كارت‌های هوشمند الکترونیکی و انواع آن

با افزایش روزافزون گردش‌های مالی و انجام تجارت‌های بین‌المللی، هزینه تولید ، نگهداری و تبدیلات ارزی برای کشورها بار گزافی را در پی داشت.

برای همین در کنار روند رو به رشد فناوری، تشکیل مفهومی در بر گیرنده پول مجازی، با استفاده از ابزار الکترونیکی، باعث پیدایش تحولی در صنعت بانکداری و گرایشی با عنوان تجارت الکترونیکی گردید. در این ارتباط استفاده از ابزاری جهت بهره‌برداری از این خدمات نظیر کارت‌های خرید، ترمینال‌های خرید، دستگاه‌های خودپرداز و کیوسک‌های اطلاع رسانی متداول شد و مفاهیم نوینی مرتبط با آنها گسترش یافت.

کارت و انواع آن

نخستین ابزاری که جهت استفاده در پرداخت‌های الکترونیکی در اختیار افراد متقاضی قرار می‌گیرد کارت‌های پرداخت است. جنس این کارت‌ها معمولاً از پی‌وی‌سی است که مقاومت خوبی دارد.

کارت‌ها از لحاظ پذیرش در دستگاه کارت‌خوان به دو دسته تماسی و غیرتماسی تقسیم می‌شوند.

در کارت‌های تماسی برای برقراری ارتباط کارت با دستگاه کارت‌خوان، قسمتی از کارت که حاوی اطلاعات است لزوماً باید درون دستگاه کارت‌خوان قرار بگیرد و HEAD دستگاه کارت‌خوان با آن در تماس فیزیکی باشد.

در صورتی‌که در کارت‌های غیرتماسی این ارتباط از طریق امواج رادیویی صورت گرفته و با توجه به نوع کارت و کارت‌خوان انتخاب شده، کارت می‌تواند با فواصل مختلف از کارت‌خوان قرار بگیرد. اخیراً نوع دیگری از کارت‌ها نیز مورد توجه قرار گرفته که به کارت‌های هیبرید مشهورند.

این کارت‌ها در حقیقت ماهیت جدیدی نداشته و تنها از ترکیب چند تکنولوژی ساخته شده‌اند. به عنوان نمونه در یک نوع از کارت‌های هیبریدی، کارت علاوه بر داشتن قابلیت غیرتماسی، چیپ هم دارد و توانایی استفاده در سیستم‌های تماسی نیز دارد.

کارت‌های تماسی

همان‌طور که گفته شد، کارت‌های تماسی به‌طور مستقیم با کارت‌خوان در تماس بوده و اطلاعات از طریق HEAD کارت‌خوان به آنها منتقل می‌شود، لذا به‌طور نسبی امنیت بیشتری نسبت به کارت‌های غیرتماسی دارند و اکثر کارت‌های بانکی و مالی را شامل می‌شوند.

از انواع این کارت‌ها می‌توان به کارت‌های مغناطیسی و کارت‌های چیپ‌دار اشاره کرد که طیف وسیعی از کارت‌های امروزی را پوشش می‌دهند. در کارت‌های مغناطیسی اطلاعات بر روی نوار سیاه رنگی که بر روی کارت است، به‌صورت مغناطیسی نوشته و خوانده می‌شود، این نوار خود شامل سه تراك است که بر روی هر کدام از آنها اطلاعات خاصی نوشته می‌شود.

در طرف مقابل، کارت‌های چیپ‌دار از یک چیپ مدار مجتمع (IC) تشکیل شده که این چیپ می‌تواند شامل یک حافظه تنها و یا یک حافظه به همراه یک میکروپروسسور باشد.

کارت‌هایی که تنها از یک حافظه تشکیل شده باشند، کارت‌های حافظه نام دارند که معمولاً برای نگهداری اطلاعات از آنها استفاده می‌شود و امنیت بیشتری نسبت به کارت‌های مغناطیسی دارند، در سویی دیگر کارت‌های پردازنده‌دار (هوشمند) قرار دارند که به‌جز حافظه یاد شده از مزایای یک میکروپروسسور نیز سود می‌جویند و بدین ترتیب از لحاظ امنیتی ضریب بسیار بالاتری را دارند و طبیعتاً از قیمت بالاتری نیز برخوردارند.

کارت‌های مغناطیسی

اولین کارت‌هایی که به‌طور گسترده در زمینه تجارت الکترونیک و به عنوان کارت‌های بانکی مورد استفاده قرار گرفت کارت‌های مغناطیسی بودند. این کارت‌ها که با قرارگرفتن یک نوار مغناطیسی بر روی کارت‌های پی‌وی‌سی ایجاد می‌شوند، به علت محدودیت‌های فیزیکی موجود حجم اطلاعاتی زیادی را شامل نمی‌شوند.

نوار مغناطیسی روی این کارت‌ها بنا به «استاندارد ایزو 7811» از سه تراك تشکیل شده است که اطلاعات ویژه‌ای بر روی هر تراك ثبت می‌شود. تراك 1 کارت معمولاً شامل اطلاعاتی از قبیل نام دارنده و شماره حساب شخص است و سایر اطلاعات کنترلی نیز بر روی تراك‌های دیگر قرار دارد.

در برخی از خودپردازهای بانك‌ها نوشتن بر روی تراك‌ها نیز ممکن است. این کارت‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: HICO و LOCO. کارت‌های HICO از کیفیت بهتری نسبت به کارت‌های LOCO برخوردار بوده و تأثیرات کمتری در استفاده مداوم، همجواری با کارت‌های دیگر و میدان‌های مغناطیسی می‌پذیرند. همچنین بر اساس آزمایشات انجام شده، درصد صحیح خوانده شدن اطلاعات در نوع HICO بسیار بیشتر از نوع دیگر بوده و با وجود هزینه بیشتر آن ، به صرفه‌تر هستند.

به علت امنیت پایین‌تر این کارت‌ها نسبت به کارت‌های هوشمند و سهولت خواندن تراك‌‌های موجود بر روی آنها و توانایی کپی کردن اطلاعات آنها روی کارت دیگر (کپی کردن کارت) ، غالباً از این کارت‌ها در ارتباطات آنلاین و یا به عنوان کارت‌های شناسایی روزمره استفاده می‌گردد.

کارت‌های حافظه

کارت‌های حافظه (MEMORY CARDS) در حقیقت کارت‌های چیپ داری هستند که تنها از یک حافظه تشکیل شده‌اند، که این حافظه می‌تواند غیر قابل شارژ یا با قابلیت شارژ نیز باشد.

به علت عدم وجود پردازنده کنترلی امنیت این کارت‌ها کمتر از کارت‌های هوشمند بوده ولی همچنان با تمهیدات در نظر گرفته شده امنیت بیشتری نسبت به کارت‌های مغناطیسی دارند. این کارت‌ها برای استفاده در تلفن های عمومی و پارکومترها مصرف می‌شوند.

کارت‌های هوشمند

یکی دیگر از انواع کارت‌های چیپ‌دار، کارت‌های هوشمند است که معمولا متشکل از پردازنده‌ای جهت انجام امور کنترلی، حافظه‌ای فقط خواندنی شامل سیستم عامل کارت (ماسک) و حافظه‌ای تا 64 كیلوبایت جهت استفاده هستند. به علت وجود برنامه‌های کنترلی موجود و ساختار موجود در آنها ضریب امنیتی این کارت‌ها بسیار فراتر از کارت‌های مغناطیسی است.

کارت‌های هوشمند از لحاظ ساختار داده‌ای موجود در آنها به دو دسته DATA CARD و APPLICATION CARD تقسیم می‌شوند. در دسته اول تنها فایل‌های داده‌ای ایجاد و قابلیت ذخیره‌سازی دارند، در صورتی‌ که در نوع دوم کارت قابلیت ذخیره سازی یک برنامه کاربردی، اجرا و ذخیره سازی نتایج آن را دارد.

در دسته‌بندی دیگری، کارت‌های هوشمند را می‌توان به دو دسته کارت‌های کاربردی و کارت‌های SAM تقسیم كرد که کارت‌های کاربردی برای استفاده پس از آماده سازی در اختیار مشتری قرار می‌گیرد، در صورتی‌که کارت‌های SAM به علت وجود الگوریتم‌های پیچیده امنیتی برای نگهداری کلیدهای لازم درون دستگاه کارت‌خوان قرار می‌گیرد و مسلماً قیمت بیشتری دارند.

کارت‌های غیرتماسی

در کارت‌های غیرتماسی انتقال اطلاعات و تمامی ولتاژهای مورد نیاز به‌صورت بی‌سیم از طریق فرکانس‌های رادیویی و روش‌های تزویج القایی صورت می‌گیرد.

شخصی‌سازی کارت‌ها

با افزایش استفاده روزمره از کارت‌ها، شخصی‌سازی آنها نیز دچار تحولات شگرفی شده ‌است. امروزه ثبت لوگوهای زیبا و جذاب در کنار موضوعات تبلیغاتی نقش بزرگی در جذب مشتری و چرخه کارت ایفا می‌كند.

عملیات و مراحل تبدیل یک کارت خام سفید که از شرکت تولید کننده کارت تحویل گرفته می‌شود به کارتی که در دسترس افراد استفاده کننده قرار می‌گیرد و مشخصات فردی دارنده کارت و شرکت صادر کننده را در بر دارد، شخصی‌سازی کارت می‌گویند. طبیعی است که شخصی سازی از فازهای گوناگون تشکیل یافته و از مراحل بسیار مهم در صدور کارت است.

یکی از جدیدترین تکنولوژی‌هایی که امروزه برای شخصی‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ثبت متن و یا لوگوی خاصی که معمولاً نشان دهنده شرکت صادر کننده کارت است بر روی قسمت مرکزی کارت با لیزر است. به علت شرایط ویژه و هزینه بالای این تکنولوژی تعداد دستگاه‌های شخصی‌سازی محدودی از آن سود می‌جویند که می‌توان از DATACARD به عنوان مهم‌ترین آنها یاد کرد.

چاپ بر روی کارت

یکی از متداول‌ترین مراحل شخصی‌سازی کارت، چاپ لوگوی شرکت صادر کننده، نام فرد استفاده کننده، عکس فرد استفاده کننده، تبلیغات و سایر اطلاعات درخواست شده بر روی کارت است که به علت مواد تشکیل دهنده کارت‌ها (پی‌وی‌سی) از چاپگرهای مخصوص کارت با ریبون‌های متفاوت استفاده می‌شود.

پس از اتمام چاپ رنگی کارت نیز در صورت نیاز برخی از چاپگرها قابلیت چاپ هولوگرام و یا یک لایه محافظ (لامینیت) طرح‌دار بر روی کارت برای جلوگیری از فرسایش رنگ چاپ شده بر اثر استفاده روزمره را دارند.

چاپ برجسته (EMBOSSING )

از این تکنولوژی معمولاً برای درج برجسته نام مشتری، شماره حساب مشتری و تاریخ انقضای کارت مشتری بر روی کارت استفاده می‌شود. در دستگاه‌های جدید علاوه بر قابلیت تعریف اندازه قلم (FONT)، توانایی تعریف قلم‌های گوناگون نیز تعبیه شده ‌است، به‌ صورتی‌که دستگاه‌های حاضر توانایی پشتیبانی از قلم‌های فارسی را نیز دارند. در ارتباط با محل درج برجسته بر روی کارت نیز استانداردهایی موجود می‌باشند ولی در حالت عادی به جز محل خواندن HEAD محدودیتی برای محل درج وجود ندارد.

رمزنگاری چیپ/مغناطیس

پس از انجام کلیه مراحل چاپی در نهایت عمل رمزنگاری چیپ/مغناطیس صورت می‌گیرد. در این مرحله اطلاعات لازم مورد نیاز از طریق دستگاه به حافظه کارت انتقال ‌یافته و کارت برای استفاده آماده می‌گردد.

در کارت‌های هوشمند از آنجا که رمزهای تولید شده و سایر کلیدها نیز در این مرحله بر روی کارت منتقل می‌شوند، از الگوریتم‌ها و تمهیدات ویژه‌ای برای بالا بردن ضریب امنیتی استفاده می‌گردد.

در این قسمت رمز اولیه اختصاص داده شده به مشتری بر روی کاغذهای مخصوص چاپ و با پوششی مناسب پوشانده می‌شود. چون که رمزها جداگانه و مستقلاً در این ماجول استفاده می‌شوند، معمولاً بین محل نگهداری رمزها و این قسمت از سخت افزارهای امنیتی ویژه نظیر HSM استفاده می‌شود. بدیهی است که پس از چاپ رمزها به هیچ وجه رمزها نگهداری نشده و قابلیت دسترسی به آنها وجود ندارد.

پوشش كارت

پس از انجام کلیه مراحل و اطمینان از صحت آنها، کارت‌ها توسط این ماجول به‌طور اتوماتیک درون پاکت‌های مخصوص از قبل چاپ شده قرار گرفته که حاوی نام صاحب کارت، مشخصات، آدرس و بروشرهای لازم جهت استفاده است.

منبع : همشهری آنلاین