«رقیب سیاسی» یا «هووی سیاسی»

«مشارکت سیاسی» و «رقابت سیاسی» دو رکن مهم «توسعه سیاسی» می‌باشند که البته در نظام‌های سیاسی، متفاوت می‌باشد .

«مشارکت سیاسی» و «رقابت سیاسی» دو رکن مهم «توسعه سیاسی» می‌باشند که البته در نظام‌های سیاسی، متفاوت می‌باشد مثلاً در برخی نظام‌های توتالیتر مانند رژیم صدام، مشارکت بدون رقابت وجود داشت و در برخی دولت‌های غربی نیز رقابت بدون مشارکت به معنای مشارکت پایین توده‌های مردم در عین رقابت جدی احزاب در انتخابات وجود دارد. به نظر می‌رسد الگوی مطلوب، مشارکت توده‌های مردم در عین رقابت نخبگان و جریانات سیاسی می‌باشد.

از لوازم مهم مشارکت و رقابت سیاسی به ویژه در الگوی مطلوب آن،«فرهنگ رقابت» یا «فرهنگ مشارکت» به عنوان بخشی از «فرهنگ سیاسی» است. در فرهنگ رقابت، افرادی که وارد عرصه رقابت سیاسی می‌شوند لازم است تا «کثرت گرایی سیاسی» را به عنوان پیش فرض اصلی رقابت بپذیرند که برای پذیرش آن نیز حتماً باید «تحمل پذیری»و«دگر پذیری» داشته باشند. 

لازم به یادآوری نیست که این کثرت گرایی در چارچوب قواعد و قوانین سیاسی تعریف شده و شامل کسانی می‌شود که از فیلترهای قانونی موجود عبور کرده و وارد عرصه رقابت می‌شوند.

نوع نگاه معرفت شناسانه به «قدرت» یکی از مبانی مهم در شکل گیری این فرهنگ است. اگر قدرت به عنوان «ارزش برتر در عرصه مناسبات و رقابت سیاسی» تعریف شود، در این صورت «رقابت پذیری» امری سخت و جانکاه می‌شود لذا حضور «دیگران» در رقابت نه تنها «مطلوب» نبوده بلکه این رقبا در حکم«هووی سیاسی» هستند. هووهایی که می‌خواهند در امری که فرد «مالکیت»آن را برای خود می‌داند، شریک شوند. درحالیکه نوع نگاه به قدرت در گفتمان انقلاب اسلامی را می‌توان در متن اصل 121 قانون اساسی، همانجا که متن سوگند رئیس‌جمهور در مجلس شورای اسلامی را به رشته تحریر درآورده است، یافت.

مطابق این اصل، رئیس جمهور در «پیشگاه‏ قرآن‏ کریم»‏ و«در برابر ملت‏ ایران‏» به‏ «خداوند قادر متعال»‏ سوگند یاد می‏کند که‏ «قدرتی‏ را که‏ ملت‏ به‏ عنوان‏ امانتی‏ مقدس‏ به‏ من‏ سپرده‏ است‏ همچون‏ امینی‏ پارسا و فداکار نگاهدار باشم‏ و آن‏ را به‏ منتخب‏ ملت‏ پس‏ از خود بسپارم‏.»

در این مبنا، «امور کشور باید به‏ اتکاء آراء عمومی‏ اداره شود»، «حق تعیین سرنوشت» مردم در انتخابات «محترم» شمرده شده و حضور «کاندیداهای حائز شرایط در انتخابات» نیز از وجوه «حق‌الناس» در نظر گرفته می‌شود.

در فرهنگ رقابت در گفتمان انقلاب اسلامی، حضور «رقبای سیاسی» و ارائه برنامه‌های مختلف از سوی کاندیداها به عنوان فرصتی شناخته می‌شود تا شاخصه«عقلانیت» و «خردورزی»در جامعه توسعه یافته و در نتیجه «جامعه پذیری سیاسی» ارتقا یابد. در این مبنا نه تنها از مناظره زنده استقبال شده بلكه همواره بر اصل مهم «شفافیت» تأكید مى شود.