موزه ای برای پاسداشت نان + گالری تصاویر

نان یکی از مظاهر فرهنگ و هویت ما و جزء لاینفک سفره ایرانی طی اعصار گذشته است . نگاهی به انواع پرشمار نان که در کشور ما پخت می شود و بعضی از انواع آن بومی و محلی است ، تاییدی بر اهمیت و احترامی است که مردم ایران در سفره خود برای نان قائل هستند. برای آشنایی عامه مردم با مراحل تهیه نان از ابتدای کاشت گندم تا پخت آن و سیر تاریخی تحول و انواع روش های پخت نان موزه ای در ایران راه اندازی شده که دیدن آن بسیار جالب توجه است.

فرآوری: علیرضا عابدینی-بخش گردشگری تبیان

از زمانی که اولین موزه نان جهان در سال 1955 در آلمان راه اندازی شد ، ٦٢ سال می گذرد . در این مدت به غیر از این موزه، 12 موزه نان دیگر در دنیا احداث شده است. در ایران نیز در آبان سال 1390 موزه نان مشهد افتتاح شده است.

متولی این موزه بخش خصوصی است و موزه متعلق به شرکت «نان صنعتی گندم دشت مشهد» است که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان انواع نان صنعتی در خاورمیانه است.

موزه نان مشهد نخستین موزه نان ایران و خاورمیانه است که با خلق فضایی به منظور نمایش تمامی مراحل ، از تهیه گندم تا آرد کردن و نان پختن و با تکیه بر معماری سنتی ایران و با هدف فعالیت فرهنگی ، تاریخی و تبلیغاتی راه اندازی شده است. 

در طراحی موزه، معماری سنتی ایرانی با استفاده از ساده ترین مصالح (آجر ایرانی، کاهگل، چوب و گچ) و هنر استادکاران رسمی بندی و گره چینی مد نظر قرار گرفته است. با توجه به ابعاد سالن (٢٠/٥*٢٧) متر ، فضای طولی ٢٧ متر تبدیل به چهار فضا شده است که شامل فضای خاک ، فضای آب ، فضای آتش و قسمتی نیز جهت گالری عکس نان طراحی شده است.

 غرفه خاک (کشاورزی) شامل قسمت های خاک، بذرافشانی ، خرمن کوبی، گندم چینی و چک زدن با چهارشاخ است.

در غرفه آب (آسیاب بانی) هم می توانید آب و باد، دستاس ، آسیاب و آسباد را ببینید.

در غرفه آتش (پخت نان) هم می توانید تنورسنگی ، انواع تنور سفالی، تنور مال (تنور گلی) ، تنور عشایری، تنور حیاطی (ایستاده) و تنور ساج را ببینید.

اما قسمت انتهایی و جالب ترین بخش این موزه ، نمایشی از رقص اپر(افر یا آفر) است که از آیین های خراسانی است ، که با باورهای زراعی مانند کاشت ، داشت و برداشت و چگونگی شکل گیری آفرینش گره خورده است. این رقص دارای هجده حرکت اصلی نمادین و هشت حرکت جنبی از جمله بذرافشانی، نگهبانی مزرعه، دعای باران، درو و خرمن کوبی کردن تا پخت نان و در پایان نیایش، شکرگذاری کردن و شادی برای برداشت محصول است. سابقه این رقص به زمان اشکانیان در جنوب خراسان ، مناطق گناباد ، تایباد و خواف برمی گردد.

موزه نان مشهد در کیلومتر 17 بزرگراه آسیایی ، بعد از سه راه فردوسی ، کوچه شهید یزدی (اولین کوچه سمت راست ) ، کار خانه گندم دشت مشهد قرار دارد.

منابع: دانشنامه مشهد، مشهد تور، سیری در ایران