به ملاقات خرس‌ها بروید

در بالاترین نقطه از كبیركوه كه 2726 متر ارتفاع دارد و در مقابل روستای چنارباشی در حوالی 15 كیلومتری شهر بدره در استان ایلام، دره‌ای وجود دارد به نام "دره خرس"ها، این دره كه به زبان محلی به "در ون خرسه" معروف است سال‌های سال است كه محل زندگی این حیوان است.

 به گفته اهالی روستای "چنارباشی" برای رسیدن به این دره باید از روستای "گنجه" و نقطه معروف "كانی صیفی" عبور كرد، از نسل‌ها قبل، زبان به زبان آمده است كه "در ون خرسه" خاستگاه اصلی خرس‌هاست و مردم بومی منطقه در ترددشان به آنجا با احتیاط آمد وشد می‌كنند، البته رفت و آمد به این منطقه به ندرت انجام می‌شود.

در فصل بهار كه تعدادی از گیاهان دارویی وغذایی در "در ون خرسه" از جمله در"كانی صیفی" می رویند، اهالی منطقه بیشتر به آنجا می‌روند، با این حال كمتر اتفاق می‌افتد كه در بازگشت به روستا از دیده نشدن خرس، سخنی به میان نیاید.

سالها قبل در همین زیستگاه خرس‌ها، یكی از اهالی بومی منطقه به علت ایجاد هیاهو و سر وصدا ناشی از مشاهده یك خرس مورد حمله این پستاندار قرار گرفت، اما مقصر خود او بود؛ زیرا با این هیاهو توجه خرس را به خود جلب كرده بود.

دره خرس‌ها كه به زبان بومیان منطقه "در ون خرسه" شهرت دارد جز اسطوره‌های حقیقی استان ایلام است، این دره یكی از كهن‌ترین خاستگاه‌های اصلی خرس قهوه‌ای در طبیعت وحشی ایلام است. از دیرباز و از چند صد سال قبل اهالی منطقه اطراف بدره به دره خرس‌ها "در ون خرسه" می‌گویند و این نشان‌دهنده مشاهده این پستاندار با پراكنش بسیار عالی در كبیركوه است. خرس بزرگترین گوشت‌خوار ایران محسوب می‌شود؛ با این حال تهاجمی نیست، بنابراین هیچگاه این پستاندار را نباید شكار كرد.

اما به جز اینها، بام كبیركوه ایلام یکی از زیباترین زیستگاه‌های طبیعی است و آنجا هم خرس یکی از مهم‌ترین عناصر شكل دهنده حیات وحش منطقه به شمار می رود. این پستاندار كه در سرزمین ایران دارای دو نوع قهوه‌ای و سیاه است، جزو حیوانات مفید به حساب می‌آید، زیرا تنوع غذایی آن عامل مهمی در پاكیزه نگهداشتن فضای طبیعی ماست.

با خرس ها چه کنیم؟

خرس ها معمولا به این دلایل حمله می کنند:

1- وقتی غافلگیر و یا بسیار شوکه شوند.

2- وقتی حس کنند شما در منطقه ای که منبع غذایی آنها است قرار دارید و یا نزدیک به محل زندگی و استراحت آنها اقامت کرده اید.

3- وقتی به شما به عنوان یک منبع غذایی نگاه کنند و یا در محل کمپ بخواهند به چادر، کیسه خواب، کوله پشتی، خودرو و هر چیز دیگری که از آن بوی غذا به مشامشان برسد حمله کنند. (معمولا خرس های گریزلی و یک نوع نژاد لاشه خوار به خود انسان به عنوان غذا نگاه می کنند که خوشبختانه این خرس ها در ایران وجود ندارند.)

 

اگر اتفاقی با خرس روبرو شدید

- هیچگاه از خرس با سرعت فرار نکنید و ندوید زیرا ممکن است این کار انگیزه ای شود برای حمله خرس به شما. آرام آرام با خرس صحبت کنید و در همان حال آهسته برگردید و به راه خود ادامه دهید.

- به سرعت بچه های کوچک را جمع کنید و به صورت یک گروه دور هم بایستید.

حمله خرس ها

- اگر خرس سعی داشت به شما نزدیک شود سعی کنید آن را بترسانید. برای این کارفریاد زدن و تولید صدا کردن و یا پرتاب کردن چند سنگ کوچک معمولا جواب می دهد. حتی در صورتی که خرس دوباره حمله کرد شما عقب نشینی نکنید و دوباره همین اعمال را انجام دهید.

- تا زمانی که خرس حمله نهایی را نکرده دراز نکشید و خودتان را به مردن نزنید اما در صورتی که مجبور به انجام این عمل شدید بدانید که خرس شما را چپ و راست خواهد کرد و خواهد غلطاند و احتمالا پشت گردن شما را لیس می زند. حفظ حالت مرده در این زمان تا لحظه ای که خرس از شما دور شود بسیار حیاتی است. در نظر داشته باشید که با دستهایتان روی صورت و گردنتان را بپوشانید و رو به زمین باشید.

در رابطه با مرحله بالا که خرس کاملا حمله کرده ابزارهایی برای دفاع وجود دارد که می بایست قبلا تهیه شده باشد و با خودتان حمل کنید.  یکی از این ابزارها اسپری ضد خرس است که صدای مهیب سوت مانندی را ایجاد می کند و یکی هم اسپری شعله افکن  که شعله را به طرف خرس پرتاب می کند.

فقط در استفاده از شعله افکن دستی باید مراقب باشید که بی هدف شعله را به این طرف و آن طرف پرتاب نکنید زیرا این امر ممکن است باعث سوختن خود یا همراهانتان شود. حتی تا زمانی که واقعا لازم نشده این اسپری را به طرف خرس هم پرتاب نکنید.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از ایسنا، جنگل های ملی ما