نقرس؛ درد شست پا

مفصل انگشت بزرگ پا شایع ترین مکان برای بروز حملات نقرس است. مفصل های دیگر نظیر قوزک پا، زانو، آرنج و مفصل سایر انگشتان نیز می توانند دچار نقرس شوند.

نقرس یا Goat بیماری مزمن و پیشرونده ای است که از رسوب کریستال های اسید اوریک (اورات) در مفاصل ایجاد می شود.

ویژگی اصلی بیماری نقرس، تجمع بیش از حد اسید اوریک در بدن و ایجاد التهاب مفاصل (آرتریت) است.

این بیماری اغلب ناشی از ناهنجاری ارثی بدن در تولید و دفع اسید اوریک است. در واقع اسید اوریک ناشی از تجزیه پورین های غذایی در بدن تجمع یافته و باعث دردهای التهابی می شود.

تجمع اسید اوریک همچنین می تواند باعث مشکلاتی مانند سنگ کلیه اسید اوریکی و همچنین نارسایی کلیه شود.

نقرس چه کسانی را گرفتار می کند؟

شیوع نقرس در زنان 9 برابر مردان است. ابتلای مردان بیشتر بعد از دوره بلوغ بوده و بیشترین ابتلا در سنین بالاتر از 75 سال می باشد. در زنان حملات نقرس بیشتر بعد از یائسگی ایجاد می شود.

لازم به ذکر است که به دلیل جنبه های وراثتی نقرس، اگر والدین مبتلا به نقرس باشند، احتمال ابتلا به نقرس در فرزندان آنها 20 درصد خواهد بود.

چه عواملی ابتلا به نقرس را تشدید می کنند؟

عواملی مانند اضافه وزن و چاقی، وزن گیری بیش از حد مخصوصا در سنین جوانی، مصرف الکل، فشار خون بالا و نیز اختلال عملکرد کلیه، صدمات و جراحت های بدن، جراحی اخیر، دهیدراته شدن و کاهش آب بدن، تب و نیز درمان های دارویی خاص خطر ابتلا به نقرس و پیشرفت بیماری را افزایش می دهند.

بیماری ها و شرایط مرتبط با نقرس کدامند؟

امروزه پزشکان تعدادی از بیماری ها را در ارتباط مستقیم با نقرس می دانند. این شرایط می توانند علل و یا عوارض نقرس باشند. برخی از این بیماری ها عبارتند از:

1- نارسایی کلیه: نارسایی کلیه به دلیل تجمع کریستال های اسید اوریک در توبول های کلیوی ایجاد می شود.

2- آرتریت روماتوئید: آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که منجر به التهاب مزمن مفاصل، بافت های اطراف مفصل و سایر بافت های بدن می گردد.

3- سنگ کلیه: سنگ کلیه از تجمع کریستال های مواد معدنی در توبول های کلیه ایجاد می شود و بسته به نوع مواد معدنی، به انواع مختلفی نظیر سنگ های کربنات کلسیم، سنگ های فسفات کلسیم، سنگ های اسیداوریکی، سیستینی و ... تقسیم می شود.

بدیهی است که تجمع اسید اوریک در بدن و رسوب کریستال های آن در کلیه می تواند عامل مهمی در ایجاد سنگ های اسید اوریکی باشد. همچنین ایجاد سنگ کلیه و اختلال در دفع ادرار می تواند باعث تجمع اسید اوریک در بدن و ایجاد نقرس شود.

4- درد زانو: عولمل زیادی منجر به درد زانو می شوند، نظیر صدمه به زانو و اعمال فشار بیش ازحد بر آن. این عوامل با تحریک پذیر کردن بافت مفصل، آن را برای رسوب اسید اوریک مستعد می سازند.

5- یائسگی: یائسگی زمانی است که دوره های قاعدگی در زنان برای همیشه متوقف می شود. یائسگی از دو جهت می تواند باعث مستعد شدن فرد برای ابتلا به نقرس شود: یکی تغییرات هورمونی و دوم چاقی ناشی از یائسگی.

6- تب: افزایش درجه حرارت بدن به بالاتر از 37 درجه سانتی گراد، باعث افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن شده و درد های مفصلی را تشدید می کند.

چاقی، افزایش تعداد گلبول های قرمز خون، مصرف الکل، دردهای مزمن، دهیدراتاسیون و ... از شرایطی هستند که می توان آنها را در ارتباط جدی با نقرس دانست.

علائم و نشانه های نقرس

مفصل انگشت بزرگ پا شایع ترین مکان برای بروز حملات نقرس است. مفصل های دیگر نظیر قوزک پا، زانو، آرنج و مفصل سایر انگشتان نیز می توانند دچار نقرس شوند.

حملات حاد نقرس، سریع و یک دفعه درد در مفصل ایجاد می شوند. این حملات باعث ایجاد گرما، التهاب، قرمزی و نیز درد مفصل می شوند.

نقرس در انگشت بزرگ پا

مفصل پایه ای انگشت شست پا، شایع ترین مکان برای حملات حاد نقرس است. اگرچه درگیری دیگر مفصل ها نظیر قوزک پا، زانو ، آرنج و مفاصل انگشتان دست نیز وجود دارد.

نقرس در انگشت های دست

در برخی افراد ممکن است بیماری نقرس به صورت رسوب کریستال های اسید اوریک در مفاصل انگشتان دست و دیگر بافت های بدن بروز کند.

نقرس در آرنج

نقرس همچنین می تواند مفاصلی نظیر زانوها و آرنج دست را درگیر کند.

آرتریت نقرسی چگونه تشخیص داده می شود؟

زمانی که فردی از دردهای مفصلی مکرر، مخصوصا در انگشتان پا شکایت می کند، بیماری نقرس مدنظر قرار گرفته می شود.

قوزک پا و زانو از دیگر جاها برای بروز نقرس هستند.

قابل اعتماد ترین آزمایش برای تشخیص نقرس، تشخیص اسید اویک در مایع مفصلی است. برای این منظور مایع مفصلی از فرد گرفته می شود و در آزمایشگاه میزان رسوبات اسید اوریک و عفونت مایع مفصلی بررسی می شود.

درمان نقرس چیست؟

سه روش درمان برای نقرس وجود دارد.

اول: داروهای مسکن نظیر استامینوفن یا سایر داروهایی که برای سرکوب درد استفاده می شوند.

دوم: داروهایی برای کاهش التهاب نظیر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)، و یا داروهای کورتیکواستروئیدی که برای کاهش التهاب مفاصل استفاده می شوند.

در نهایت، درمان هایی نیز به منظور کنترل اختلالات متابولیکی بدن که منجر به افزایش اسیداوریک خون می شوند، به کار گرفته می شود.

چه اقداماتی باعث پیشگیری از نقرس می شوند؟

در حال حاضر مطالعات بسیاری با هدف کاهش خطر ابتلا به نقرس انجام شده و ادامه دارد.

محققان معتقدند با حفظ وزن مناسب بدن و نیز دریافت کافی مایعات، خطرات حملات نقرس کاهش می یابد.

همچنین به منظور پیشگیری از ابتلا به نقرس، در حد امکان می بایست از مصرف داروهایی که باعث افزایش سطح اسید اوریک خون می شوند، مانند دیورتیک های تیازیدی، سیکلوسپورین، نیکوتینیک اسید، لودوپا و همچنین آسپیرین های با دوز پایین خودداری کرد.

محققان اخیرا بیان کرده اند که افزایش مصرف پروتئین های حیوانی و گوشت خطر ابتلا به نقرس را افزایش می دهد.

لازم به ذکر است اگرچه نوع برنامه غذایی تاثیر مهمی در میزان اسید اوریک خون دارد، با این حال حتی رعایت بهترین رژیم غذایی نیز نمی تواند به تنهایی پیشگیری کننده از بیماری نقرس باشد.

خوشبختانه امروزه داروهای بسیار مناسبی برای کاهش سطح اسید اوریک خون و پیشگیری از نقرس وجود دارند.

الهه گودرزی

بخش سلامت تبیان

مطالب مرتبط:

همه چیز درباره نقرس

آقایان بیشتر مراقب نقرس باشند

نقرس و دلایل ایجاد آن

نقرس فقط بیماری اغنیا نیست