فضای مجازی چطور کودکان را می‌بلعد؟

اعتیاد به اینترنت مجموعه‌ای از رفتارها است و به استفاده بیش از حد از اینترنت اشاره دارد که در نهایت بر بسیاری از جنبه‌های زندگی فرد تأثیر می‌گذارد.

اعتیاد به اینترنت وضعیتی است که به استفاده بیش از حد افراد از اینترنت تاحدی‌که زندگی روزمره، وظایف و رفاه عمومی او را مختل می‌کند، می‌گویند. این می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، اما استفاده از اینترنت معمولاً شامل مواردی مانند شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های ویدئویی و وب‌گردی بیش از حد است.

اما دراین‌بین کودکان در برابر اعتیاد به اینترنت آسیب‌پذیرتر هستند؛ زیرا مغز درحال‌رشد آنها بیشتر مستعد سازوکارهای پاداش مرتبط با فعالیت‌های آنلاین مانند رسانه‌های اجتماعی، بازی و لذت فوری از محتوای آنلاین است. کرونا نیز به این روند شتاب بیشتری داد، زیرا یادگیری از راه دور و انزوای اجتماعی باعث افزایش اتکای کودکان به اینترنت شد.

همچنین از طرفی شرکت‌های فناوری نه‌تنها برای رفع این نگرانی‌ها کار چندانی انجام نمی‌دهند، بلکه برای پیشگیری از اعتیاد نیز منفعلانه عمل کرده و حداقل در یک مورد، به طور هدفمند پلتفرم‌های خود را طوری مهندسی می‌کنند که کودکان را معتاد کنند و به کاربران زیر سن قانونی اجازه می‌دهند تا حساب‌های کاربری خود را در پلتفرم‌های مجازی داشته باشند.

پنجره‌ای به دنیای مجازی: چه زمانی اینترنت برای کودکان مشکل‌ساز می‌شود؟

درحالی‌که مطالعات کمی وجود دارد که به سن دقیق اعتیاد کودکان به اینترنت می‌پردازد، طبق کتابی با عنوان "اعتیاد به اینترنت" (راهنما و راهنمای ارزیابی و درمان) نوشته نویسندگان کیمبرلی اس. یانگ و کریستیانو نابوکو د آبرو، دانشجویان دانشگاهی بیشتر مستعد ابتلا به اعتیاد به اینترنت هستند و پس از آن کودکان ۸ تا ۱۸ساله قرار دارند.

به دلیل روش‌های متفاوتی که کودکان از صفحه‌نمایش استفاده می‌کنند - از جمله برای کارهای مدرسه و سایر فعالیت‌های مثبت - تعداد ساعات مشخصی وجود ندارد که معادل اعتیاد به صفحه‌نمایش باشد. بااین‌حال، ما به‌وضوح شاهد تعداد فزاینده‌ای از جوانان هستیم که نشانه‌هایی از اعتیاد به نمایشگرها را نشان می‌دهند.

در سال 2016 طی یک نظرسنجی نیمی از نوجوانان اظهار داشتند که به دستگاه‌های تلفن همراه خود معتاد هستند، درحالی‌که سه‌چهارم گفتند که احساس می‌کنند مجبور هستند فوراً به متن‌ها، پست‌های رسانه‌های اجتماعی و سایر اعلان‌ها پاسخ دهند.

نظرسنجی دیگری که در سال 2021 انجام شد، افزایش 17 درصدی استفاده از صفحه‌نمایش را در بین نوجوانان در دو سال گذشته یعنی 2019 تا 2021 نشان داد و همچنین از یک واقعیت پرده برداشت که بچه‌های 8 ساله بیشتر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند.

سال گذشته نیز، مطالعه‌ای منتشر شد که نشان داد نوجوانان گوشی‌های هوشمند خود را به طور متوسط 51 بار در روز یعنی چیزی بین 2 تا 498 بار در روز برمی‌داشتند و چک می‌کردند. درحالی‌که شرکت‌کنندگان جوان‌تر (11 تا 12 ساله) تمایل داشتند هر روز کمتر گوشی خود را بردارند، نوجوانان (سن 13 سال و بالاتر) بیشتر از 100 بار در روز تلفن خود را چک می‌کردند.

این مطالعه همچنین نشان داد که بیش از دو سوم از نوجوانان 11 تا 17 ساله گفتند که "گاهی" یا "اغلب" برای آنها دشوار است که استفاده از فناوری را متوقف کنند، چرا که از فناوری برای فرار از غم و اندوه یا رهایی از احساسات منفی استفاده می‌کنند و تا نیمی از شب به آن مشغول هستند.

همان‌طور که این مطالعه اشاره می‌کند، این تأثیرات ممکن است به دلیل کشش طبیعی نوجوانان نسبت به مخاطبین اجتماعی خود از طریق دستگاه‌هایشان باشد، اما طراحی طولانی‌تر تعامل اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌ها نیز احتمالاً به آن کمک می‌کند.

علل شایع اعتیاد به اینترنت

علل اعتیاد به اینترنت در کودکان شامل تعامل با رسانه‌های اجتماعی، بازی آنلاین، نفوذ همسالان، دسترسی آسان، عدم نظارت، ترس ازدست‌دادن (FOMO)، بی‌حوصلگی و فقدان جایگزین، فرار از واقعیت و مکانیسم مقابله و پاداش است.

هشدار به والدین: شناسایی نشانه‌های اولیه اعتیاد اینترنتی در کودکان

ازدست‌دادن حس زمان

اختلالات خواب

بی‌توجهی به مسئولیت‌ها

احساس گناه یا حالت تدافعی در مورداستفاده از اینترنت یا زمانی که دسترسی به آن وجود ندارد

دروغ گفتن یا پنهان‌کردن فعالیت‌های آنلاین

نیاز به تجهیزات کامپیوتری بهتر، افزایش استفاده از نرم‌افزار و ساعات بیشتر کار با رایانه

احساس هیجان در حین شرکت در فعالیت‌های اینترنتی

دارای پیامدهای منفی مانند مشاجره و غیبت از مدرسه

کاهش عملکرد تحصیلی

علاوه بر این، مشکلات فیزیکی مانند سندرم تونل کارپال، خشکی چشم، کمردرد و گردن درد، سردردهای شدید، خستگی و اختلالات خواب نیز شایع است. همچنین ممکن است در عملکرد روزانه اختلال ایجاد کند که منجر به زوال تحصیلی، اختلال در روابط و انزوای اجتماعی شود.

آیا اعتیاد به اینترنت ناشی از بیماری روانی است؟

خیر، اعتیاد به اینترنت مستقیماً ناشی از بیماری روانی نیست. بااین‌حال، برخی از مشکلات سلامت روان با ایجاد این اختلال مرتبط است. در واقع، یک مطالعه در سال 2020 که در مجله تحقیقات اینترنت پزشکی منتشر شد، نشان داد که بسیاری از پیامدهای منفی سلامت روان به‌شدت با اعتیاد متوسط و شدید به اینترنت مرتبط هستند.

اینها شامل افکار پارانوئیدی، روان‌پریشی، افکار خودکشی و حتی علائم جسمانی است که در قلب بسیاری از بیماری‌های پزشکی قرار دارند. بااین‌حال، در میان بسیاری از موارد دیگر، قوی‌ترین ارتباط بین اعتیاد به اینترنت و افسردگی بالینی قابل‌توجه در این مطالعه مشاهده شد.

در مطالعه دیگری که خلاصه‌ای از تحقیق و عمل در مورد اعتیاد به اینترنت منتشر شده در شماره نوامبر ۲۰۱۲ Current Psychiatry Reviews ارائه کرد، محققان خاطرنشان کردند که برخی از متخصصان در این زمینه اعتیاد به اینترنت را نه یک بیماری بلکه اختلال به‌خودی‌خود می‌دانند.

در عوض، آنها اغلب اعتیاد به اینترنت را به‌عنوان نشانه‌ای از یک بیماری روانی زمینه‌ای می‌شناسند که بیمار به آن مبتلا شده است. نمونه‌هایی از چنین بیماری‌های روانی ذکر شده در این مطالعه شامل افسردگی و اضطراب است، اما ممکن است به سایر شرایط نیز گسترش یابد.

چگونه اعتیاد خود به اینترنت را ترک کنیم؟

مشکلات اساسی که ممکن است از اعتیاد شما حمایت کند، مانند افسردگی و اضطراب را بشناسید

به‌جای روی‌آوردن به رایانه یا آنلاین شدن، خود را با مهارت‌های مقابله‌ای بهتر و سالم‌تری مجهز کنید

سعی کنید استفاده از اینترنت را به‌تدریج اصلاح کنید

فعالیت‌های رایانه و اینترنت خود را به‌منظور نظارت بر جدی بودن مشکل ثبت کنید

در هنگام استفاده از اینترنت از اهداف خودآگاه باشید

تعیین محدودیت زمانی برای استفاده از رایانه و اینترنت/ هنگام استفاده از رایانه یا آنلاین شدن، یک تایمر تنظیم کنید تا مطمئن شوید که از زمان خود تجاوز نمی‌کنید

اگر نتوانستید این عادت را ترک کنید، وقت آن رسیده است که از یک متخصص کمک بگیرید. درمانگران همچنین اختلالات روانپزشکی همراه مانند افسردگی، اضطراب و ADHD را که نیاز به درمان دارند، ارزیابی خواهند کرد.

ادامه دارد...

---