ساخت مام زیربغل گیاهی، دستاورد برتر دوره اول دبیرستان تزکیه در بخش غرفه

دوازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.

در این دوره از جشنواره تعداد 126 گروه در بخش های سمینار های علمی، غرفه های نمایشگاهی و مسابقات به عنوان گروه های برتر، برگزیده و معرفی شدند.

بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: دوره اول متوسطه

موضوع: ساخت مام زیربغل گیاهی

نام مدرسه: دبیرستان تزکیه

نام استاد: خانم ها معصومه السادات میرعظیمی و سپیده بازدار

دانش آموزان: معصومه مهریزی، ملیکا حجتی، زهرا شوقی، فاطمه ایمانی

بیان مسأله: 

تعریق، حالت ناخوشایندی برای اغلب انسان هاست، و معمولاً اکثر انسان ها از بوی عرق خجالت می کشند و برای رفع آن از اسپری های مخصوص و مام های شیمیایی استفاده می کنند. جالب است بدانیم که مردم اروپا سالانه به طور متوسط 550 میلیون یورو صرف هزینه خرید مام و اسپری های زیربغل و خوشبو کننده ها می کنند. با توجه به اینکه این مواد شیمیایی حاوی مواد نگهدارنده و حساسیت زا می باشند، بعد از مصرف بر روی بدن واکنش نشان داده و برای هر فرد به طور خاصی بروز پیدا می کند، مثلاً عده ای دچار خارش و سوزش می شوند، برخی تاول می زنند، عده ای دچار حساسیت های حاد پوستی می شوند و برای برخی نیز منجر به بیماری های صعب العلاج می شود. با توجه به این مشکلات و استفاده بیش از حد این محصول، بر آن شدیم تا این ماده آرایشی بهداشتی پر طرفدار را از مواد گیاهی تهیه کنیم.

اهمیّت و ضرورت اجرای طرح:

خیلی از مام ها و خوشبو کننده ها، دارای مواد شیمیایی هستند که مانع از تعریق می شود، با توجه به این که تعریق یک موهبت الهی است و توسط آن مواد سمّی از بدن خارج می شود، اگر با استفاده از این مواد مضر، مانع خارج شدن سموم از بدن بشویم، به انواع و اقسام بیماری ها مبتلا می شویم.

از طرفی بر اساس یک تحقیق میدانی متوجه شدیم که استفاده از مام زیربغل، تقریباً حکم یک ماده حیاتی دارد که همگان از آن برای عدم تعریق و رفع بوی بد استفاده می کنند.

از طرفی با نگاه به تاریخ، استفاده از مواد معطر همیشه مورد توجه بوده و مردم برای خوشبو کردن خود از مشک ختن که از ناف آهو گرفته می شد، عصاره گل های مختلف، عصاره لیمو، پرتقال و کندر و غیره استفاده می کردند و استفاده آنها نه تنها ضرری برای بدنشان نداشت بلکه به بدن آنها منفعت نیز می رساند. مثلاً در همان مشکی که از ناف آهو می گیرند، مواد روغنیِ بسیار مفیدی برای بدن یافت می شود. به همین دلیل، انجام این پروژه آزمایشگاهی می تواند بسیار مهم و ضروری باشد وقتی که مانع ضررهای فراوان به بدن انسان و سبب تقویت آن می شود.

اهداف:

هدف کلّیِ این پروژة تحقیقی، جایگزینی مواد گیاهی و عصاره آن ها به جای مواد شیمیایی در تهیه مام ها و مواد خوشبوکننده مورد نیاز بدن است. 

اهداف جزئی و کاربردیِ این تحقیق:

1. حذف مواد شیمیایی و مواد مضر از مام ها

2. استفاده از خواص گیاهان برای بدن

3. تقویت بدن با مواد مقویِ گیاهی و حیوانات

تعریق:

تعریق، مکانیسمی طبیعی برای متعادل کردن دمای درونی بدن در روزهای گرم سال است. با این حال عرق کردن به دلیل رطوبتی که ایجاد می کند و لکی که روی لباس می گذارد و مخصوصا بوی نامطبوعی که دارد دلنشین نیست و افراد بسیاری تلاش می کنند با گرم شدن هوا به روش های مختلف جلوی تعریق یا حداقل بوی نامطبوع آن را بگیرند. محصولات متنوعی از اسپری های ضد عرق گرفته تا خوشبو کننده ها برای این کار در بازار موجود است.

البته اگر این موها بلند باشند، باکتری ها در خود نگه می دارند. از بین بردن آنها به کم کردن بوی بد بدن کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد نمک های موجود در ضد عرق ها آثار مخربی بر تعدادی از گونه های موش یا سگ داشته است. دریافت مقدار زیاد آلومینیوم ، باعث بروز آلزایمر می شود، آلومینیوم، یک نوروتوکسین است، و عوارض جانبی روی سد خونی- مغزی دارد و باعث مستعد شدن فرد، به آسیب DNA می شود. در موش هایی که روی پوست آنها آلومینیوم کلوراید استفاده شد، افزایش واضح آلومینیوم در ادرار، سرم یا آلومینیوم کلی مغز، یا مایعات جفت دیده شده است. 

مراحل انجام کار:

در ابتدا لیستی از گیاهان خوشبو تهیه شده و از آنها عصاره گرفته شد. عصاره گیری با منتول و کلونجر نجام می گیرد و در انتها قطراتی از گیاهان به عنوان عصاره تهیه می شود. این گیاهان که مورد آزمایش و بررسی قرار گرفتند اعم از اسطوخودوس، رازیانه، رزماری، قهوه، گل محمدی، به لیمو، گل مریمی، پوست لیمو، بهارنارنج، نعناع و چوب صندل بودند، برخی از این عصاره ها با هم ترکیب شد تا عصاره بهتری به دست آید. 

در برخی موارد، ترکیب عصاره ها رایحه را دل نواز تر می کرد اما در برخی موارد، رایحه خوبی تولید نمی شد.

هدف دانش آموزان از انجام این کار ساخت اسپری های خوشبو کننده و همچنین مام بود، برای اسپری ها که فقط از همان عصاره استفاده شد و آن را به صورت محلولی درآورده و در شیشه های اسپری قرار دادند، اما برای تهیه مام، نیاز به پایه ای داشتند که حالت کرمی داشته باشد و روی پوست بماند. ابتدا از نشاسته و عصاره ها استفاده شد، اما چون میزان نشاسته زیاد بود، روی پوست رسوب می کرد. وقتی میزان نشاسته کمتر شد عملکرد مام نیز بهتر شد، از طرفی از آرد برنج و آرد جو نیز به عنوان پایه کار استفاده شد و با توجه به خواص فراوان برنج، مشاهده شد که پوست بعد از قرار گرفتن پایه آرد برنج، سفید تر و شفاف تر می شود.

منابع: 

برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

تهیه: نگار تجملیان- تنظیم: نسرین صادقی