آشنایی با حزب ملل
مبارزهی مسلحانه برای ایجاد حکومت اسلامی
حزب ملل اسلامی سال ۱۳۴۴ توسط سید کاظم موسوی بجنوردی جهت براندازی رژیم شاه با مشی اسلامی و روش عملیات مسلحانه پایهگذاری شد. مدتی بعد با بازداشت یکی از اعضا و لو رفتن تشکیلات و عملیات، یک به یک اعضا بازداشت شدند. با اعلام حکم اعدام برای کاظم موسوی بجنوردی و زندانهای طویلالمدت برای اعضای حزب توسط دادگاه نظامی روند ماجرا تغییر کرد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ :
سه شنبه 1396/07/25
حزب ملل يكي از نخستين گروههاي مبارز مسلماني
حزب ملل اسلامي نام يكي از نخستين گروههاي مبارز مسلماني است كه در مبارزه با حكومت پهلوي مشي مسلحانه را برگزيده بود. اعضاي حزب جواناني متدين بودند كه با انگيزههاي ديني پا به ميدان مبارزه مسلحانه با حكومت پهلوي ميگذاشتند.اين حزب عمدتاً از دانشجويان و دانشآموزان تشكيل شده بود و سن بيشتر اعضاي آن به 25 سال نميرسيد. بجنوردي، رهبر حزب هنگام تأسيس حزب ملل اسلامي، نوزده ساله بود.
حزب ملل اسلامي براي رسيدن به اهداف خود سه مرحله را در برنامه خود گنجانده بود: 1ـ مرحله ازدياد و تعليم 2ـ مرحله استعداد و آمادگي 3ـ مرحله ظهور.
در مرحله اول ايجاد هستههاي اوليه حزب، عضوگيري و انسجام حزب مدنظر بود. در مرحله استعداد بايد با ايجاد سازماني نظامي، كليه افراد آموزش نظامي ميديدند و پس از جمعآوري سلاح و مهمات، در مرحله سوم موجوديت حزب اعلام ميشد و مبارزات مسلحانه و درگيري نظامي با رژيم پهلوي آغاز ميگرديد. مرحله ظهور، خود داراي سه مرتبه بود. در گام اول موجوديت حزب اعلام ميشد. در مرتبه دوم عمليات تخريبي در دستگاههاي مهم دولتي از قبيل مجلس، وزارتخانهها و مراكز دولتي انجام مييافت و در نهايت آغاز مبارزه مسلحانه تمام عيار تا پيروزي و برقراري حكومت اسلامي مورد نظر حزب ملل بود.
با تلاشهاي برخي روحانيون ـ مانند آيتالله سيدمحسن حكيم كه نامهاي براي شاه فرستاده بود ـ كنفدراسيون دانشجويان خارج از كشور، و نامة ژان پلسارتر، رئيس كميته دفاع از زندانيان سياسي رژيم پهلوي به ناچار حكم اعدام بجنوردي، رهبر حزب را به حبس ابد تغيير داد.
ارگان حزب ملل اسلامي، ماهنامه خلق بود كه از بهمن 1343 تا زمان فروپاشي يعني مهر 1344، در 9 شماره چاپ و بين اعضا منتشر شد. پرچم سرخ رنگ با ستارهاي هشت پر در داخل يك دايره سفيد، نشان حزب بود.
حكومت پهلوي خبر كشف حزب ملل اسلامي را براي انجام تحقيقات بيشتر سه ماه مسكوت گذارد. اخبار و جزئيات كشف و دستگيري اعضاي حزب ملل در اواخر دي ماه 1344 در روزنامهها منتشر شد و بازتاب وسيعي يافت.
محاكمه 55 نفر عضو حزب ملل اسلامي در دو دادگاه عادي و تجديدنظر برگزار شد رهبر حزب به اعدام و بقيه به حبسهاي ابد و سه تا ده ساله محكوم شدند.
مدتی بعد با بازداشت یکی از اعضا و لو رفتن تشکیلات و عملیات، یک به یک اعضا بازداشت شدند. با اعلام حکم اعدام برای کاظم موسوی بجنوردی و زندانهای طویلالمدت برای اعضای حزب توسط دادگاه نظامی روند ماجرا تغییر کرد. علما و مراجع نجف، مشهد و قم نسبت به اعلام حکمهای صادر شده اعتراض کردند و در نامههای جداگانه به شاه خواستار آزادی جوانان حزب ملل اسلامی شدند. مدتی بعد با افزایش فشارها، شاه حکم اعدام موسوی بجنوردی را شکست و او را به حبس ابد محکوم کرد. اغلب اعضای آن همچون کاظم موسوی بجنوردی، ابوالقاسم سرحدیزاده، میرمحمد صادقی، محمدجواد حجتی کرمانی، صنوبری، نیکوقدم، یوسف رشیدی و... به حبس ابد و زندانهای طولانی مدت محکوم شدند.
حزب ملل اسلامي با اينكه بيش از چند سال دوام نياورد و هنوز در مراحل اوليه شكلگيري بود كه متلاشي شد و راه درازي تا رسيدن به اهداف خود داشت، اما نگرانيهاي مهمي براي رژيم پهلوي به دنبال آورد. حكومت وقت كه پس از انقلاب سفيد با تبليغات گسترده خود سعي داشت مردم را موافق با رژيم جلوه دهد و در سايه همين تبليغات مبارزات اسلامي مذهبيون و روحانيت را ارتجاع سياه ميناميد و قيام 15 خرداد را به عوامل خارجي چون جمال عبدالناصر منسوب ميكرد، از تشكيل چنين حزبي مخفي و مسلح، ضربه سختي خورد.
برخي از اعضاي حزب ملل پس از آزادي از زندان فعاليتهاي خود را از سر گرفتند و با تشكيل حزبي تحت عنوان «حزبالله» و با همان مواضع حزب ملل، مبارزات خود را ادامه دادند. برخي ديگر از اعضا نيز به سازمان مجاهدين خلق پيوستند. با نزديك شدن به آخرين روزهاي حيات حكومت پهلوي، ديگر اعضاي حزب ملل اسلامي از جمله رهبر حزب از زندان آزاد و در كنار قيام مردمي قرار گرفتند.
منابع:موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی/تاریخ ایرانی
مطالب مرتبط مجموعه :
آخرین مطالب سایت