حرف و انواع آن (2)
حرف و انواع آن (2)
این حروف به هشت گروه تقسیم می شوند که عبارتند از :
حروف نصب
حروف مصدری
حروف جزم
حروف شرط
حروف تحضیض
حروف مستقبل
حروف توقع
حرف ردع
این حروف وقتی قبل از فعل قرار می گیرند فعل را منصوب می سازند یعنی حرکت فتحه در آخر فعل ظاهر می شود.
این حروف با قرار گرفتن پیش از فعل ، موجب می شوند آن فعل تأویل به مصدر رود یعنی به جای این حرف و فعل پس از آن مصدر آن فعل قرار می گیرد .
کاربرد این حروف مجزوم ساختن افعال است یعنی به موجب این حروف حرکت ساکن در انتهای فعل می آید .
این حروف به دو فعل در جمله نیاز دارند اولی را به عنوان فعل شرط و دومی را به عنوان جواب شرط برای خود می گیرند.
این حروف فعل مضارع را به فعل مستقبل ( آینده ) تبدیل می کنند .
این حرف هم بر فعل ماضی وارد می شود و هم بر فعل مضارع .
با آمدن بر سر فعل ماضی فعل را تبدیل به ماضی نقلی می کند و با آمدن بر سر فعل مضارع بیانگر آن خواهد بود که معنای آن فعل استمرار ندارد بلکه گاهی اوقات به وقوع می پیوندد .
که این حرف برای نفی و انکار به کار می رود .
اکنون به کاربرد این حروف در آیات شریفه ی زیر دقت کنید :
آیا ندیدی خداوند آسمان ها و زمین را به حق آفریده است ؟ اگر بخواهد شما را می برد و خلق تازه ای می آورد .
لَم : حرف جزم
إنّ : حرف شرط
یَشَأ : فعل شرط و مجزوم
یُذهِب : جواب شرط و مجزوم
تا تو را بسیار تسبیح گوییم .
کَی : حرف ناصبه
و اگر دری از آسمان به روی آنان می گشودیم آن ها پیوسته در آن بالا می رفتند .
لو : حرف شرط
و مرد مؤمنی از فرعونیان که ایمان خود را پنهان می داشت گفت : " آیا می خواهید مردی را به قتل برسانید به خاطر این که می گوید : پروردگار من اللّه است در حالیکه دلایل روشنی از سوی پروردگارتان برای شما آورده است ؟
أَن : حرف ناصبه
قد : حرف توقّع که در اینجا بر سر فعل ماضی آمده است .
و گفتند : چرا این قرآن بر مرد بزرگ ( و ثروتمندی ) از این دو شهر ( مکه و طائف ) نازل نشده است ؟
لولا : حرف تحضیض
و این مایه ی یادآوری ( و عظمت ) تو و قوم توست و به زودی ( از رفتارتان با این نعمت ) سؤال خواهید شد .
گفت : " آیا نگفتم تو هرگز نمی توانی با من شکیبایی کنی ؟ "
لَم : حرف جزم
لَن : حرف ناصبه
( کهف - 70 )
( خضر ) گفت : پس اگر می خواهی به دنبال من بیایی از من چیزی نپرس تا خودم ( به موقع ) راز آن را برای تو باز گو کنم .
إن : حرف جزم
لا: حرف نهی
کلا : حرف ردع
سوف : حرف مستقبل
کسانی که قبل از ایشان بودند نیز مکر و توطئه کردند ولی خداوند
( شالوده ی ) زندگی آن ها را از اساس ویران کرد و سقف را از بالای سرشان بر آن ها فرو ریخت .
قد : حرف توقع
آیا چنین پنداشتید که ( به حال خود ) رها می شوید در حالیکه خداوند هنوز کسانی را که از شما جهاد کردند و غیر از خدا و پیامبرش و مؤمنان را محرم اسرار خویش انتخاب ننمودند ( از دیگران ) مشخص نساخته است ؟
أن : حرف ناصبه
لمّا : حرف جزم
لَم : حرف جزم
( و گروهی از آن ها ) گفتند : " چرا ( پیامبر ) نشانه ای از سوی پروردگارش برای ما نمی آورد ؟ ( بگو : ) آیا خبرهای روشنی که در کتاب های آسمانی پیشین بوده برای آن ها نیامد ؟
لولا : حرف تحضیض
لَم : حرف جزم 598
قوم عاد و ثمود را نیز ( به سبب اعمالشان هلاک کردیم ) و خانه های ( ویران شده ) آنان برای شما آشکار است ، شیطان اعمالشان را برای آنان آراسته بود .
قد : حرف توقّع