رشتۀ خود را دوست ندارم؛ چه کنم؟

دهۀ هفتاد یا هشتاد، وقتی نتایج نهایی آزمون سراسری اعلام می شد، در پیک سنجش به داوطلبانی که در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی پذیرفته نشده بودند، می گفتیم که تنها راه موفقیت، ورود به دانشگاه و ادامۀ تحصیل نیست، اما این روزها هر داوطلبی می تواند وارد دانشگاه شود و ادامۀ تحصیل دهد و رقابت بر سر ورود به دانشگاه نیست؛ بلکه بر سر پذیرفته شده در رشته یا دانشگاهی خاص است

زینب شاه مرادی - مرکز یادگیری. تبیان

برای مثال، شاید بیش از 50 درصد دانش آموزان رشته علوم تجربی، در ابتدای ورود به این رشته، آرزوی این را دارند که در یکی از سه رشتۀ پزشکی، دندانپزشکی یا داروسازی پذیرفته شوند. مشخص است که چنین چیزی غیر ممکن است و تنها تعداد معدودی از داوطلبان گروه آزمایشی علوم تجربی جذب این سه رشته می شوند و مابقی باید در سایر رشته های این گروه آزمایشی ادامه تحصیل دهند.

می خواهیم بگوییم اکنون که نتایج نهایی آزمون سراسری سال 96 اعلام شده است و بی شک عده ای از داوطلبان در رشته و دانشگاه مورد علاقه و ایده آلشان پذیرفته نشده اند، چه باید بکنند؟ در این مطلب به راه کارهای موجود برای این دسته از داوطلبان و نکات مثبت و منفی هر راه اشاره شده است. به امید آنکه داوطلبان عزیز، بهترین راه را انتخاب نمایند.

ادامۀ تحصیل در رشته ای که پذیرفته شده اید

تعدادی از داوطلبان، با اینکه در رشته مورد علاقه شان پذیرفته نشده اند، ترجیح می دهند که در رشته پذیرفته شده ادامه تحصیل دهند. برخی از این افراد، بمرور به رشتۀ تحصیلی خود علاقه مند می شوند و در آن موفق نیز می گردند؛ زیرا دانش آموزان ما اطلاعات دقیقی از رشته های دانشگاهی ندارند و بسیاری از اوقات، فقط بر اساس پسند خانواده و جامعه یا گفته ها و  شنیده ها،  رشته دانشگاهی خود را انتخاب می کنند و تازه بعد از ورود به دانشگاه با کمّ و کیف رشته تحصیلی خود آشنا می شوند و گاه حتی متوجه می شوند که به رشتۀ مورد نظر، بیشتر از رشته ای که تصور می کردند ایده آل آنهاست، علاقه دارند.

برای مثال، چند سال پیش یکی از دانش آموزانم تمام همّ و غمّش تحصیل در رشتۀ مهندسی برق بود، اما در رشتۀ مهندسی عمران پذیرفته شد. به یاد دارم که تا چند روز خواب و خوراک نداشت و احساس می کرد که همۀ آرزوهایش از دست رفته است. بعد از چهار سال که بار دیگر او را دیدم، گفت که برای کارشناسی ارشد همان رشته آزمون داده است و می گفت با اینکه در دانشگاه سر کلاس های رشته برق نیز  نشسته است، اما حالا می داند که به عمران بیش از برق علاقه مند است و در دوران تحصیل، فقط به خاطر موجی که در جامعه به راه افتاده بود و همه می گفتند مهندسی برق بهترین رشته است، این رشته را کعبۀ آمال خودش می دانست؛ تا جایی که باورش شده بود که واقعاً به آن رشته علاقه مند است.

دقت کنید که امکان ادامۀ تحصیل در مقاطع بالاتر، از هر رشته ای به رشتۀ دیگر وجود دارد؛ پس شما می توانید در یک رشته مدرک کارشناسی خود را کسب کنید و در مقطع کارشناسی ارشد سراغ رشته ای بروید که در ابتدا به آن علاقه مند بوده اید.  

علت نارضایتی تعدادی از داوطلبان از رشته ای که قبول شده اند، شهر محل تحصیلشان است. ما نیز قبول داریم که بسیار بهتر است که دانشگاه یک فرد در محل سکونتش باشد، اما اگر رشته تحصیلی خود را دوست دارید و خانواده موافق این هستند که در شهری دیگر ادامه تحصیل دهید، با شرایط کنار بیایید و بدانید که تجربۀ زندگی و تحصیل در شهری دیگر، می تواند بسیار سازنده باشد و شما را برای حضور در اجتماع آماده تر سازد؛ بخصوص که امکان دارد سال آینده در همین رشته پذیرفته نشوید.

عده ای نیز هیچ وقت نمی توانند با رشته تحصیلی شان ارتباط برقرار کنند و در نهایت به یک مدرک تحصیلی صرف، بدون هیچ بازدهی و ارزشی، اکتفا می کنند یا در نیمه های راه، تحصیل را رها می کنند و از خیر ادامه تحصیل می گذرند یا دوباره در آزمون سراسری شرکت می کنند. هر یک از موارد یاد شده، نازیبا و اشتباه است و صحیح نیست که آینده خود را به بازی بگیرید و باری به هر جهت در رشته ای تحصیل کنید؛ البته باید گفت این امکان وجود دارد که شما حتی در رشته ای که دوست دارید و جزو اولین انتخاب هایتان بوده است نیز پذیرفته شوید و در ادامه راه، از رشته ای که انتخاب کردید، پشیمان شوید و همین وضعیت برایتان پیش بیاید.

مهم این است که در ابتدا رشته خود را با شناخت کامل و براساس توانمندی ها و شرایط خود انتخاب کنید تا در نهایت پشیمان نشوید؛ اما اگر چنین شرایطی پیش آمد، و شما با وجود سعی و تلاش نتوانستید با رشتۀ تحصیلی تان ارتباط برقرار کنید، نسبت به شرایط موجود بی تفاوت نباشید و بی انگیزه ادامه تحصیل ندهید که این کار، جفا کردن به خودتان و جامعه است.

یک بار دیگر کنکور می دهم

طبق ضوابط سازمان سنجش آموزش کشور، داوطلبانی که در دوره های شبانه، غیر انتفاعی، پیام نور و مجازی پذیرفته می شوند، می توانند در صورت عدم تمایل، انصراف دهند و در آزمون سراسری سال آینده شرکت کنند؛ از همین رو، تعدادی از داوطلبان در فرم انتخاب رشته بعد از رشته های ایده آل خود، رشته های دوره های شبانه، غیرانتفاعی یا پیام نور را انتخاب می کنند تا در نهایت اگر تمایل نداشتند، بار دیگر برای سال آینده کنکور دهند.

البته داوطلبان مردی که مشمول خدمت نظام وظیفه می شوند، اگر در دانشگاه پذیرفته شوند، از معافیت تحصیلی استفاده خواهند کرد و در صورت انصراف از تحصیل و قبل از گذراندن خدمت وظیفه عمومی، نمی توانند مجدداً در آزمون سراسری شرکت کنند و انجام این کار، مستلزم گذراندن خدمت سربازی است.

به هر حال، داوطلبان باید بدانند که مطالعه و کنکور دادن به امید پذیرش در رشته ای ایده آل، کار آسانی نیست؛ زیرا با اینکه امکان ادامۀ تحصیل برای همۀ داوطلبان وجود دارد، اما رقابت سنگینی در رشته های پر مخاطب به چشم می خورد؛ تا جایی که برخی از داوطلبان، طی یک سال منتهی به کنکور،  هفته ای 50 ساعت یا بیشتر مطالعه می کنند تا در رشتۀ مورد علاقه شان پذیرفته شوند.

حال داوطلبی که در سال چهارم، با وجود کلاس درس و حضور معلم، رتبه ای مناسب کسب نکرده است، آیا می تواند به تنهایی، یک سال تمام با جدیت درس بخواند، ضعف های خود را پوشش دهد و با بهترین داوطلبان سال آینده رقابت کند؟! متاسفانه  هر ساله شاهد حضور داوطلبان بسیاری هستیم که بعد از یک سال مطالعه، نه تنها رتبۀ بهتری کسب نکرده اند، بلکه رتبۀ آنها در سال بعد بدتر نیز شده است!

از سوی دیگر، داوطلبانی که در رشته های روزانه پذیرفته شوند، درصورت انصراف، یک سال از  دادن کنکور محروم می شوند. مشخص است که برای یک داوطلب، بسیار دشوار است که بعد از دو سال رتبه ای مطابق میلش کسب کند و به رشته ایده آلش وارد شود. توجه داشته باشید، همان طور که پیش از این گفته شد، بسیاری از داوطلبان، شناخت دقیقی از رشته ها ندارند و شاید آن رشته ای که آرزویشان است، در نهایت انتظاراتشان را برآورده نکند.  

البته تعداد معدودی از داوطلبان نیز به دلیل مشکلی خاص نمی توانند در کنکور موفق شوند. این دسته از داوطلبان، با عزمی راسخ  خود را برای آزمون سال آینده آماده می کنند و می توانند در این رقابت علمی جایگاه مناسبی را کسب کنند؛ اما همین افراد نیز با اینکه موفق می شوند، اعتراف می کنند که مطالعه و آمادگی برای کنکور، خارج از جوّ مدرسه و همکاری دبیران و همراهی سایر دانش آموزان، کار دشواری است و احتیاج به اراده ای آهنین دارد. 

منبع: پیک سنجش