّاكٍ أَثيمٍ؛[جاثیه، آیه7]واى بر هر دروغگوى گنهكار ...»

دستور قرآنی برای مقابله با تاکتیک جنگ نرم

عدم پیروی از اخباری کذایی: به خبرهای بی پایه و اساسی که بر اساس ظن و گمان افرادی بی اطلاع و یا معاند پایه ریزی شده است، جامه عمل نپوشانیم: «وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً؛[اسراء، آیه 36] از آنچه به آن آگاهى ندارى، پيروى مكن، چرا كه گوش و چشم و دل، همه مسئولند.»

جستجوی خبر صادق: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى‏ ما فَعَلْتُمْ نادِمينَ؛[حجرات، آیه6] اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! اگر شخص فاسقى خبرى براى شما بياورد، درباره آن تحقيق كنيد، مبادا به گروهى از روى نادانى آسيب برسانيد و از كرده خود پشيمان شويد!».

کمک از اهل دانش و معرفت: «و چون به آنان خبرى- و شايعه‏اى- از ايمنى يا ترس برسد آن را فاش و پخش مى‏كنند، و حال آنكه اگر آن را به پيامبر و صاحبان امر خويش- كارداران يا فرماندارانشان- باز مى‏گرداندند هر آينه كسانى از آنان كه [حقيقت‏] آن (خبر) را بيرون مى‏كشند آن را مى‏دانستند- و به آنان مى‏فهماندند- و اگر فزون‏بخشى و مهربانى خدا بر شما نبود از شيطان پيروى مى‏كرديد مگر اندكى»[نساء، آیه 83]

طبق فرمایش امام علی (علیه السلام) «وَ إِنَّ أَخَا الْحَرْبِ الْأَرِقُ وَ مَنْ نَامَ لَمْ يُنَمْ عَنْهُ؛[7] مرد جنگجو هميشه بيدار و هوشيار است، و هر كه از دشمن آسوده بخوابد دشمن نسبت به او نخواهد خفت». دشمن همواره مترصد است که با انواع تاکتیک های جنگ نرم و سخت خود بر کیان اسلامی حمله ور شود و این تنها هوشیاری، دشمن شناسی، و عکس العمل به موقع ماست که می تواند نقشه ی دشمن را نقش برآب کند.

پی نوشت‌ها:
[1]. فرهنگ دهخدا، واژه شایعه.
[2]. مفردات الفاظ قرآن، ج‏2، ص362.
[3]. ترجمه جوامع الجامع، ج‏5، ص153.
[4]. وفاء الوفا، سمهودی، دارالاضواء، بیروت، 1402ق، ج1، ص286.
[5]. ترجمه جوامع الجامع، ج‏4، ص294.
[6]. ر.ک: ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‏17، ص108.
[7]. نهج‌البلاغه، نامه ۶۲ : از نامه‏هاى آن حضرت است به اهل مصر كه با مالك اشتر فرستاد، زمانى كه او را به حكومت مصر منصوب كرد.