درس پنجم -شیوه منتخب و زمان مناسب حفظ قرآن

شیوه منتخب حفظ قرآن:
مراحل حفظ در این شیوه به ترتیب عبارت است از:

1- انتخاب بخش مورد نظر برای حفظ
2- حداقل یك بار خواندن و مرور آیات حفظ شده در وعده قبل
3- استماع بخش مورد نظر با نوار ترتیل بدون نگاه كردن به مصحف و بدون قرائت تا حد تسلط بیست درصدی در حفظ آیات
4- استماع بخش مورد نظر با نوار ترتیل همراه با نگاه كردن به مصحف و بدون قرائت تا حد تسلط چهل درصدی در حفظ آیات
5- قرائت بخش مورد نظر با استماع آن و همراه با نگاه كردن به مصحف تا حد تسلط شصت درصدی در حفظ آیات
6- قرائت بخش مورد نظر همراه با نگاه كردن به مصحف بدون استماع تا حد تسلط هشتاد درصدی در حفظ آیات
7- قرائت بخش مورد نظر بدون نگاه كردن به مصحف و استماع تا حد تسلط كامل (چنانچه در قرائت این مرحله دچار مشكل یا اشتباه شویم، مراجعه در حد كوتاه به مصحف لازم است)
8- قرائت آیات حفظ شده در نوبت قبل و وصل كردن به آیات جدید بدون استفاده از مصحف برای برقرار شدن اتصال بین آیات.
9- نگارش آیات پس از اتمام حفظ (ترجیح داده می شود در صورت امكان آیات بر روی تخته كوچكی نوشته شود تا در مقابل چشمان حافظ قرار گیرد)

مزایا:
1- به كار بستن این روش زحمت و انرژی كمتری از ذهن انسان می طلبد.
2- تثبیت در این روش به جهت تركیب عوامل مختلف، بیشتر و سریع تر صورت می گیرد.
3- توجه به نقش ویژه استماع در این روش موجب تثبیت هر چه بیشتر محفوظات نسبت به روش های دیگر می شود.
4- در این شیوه همگام با حفظ، قرائت و بخصوص تجوید تقویت می شود و فعالیت هایی كه معمولاً در جهت ارتقای كیفیت حفظ پس از اتمام آن صورت می گیرد به حداقل می رسد.
5- خطاهای احتمالی كه بر اثر بی دقتی هنگام قرائت اولیه و حفظ آیات پیش می آید، از بین می رود.

عیب:
استفاده از وسایل كمك آموزشی و اتكا به آن
نكته: بسیاری از افراد كه قصد حفظ به این شیوه را دارند در انتخاب نوار ترتیل دچار مشكل می شوند. در حل این مسئله به دو قاری كه ترتیل آنها مورد تأیید بوده و معمولاً تلاوت آنها برای حفاظ مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین ویژگی های مهم تلاوت آنها اشاره می كنیم:

1- شهریار پرهیزگار: از جمله حافظان كل قرآن و قاریان جمهوری اسلامی ایران است. لحن در تلاوت وی ممتاز بوده و از این حیث توصیه می شود.
2- محمد صدیق منشاوی: از قاریان برتر مصری كه تلاوت وی از نظر لحن مشتمل بر ملاك های ممتاز محسوب می شود.
تلاوت های دیگری از قاریان برتر ایرانی و مصری انجام شده كه می توان از آنها استفاده كرد هر چند توصیه ما استماع مستمر یكی از دو تلاوت قبل است. بهتر است از سایر تلاوت ها فقط به صورت موردی بهره جست.

زمان مناسب حفظ كل قرآن
برای حفظ كل قرآن نمی توان زمان خاصی را مشخص كرد كه حتماً باید در آن مدت قرآن را حفظ كرد. بر اساس تجربیات و میزان متوسط حفظ قرآن توسط حافظان قرآن، زمان مناسب حفظ در شرایط عادی و برای افراد متوسط در حدود 2 تا 3 سال است. این زمان با در نظر گرفتن فرصت كافی برای حفظ و زمان مناسب برای كیفیت بخشیدن به آن است.

معمولاً افرادی كه حفظ خود را در یك سال یا كمتر به اتمام می رسانند، به زودی آن را فراموش می كنند یا دچار اختلال در آن می شوند زیرا فرصت كافی برای تثبیت آن ندارند.
اگر به آنچه در قسمت برنامه ریزی حفظ خواهیم گفت توجه و عمل كنید، امید است حفظ خود را در مدت زمان یاد شده به انجام رسانید.

پرسش:
1 مهم ترین ویژگی های شیوه منتخب حفظ را برشمارید.
2 نحوه اتصال آیات حفظ شده قبل و بعد در شیوه منتخب حفظ چگونه است؟
3 نقش نوار ترتیل در شیوه منتخب حفظ چیست؟
4 چرا توصیه می شود حفظ قرآن در مدت زمان كوتاه انجام نشود؟