نقش ویژه و برجسته امام خمینى در ایجاد انقلاب اسلامى

كتاب: مدخلى بر انقلاب اسلامى و ریشه‏هاى آن، ص 183نویسنده: محمد شفیعى‏فر

یكى از عوامل مهم در روند انقلاب اسلامى ایران، امام (ره) بود كه به واسطه نفوذ كلام و نیز مقام روحانى و معنوى‏اش تأثیر فوق العاده‏اى بر عكس العملهاى مردم داشت.امام علاوه بر این كه یك مرجع تقلید بود كه به لحاظ شرعى و دینى مطاع اكثریت ملت ایران بود، یك مقتداى سیاسى و فرمانده انقلاب بود كه همه نیروهاى مبارز و انقلابى، حتى آنهایى كه به مقام مذهبى امام بى‏توجه بودند، از ایشان تبعیت مى‏كردند.مجموعه این دو، از امام شخصیت بانفوذ و مقتدرى ساخته بود كه قادر بود در عرض چند دقیقه‏میلیونها ایرانى را به خیابانها و تظاهرات بكشاند.

به همین دلیل شخصیت و نفوذ امام خمینى، و جایگاهش در ایران براى دولت هم به طور كامل شناخته شده بود و نفس وجود و حضور ایشان مهمترین خطر براى رژیم به حساب مى‏آمد.در سخنرانى عصر روز عاشورا (13 خرداد 1342)، این موقعیت به طور كامل برجسته شد و شاه تصمیم گرفت كه ایشان را بازداشت كند، اما پخش خبر دستگیرى امام موج عظیم 15 خرداد را به وجود آورد .شخصیت امام به قدرى مهم و كلیدى و براى مردم مورد احترام بود كه یك قیام ملى اسلامى به عظمت 15 خرداد، فقط به خاطرى دستگیرى امام انجام شد و رژیم شاه بعد از آن چند ماه حكومت نظامى در تهران اعلام كرد.

رژیم شاه وقتى مواجه با قیام عظیم 15 خرداد شد، بخوبى دریافت كه وزنه اساسى قیام، امام است و باید رضایت امام را جلب نموده، او را ساكت كند.این بود كه امام را آزاد كرده، وزیر كشور را به دیدار امام فرستاد و براى دلجویى از امام دست به برخى اقدامهاى مسخره زد،(1)به امید این كه امام با اصول انقلاب سفید موافقت كند، براى رژیم خیلى مهم بود كه امام با انقلاب سفید همراه شود و این امر فقط به خاطر نفوذ و موقعیت امام بود.

به هنگام تصویب لایحه كاپیتولاسیون نیز امام یك تنه در مقابل آن ایستاد و مردم را به مقاومت علیه آن دعوت كرد، تنها راهى كه در مقابل رژیم وجود داشت، این بود كه ایشان را تبعید كند.هدف شاه از تبعید امام، بى‏شك كاستن از نفوذ و شهرت و اعتبار امام و فراموش شدن ایشان از سوى مردم بود. (2) شاه فقط بدین طریق مى‏توانست از مزاحمت امام راحت شود، محاكمه و اعدام ایشان براى رژیم به مصلحت نبود.اما باز هم محاسبه شاه درست از آب درنیامد و با وجود تبعید، امام همچنان به عنوان شخصیت طراز اول مطرح بود و هیچ كس نمى‏توانست جاى ایشان را بگیرد.

همه تحقیقات و مطالعاتى كه پیرامون انقلاب اسلامى انجام شده است، بدون‏استثنا به نقش برجسته امام اشاره و اذعان كرده‏اند، به طورى كه مى‏توان ادعا نمود كه اگر ایشان در این دوره از تاریخ معاصر ایران وجود نداشتند، سرنوشت انقلاب اسلامى بسیار مبهم بود و بعید بود كه این تحول عظیم در ایران رخ بدهد.

پى‏نوشت‏ها:

1.مدنى، تاریخ سیاسى معاصر ایران، ص .70

2.الگار، نقش روحانیت پیشرو در جنبش مشروطیت، ص .70