تاریخ در سرزمین آبها
تاریخ در سرزمین آبها
شوشتر بدون شک پرآب ترین شهر جنوب کشور است که در کنار طبیعت زیبایش، آثار تاریخی زیادی هم دارد. فاصله شوشتر تا اهواز 85 كیلومتر و تا تهران 831 كیلومتر است و بهترین زمان برای دیدن این شهر از اوایل پاییز تا اواسط بهار است. درست همین روزها که سرمای زمستان در جنوب اعتدال دلپذیری دارد.
به گفته تاریخنویسان شوشتر به معنی خوبتر است و چون شهر شوش رو به ویرانی میرفت، در 6 فرسنگی آن شهری بنا شد كه خوش آب و هواتر و حاصلخیزتر از شوش بود و آن را شوشتر یعنی از شوش بهتر نامیدند. این شهر معماری و بافت سنتی خاص خود را دارد. اگر گذارتان به این شهر افتاد، حتما سری به دیدنی های شوشتر بزنید.
آسیابهای ساسانی
هیچ مكانی را در جهان نمیتوان پیدا كرد كه مانند محوطه آبشارهای شوشتر پرآب و تاریخی و مهندسی ساز باشد. این مجموعه از یادگارهای ارزشمند دوران ساسانیان محسوب میشود و امروزه پس از نزدیك به 1500 سال همچنان استوار و پابرجاست و بر دانش سازندگان آن گواهی میدهد.
اساس كار مجموعه به این صورت است كه «سد گرگر» مسیر رودخانه را مسدود كرده و سطح آب را برای آبگیری 3 تونل حفر شده در تخته سنگ بالا میآورد. تونلهای سهگانه، آب را هدایت میكنند و آن را در كانالهای متعددی تقسیم میكنند كه پس از گرداندن چرخ آسیابها، آب به صورت آبشارهایی به محوطهای حوضچه مانند سرازیر میشود.
این ویژگی بسیار زیبا و دیدنی یعنی سقوط آب به صورت آبشارهای مصنوعی، منظرهای چشمنواز و دلانگیز را در مقابل دیدگان هر گردشگری به وجود میآورد. 32 باب آسیاب آبی در محلی كه با نام سیكا شناخته میشود وجود دارد و آب تونلهایی كه آسیابها را میچرخاندند امروزه پس از حذف آسیابها به صورت آبشارهای بسیار زیبایی، دوباره به رودخانه میریزند.
امامزاده عبدالله
امامزاده عبدالله در خیابان كشتارگاه، كوچه شهید فهمیده واقع شده است. بقعه امامزاده عبدالله یكی از زیباترین بناهای شوشتر با نقشهای ویژه و پلكانها و نوشتههایی بر قطعات سنگ، كاشیها، لچكها و ستونهای بسیار بر بالای تپهای مشرف بر شهر واقع شده است.
امامزاده عبدالله اولین فرزند حسنبن حسینالاصغر، از بزرگان سادات علوی و در فضل و طهارت و تقوی شبیه جد بزرگوارش امام سجاد(ع) بود؛ لذا لقب نیكویش بنا به قول نسبشناسان همانند لقب آن حضرت زینالعابدین بود. امامزاده عبدالله در اواخر عمرش از مدینه به اهواز هجرت كرد و در شهر شوشتر اقامت گزید.
گنبد مخصوص امامزاده عبدالله به سبك گنبد دانیال نبی در شوش و گنبد اكثر بقعهها
ی استان خوزستان و بوشهر ساخته شده است. بر سر در ورودی ضریح كتیبهای به خط كوفی وجود دارد كه تاریخ آن سال 629 هـ . ق است.
در بدو ورود به این امامزاده تعداد زیادی كتیبه در طرفین ورودی اصلی قرار دارد كه بیشتر آنها مربوط به دورههای صفویه و قاجار است و همانند موزهای ارزشمند از كتیبههایی با چند قرن قدمت میباشد.
یكی از زیباترین كتیبههای استان خوزستان در این محل قرار دارد كه آوازه گچبری هنرمندانه و تزئینات استثنایی آن گردشگران و پژوهشگران داخلی و خارجی بسیاری را برای دیدن آن به شوشتر جذب كرده و میكند. مادام دیولافوا جهانگرد فرانسوی و دونالد ویلبر پژوهشگر آمریكایی از این جمله محسوب میشوند.
قدمگاه خضر نبی
از جمله عبادتگاههای مهم و مورد توجه در شوشتر قدمگاه خضر نبی یا خواجه خضر زنده است. این بنا در ورودی شهر شوشتر از سمت مسجد سلیمان روبهروی شبكه دامپزشكی واقع شده است. در بدو ورود با حیاطی بزرگ به مساحت تقریبی 800 متر روبهرو میشویم كه در سالیان گذشته با سنگ قبور مفروش بوده لیكن در حال حاضر تمامی آنها تسطیح و اثری از قبرها در آن دیده نمیشود.
در ضلع شمال غربی حیاط، بقعهای قرار داشته كه به خاطر خطر ریزش، توسط اداره اوقاف تخریب و اثری از آن باقی نیست. این بقعه سردری از سنگسرخ و طاقی جناغی دارد و دارای چاه و قناتهایی هم بوده كه بر اثر ایجاد جاده مسدود شدهاند.
مسجد جامع
یكی از دیدنیهای مذهبی این شهر، مسجد جامع شوشتر است كه از كتیبههای آن چنین استنباط میشود كه خلفای عباسی در زمان امام حسن عسكری(ع) به ساخت آن اقدام كرده، اما در طول تاریخ چندین بار تعمیر و مرمت شده كه آخرین آن در سال 1171 خورشیدی بود. منار مسجد جامع شوشتر در سال 822 هجری ساخته شد و بلندی آن تا سال 1331 خورشیدی حدود 26 متر بود و اكنون حدود 16 متر است.
این مسجد دارای 54 ستون و گچبریها و تزئینات بسیار زیبایی است كه همین تزئینات همواره گردشگران و پژوهشگران بسیاری را از نقاط مختلف دنیا به خود جذب كرده است.
خانه مرعشی
خانه مرعشی یكی از خانههای زیبا و قدیمی شوشتر است كه در محله (درعباس) واقع در بافت كهن این شهر قرار دارد. این خانه در حریم مجموعه آبشارهای شوشتر و مشرف به آن و تقریبا در 200متری بقعه عباس قرار گرفته است. یكی از راههای دسترسی به این خانه از طریق پلههای ضلع غربی مجموعه آبشارهای شوشتر است. این بنا متعلق به دوره قاجار است كه توسط شخصی بنام سید محمدحسن مرعشی ساخته شده است.
برج كلاه فرنگی
در كنار رود شطیط، بر بالای تپه كوتاهی مشرف به بند، میزان بقایای یك برج هشت ضلعی به ارتفاع حدود 4 متر وجود دارد كه روایت شده است این برج محل دیدهبانی ماموران شاپور ساسانی بر نحوه كار كارگران بوده است.
كاروانسرای افضل
بزرگترین و سالمترین كاروانسرای قدیمی شوشتر به نام كاروانسرای افضل در خیابان طالقانی كوچه سنگفرش واقع است.
منزل مستوفی
این بنا با چشماندازی زیبا به رود شطیط و پل قدیمی شادروان دارای هشتی مزین به آجركاری با ستونهای تزئینی است.
پل بند لشگر
پل بند لشگر از آثار دوره ساسانی است. این پل در نزدیكی بقعه امامزاده عبدالله قرار دارد و شما میتوانید پس از زیارت امامزاده و بازدید از آثار تاریخی و كتیبههای آن به دیدن این پل قدیمی بروید. گفتنی است كه پل لشگر به همراه بقعه امامزاده عبدالله یكی از زیباترین چشماندازهای شهر را برای گردشگران تشكیل میدهند. هماكنون از این پل 12 دهانه به طول 183 متر باقی مانده كه دارای نقش حیاتی در ارتباط بین شوشتر با آبادیهای جنوب است. در ضلع جنوبی پل بند بقایای 3 آسیاب سنگی وجود دارد كه آرد مورد نیاز ساكنان محلات مجاور را تأمین میكردند.
آسیابها و آبشارهای شوشتر در دل بافت تاریخی شهر قرار دارد و این شاید بزرگترین مزیت آن برای گردشگران محسوب شود. از دیگر سازههای آبی پرشمار شهر شوشتر میتوان به نهر داریون، پل بند میزان، پل بند شادروان، بندماهیبازان و آسیابهای باستانی سیكا اشاره كرد.
فراوری: الهام مرادی
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از جام جم، ایران، پورتال خوزستان