اگر قاضی شاهد هم باشد چه می شود؟

 
در دنیا اگر مرتکب خطا و گناهی شویم که جرم محسوب می شود و جزای حقوقی دارد، ولی کسی متوجه نشود و یا شاهدی بر کار ما وجود نداشته باشد کسی ما را محکوم نمی کند. و یا حتی اگر شکایتی از ما وجود داشته باشد ولی شاهدی بر خطای ما نباشد باز هم ما از معرکه گریخته ایم. اما اگر قاضی خودش شاهد خطای ما باشد چه می شود؟ آیا می شود جلوی قاضی مرتکب جرم شد و بعد آن را انکار کرد؟
امیر المومنین می فرمایند: « اِتَّقُوا مَعَاصِيَ اللّهِ فِي الْخَلَوَاتِ، فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاكِمُ» یعنی بپرهیزید از گناه در خلوت، چراکه شاهد یعنی خداوند همان قاضی محشر و قیامت است.

خداوند قاضیِ شاهد

بسيارى از مردم به خصوص آنهايى كه به پاكى و تقوا مشهورند يا موقعيت اجتماعى خاصى دارند از انجام معاصى آشكار پرهيز مى كنند؛ ولى در خلوتگاه از آن ابا ندارند. امام علیه السلام به اينگونه افراد هشدار مى دهد كه از عصيان خدا در خلوتگاه نيز به شدت بپرهيزيد، زيرا در آنجا نيز خدا شاهد و ناظر آنهاست؛ همان خدايى كه افزون بر شاهد و ناظر بودن، حاكم و قاضى نسبت به اعمال آنها نيز هست. در محاكم معمولى، شاهد و حاكم و مجرى حكم، سه فرد متفاوتند؛ ممكن است حاكم در شهادت شهود ترديد كند يا به دليل شك در وثاقت آنها، يا احتمال اشتباه درباره آنها به سبب قرائنى كه موجب شك و ترديد مى شود، شهادتشان را نپذيرد؛ ولى آنجا كه شاهد و حاكم يكى است اينگونه احتمالات راه ندارد.

خداوند همیشه در کنار ماست

قرآن مجيد نيز در آيات فراوانى روى اين مسئله تأكيد كرده است. در يك جا درباره كسانى كه شبانه جلسات خصوصى تشكيل مى دانند و بر ضد پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله توطئه مى كردند مى فرمايد: «(وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لاَ يَرْضَى مِنَ الْقَوْلِ)؛ و هنگامى كه در مجالس شبانه، سخنانى كه خدا راضى نبود مى گفتند، خدا با آنها بود». نيز در جاى ديگر مى فرمايد: «(مَا يَكُونُ مِنْ نَّجْوَى ثَلاَثَةٍ إِلاَّ هُوَ رَابِعُهُمْ وَلاَ خَمْسَةٍ إِلاَّ هُوَ سَادِسُهُمْ وَلاَ أَدْنَى مِنْ ذَلِکَ وَلاَ أَكْثَرَ إِلاَّ هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللهَ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمٌ)؛ هيچگاه سه نفر با هم نجوا نمى كنند مگر اينكه خدا چهارمين آنهاست، و هيچگاه پنج نفر با هم نجوا نمى كنند مگر اينكه خدا ششمين آنهاست، و نه تعدادى كمتر و نه بيشتر از آن مگر اينكه او همراه آنهاست هرجا كه باشند، سپس روز قيامت آنها را از اعمالشان آگاه مى سازد، چراكه خدا به هرچيزى داناست!». در جاى ديگر در عبارتى كوتاه و پرمعنا مى فرمايد: «(وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ)؛ او با شماست هرجا كه باشيد». لقمان حكيم نيز به فرزندش هشدار مى دهد و مىگويد: «(يَا بُنَىَّ إِنَّهَا إِنْ تَکُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِى صَخْرَةٍ أَوْ فِى السَّماوَاتِ أَوْ فِى الاَْرْضِ يَأْتِ بِهَا اللهُ إِنَّ اللهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ)؛ پسرم! اگر به اندازه سنگينى دانه خردلى (كار نيك يا بد) باشد، و در دلِ سنگى يا در (گوشه اى از) آسمانها و زمين قرار گيرد، خدا آن را (در قيامت براى حساب) مىآورد؛ خداوند دقيق و آگاه است!»

دود گناه در خلوت در چشم خود گنه کار

گروهى از افراد كوته فكر هستند كه گمان مى كنند اگر در خلوت و تنهايى مرتكب گناه شوند و كسى شاهد گناه آنها نباشد از كيفر و مجازات در امان خواهند بود. غافل از آنكه خداوند در همه جا حاضر است و در خلوت و تنهايى هم شاهد اعمال بندگان خويش است.

امام صادق عليه السلام مى فرمايد: كسي كه در تنهايى مرتكب گناه مى شود مثل كسى است كه در يك كشتى داخل اطاقك مخصوص خود نشسته و كف آن را سوراخ مى كند. گرچه كسى شاهد اين عمل زشت و نادرست نيست تا از آن جلوگيرى كند يا آن شخص را به مجازات رساند، ولى چنين كسى مجازات عمل خود را خواهد ديد، زيرا به خاطر كار زشت او ديگران هم صدمه خواهند ديد. چون سرانجام آب دريا از سوراخ آن اتاقك بالا خواهد آمد و همه كشتى را با تمام سرنشينان آن غرق خواهد كرد.

نتیجه

عالم محضر خداست و خدای شاهد و ناظر از قضا قضاوت و داوری اعمال ما را هم بر عهده دارد و نمی شود در برابر قاضی شاهد هیچ توجیهی آورد. به تعبیر عامیانه جلوی قاضی نباید ملق بازی کرد.

---

منابع:
موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت
سایت چهاده خورشید