سهمی برای دوست
سهمی برای دوست
«اخلاقتو خوب كن» آخرین فیلم سینمایی مسعود اطیابی است كه در گونه كمدی ـ اجتماعی در حال اكران در سینماهاست و حالا اطیابی در ژانر كمدی ـ موقعیت، اولین سریال خود را برای تلویزیون كارگردانی می‌كند.
تله‌فیلم «اسرار پدری» تنها تجربه تلویزیونی اطیابی بوده و حالا او قصه 2 برادر را در یك سریال با تركیبی از بازیگران تئاتر و تلویزیون تهیه و تدارك می‌بیند، هر چند علاقه شخصی اطیابی ساخت سریال یا فیلم در ژانر پلیسی ـ اكشن است، اما نمی‌دانیم چرا كارگردانان برای رسیدن به علاقه شخصی خودشان همیشه از راه غیرمستقیم وارد می‌شوند.
به عنوان مثال اطیابی در صحبت‌‌هایش اشاره كرد كه پیشنهادهای متفاوتی برای ساخت سریال داشته، اما آنچه باعث شده «سهمی برای دوست» را بپذیرد قصه نو و تازگی خط درام آن بوده است.
مسیر سیم‌های سیاه‌رنگ مانند روبان قرمز
صبح روز جمعه به نظرم، تنها روز مناسب برای تهیه گزارش است. اول این‌كه خیابان خلوت است و سكوت عجیبی همه جا را فراگرفته، انگار تمام شهر در خواب عمیقی فرو رفته است و تنها شما هستید كه بیدارید. گهگاه چند ماشین با فاصله زمانی بسیار از كنارتان عبور می‌كنند و شما بی‌توجه به آن به مسیر خود ادامه می‌دهید. دوم این كه مسیری را كه غیر از روز تعطیل قرار بوده در مدت زمانی مثلا یك یا 2 ساعت سپری كنید و به مقصد برسید در عرض نیم ساعت طی می‌كنید.
از میدان آرژانتین تا محل تصویرپردازی (لوكیشن) را پای پیاده می‌روم. در آسانسور طبقه چهارم كه باز می‌شود، سیم‌های سیاه بلندی مسیر حركت من را به سمت دفتر مدیرعامل شركت هدایت می‌كنند. اشكان خطیبی، بازیگر نقش اول سریال با كت و شلوار طوسی‌رنگ پشت در اتاق مدیرعامل ایستاده است. او منتظر چیست. هنوز نمی‌دانیم. وقتی صدای كات كارگردان را می‌شنوم با هماهنگی حمید علی‌پور، دستیار اول كارگردان وارد اتاق می‌شوم.
در نمایی كه تصویربرداری می‌شود حدود 20 نفر از كاركنان شركت بورس دور میز بزرگی نشسته‌اند و مدیر شركت كه پیراسته نام دارد و شاه‌محمدی نقش او را بازی می‌كند، در صدر میز نشسته است. با سكوت كوتاهی كه همزمان با ورود من در صحنه ایجاد می‌شود، روی اولین مبلی كه پیدا می‌كنم، می‌نشینم تا كارگردان دستور حركت مجدد را بدهد. غیر از بازیگرانی كه نقش كاركنان شركت را بازی می‌كنند، صدابردار (وحید سلطانی) و دستیارانش (میثم قراقزلو و نیما محصولی)، طراح گریم (ایمان امیدواری) و منشی صحنه (سمانه مرادیان) و مهم‌تر از همه گروه فیلمبرداری به مدیریت حسین ملكی نیز داخل اتاق هستند. دوربین ملكی كمی با فاصله پشت سر مدیرعامل شركت گذاشته شده است. به گفته برنامه‌ریز كار، گروه تصویربرداری كه سریال گمشده ساخته راما قویدل را تصویربرداری كرده‌اند، در سریال سهمی برای دوست حضور دارند. حسین ملكی تذكراتی می‌دهد كه نشان از تجربه فراوان او دارد. اولین تجربه سینمایی‌اش با فیلم «نیاز» علیرضا داوودنژاد شروع شده و قبل از آن 35 سال عكاس فیلم بوده است. معمولا مصاحبه نمی‌كند، اما با خنده میگوید این كار ویژگی خاصی نمی‌خواهد و قرار نیست چیز جدیدی خلق كنیم. آخرین كار سینمایی او كه به نظر خودش یكی از بهترین كارهایش است، فیلم شكارچی شنبه، ساخته پرویز شیخ‌طادی است.
میخ‌هایی برای سختی‌های زندگی
اشكان خطیبی كه در می‌زند و داخل می‌شود همه ساكت می‌شوند. سلام می‌كند و تا می‌خواهد بنشیند، آقای پیراسته به او میگوید: نشستید؟ حالا زوده... رسم این است كه كارمندان جدید اول خودشان را برای همه معرفی می‌كنند، نگاه كاركنان به او دوخته شده است... او میگوید: اسماعیل ترابیان هستم، 35 ساله كه تحصیلات خود را در كشور ... به اینجا كه می‌رسد مجددا كسی پشت در اتاق است. لیلا (سپیده خداوردی) با عجله وارد دفتر می‌شود و به پیراسته سلام می‌كند و عذرخواهی از این كه مجددا دیر كرده است. نگاه او با نگاه اسماعیل كه تلاقی می‌كند، سكوتی كوتاه همه جا را فرا می‌گیرد، كمی بعد به خود می‌آید، روی صندلی مقابل اسماعیل می‌نشیند، با فاصله‌ای كوتاه از آن طرف دفتر پیراسته صدای كارگردان می‌آید كه دیالوگی را می‌خواند... نگاه‌ها، نگاه‌ها، این نگاه‌ها را اسماعیل خوب می‌شناخت، نگاه‌هایی كه چیزی در آن نیست جز این كه تو موفق نمی‌شوی... نگاه‌هایی كه اسماعیل را خرد كرد و ... بعدا كه از كارگردان درباره این دیالوگ‌ها پرسیدم، گفت او ندای درون اسماعیل است، ندایی كه قرار است توسط یكی از بازیگران شناخته شده كه كارگردان نام آن را بنا بر مصلحت فاش نكرد روی سریال ضبط شود. این دیالوگ‌ها از ابتدای سریال تا انتها همراه اسماعیل است.
سهمی برای دوست، ایده مناسبی دارد و موضوع آن كمدی ـ رمانتیك و موقعیت است. فیلمنامه براساس قصه جذابی نوشته شده است.
اسماعیل همزمان با این دیالوگ‌ها نگاهی به لیلا می‌اندازد، تبسمی می‌كند و مجددا شروع به معرفی خودش می‌كند. از دیالوگ‌هایش می‌توان فهمید او جوان است و شور و شعف زیادی برای استخدام شدن در شركت بورس دارد. مشخص است نقشهای دارد و جملاتش بوی زیر آب زدن لیلا را دارد. او میگوید: آدم پا به این دنیا گذاشته برای چی؟ همه به هم نگاه می‌كنند... ادامه می‌دهد، آدم پا به دنیا گذاشته كه به جای تلفن، از تلفن همراه استفاده كند، البته نه از تلفن همگانی، چون فرق میان تلفن همراه و همگانی زیاد است... مجددا همه تعجب كرده‌اند و او ادامه می‌دهد، آدم به این دنیا آمده تا میخ خود را در سختی‌های زندگی فرو كند و ... چندین و چند بار این صحنه از زوایای مختلف گرفته می‌شود.
رونق اقتصادی، موضوع اصلی سریال
در فرصتی كه پیش می‌آید با اطیابی كارگردان سریال صحبت می‌كنم. قرار است برای یك ساعت صحنه را ترك كند و به مراسم ختم یكی از اقوامش برود.
او میگوید: سهمی برای دوست، ایده مناسبی دارد و موضوع آن كمدی ـ رمانتیك و موقعیت است. فیلمنامه براساس قصه جذابی نوشته شده است.
اطیابی: سهمی برای دوست، قصه 2 برادر (اشكان خطیبی و علی سرابی) است كه برای كار و رونق اقتصادی خود 2 راه متفاوت را بر می‌گزینند. این 2 راه در موازات هم قصه‌های فیلمنامه را تشكیل می‌دهند
اطیابی ادامه می‌دهد: این روزها پیدا كردن قصه‌ای كه موضوعی تازه داشته باشد، سخت است و آنقدر فیلم و سریال ساخته شده كه انگار تمام قصه‌ها كهنه شدند، اما در این كار سعی داریم حتی در ساختار سریال تفاوت را لحاظ كنیم تا كار برای مردم هم جذابیت بیشتری داشته باشد. فضاهای مفرح بسیاری در سریال وجود دارند كه از واقعیات زندگی نشات گرفته‌اند. او در پاسخ به این سوال كه سریال بیشتر چه گروهی از مخاطبان را مدنظر دارد؟ گفت: موضوع سریال بیشتر به معضل جوان‌ها می‌پردازد. ازدواج و زندگی توام با آرامش و آینده آنها و در نهایت رونق اقتصادی موضوع مهم این سریال است.
همزمان با آماده‌سازی صحنه، از اطیابی تعریف یك خطی درباره سریال می‌پرسم. او میگوید: سهمی برای دوست، قصه 2 برادر (اشكان خطیبی و علی سرابی) است كه برای كار و رونق اقتصادی خود 2 راه متفاوت را بر می‌گزینند. این دو راه در موازات هم، قصه‌های فیلمنامه را تشكیل می‌دهند. قصه‌هایی كه در طول مسیر با هم تنیده می‌شوند و در عین حال جدا از هم پیش می‌روند و موقعیت‌های جذابی را برای هر كدام پیش می‌آورند. برای یكی در فضای كمدی ـ رمانتیك (علی سرابی) و برای دیگری در فضای كمدی ـ موقعیت و شخصیت (اشكان خطیبی).
اطیابی درباره انتخاب بازیگران میگوید: سعی كردیم در این سریال از استعدادهای جوان و باتجربه در تئاتر و تلویزیون استفاده كنیم مثل مهشاد مخبری و علی سرابی، مسعود میرطاهری، نوید محمدزاده، عباس امیری و بازیگران تلویزیون چون مهتاج نجومی، بیژن بنفشه‌خواه و... با این انتخاب‌ها خواستیم تركیب خوب و جذابی از بازیگران را كنار هم داشته باشیم.
لیلا، گلرخ نیست
جابه‌جایی در صحنه ادامه دارد و اشكان خطیبی ترجیح می‌دهد سریال پخش شود تا بعد درباره نقش اسماعیل صحبت كند. خطیبی در صحنه فعال است. با بازیگران نقش كاركنان شركت صحبت می‌كند و به آنها میگوید چگونه نگاه كنند. گاه نظراتش را به كارگردان و حتی تصویربردار (حسین ملكی) میگوید و در كارش جدی است به شكلی كه از صدای زیپ كیف عكاس هم گله می‌كند.
سپیده خداوردی كه بتازگی سریال از یاد رفته با بازی او از تلویزیون پخش شد درباره لیلا میگوید: نقش لیلا كاملا با گلرخ متفاوت است. من به این خاطر این نقش را پذیرفتم تا توانایی‌های خودم را در بازی نقشهای متفاوت نشان دهم. او میگوید: نمی‌خواستم مخاطبان من را فقط با گلرخ به یاد آورند.
لیلای سریال سهمی برای دوست كمی لكنت زبان و عینك بزرگی دارد كه معمولا آن را از همكارانش پنهان می‌كند تا متوجه نشوند چشم‌هایش خوب نمی‌بیند. خداوردی میگوید: این شرایط شخصیت لیلا را نه طنز، بلكه شیرین‌تر و دوست داشتنی‌تر می‌كند.
بافت دراماتیك قصه
پشت‌بام بزرگ شركت بورس مكان خوبی برای استراحت عوامل سریال است. شاه محمدی، بازیگر نقش پیراسته در حال نوشیدن چای است. او درباره سریال میگوید: قصه به جوان‌ها می‌پردازد این كه اگر به جوانان و توانمندی‌های آنان توجه كنیم. اتفاقات خوبی رخ می‌دهد.
قصه یكسری هشدارهایی به جوانان می‌دهد تا سطح توقعات‌شان را پایین بیاورند. او معتقد است، قصه فضاهای طنز دارد، اما طنز آن منطق دارد.
شاه محمدی در پایان میگوید: قصه بافت دراماتیك قشنگی دارد. انتظار و تعلیق این قصه زیاد است و بیننده را تا انتهای داستان می‌برد.
شم كارآگاهی و پلیسی جعفر
سریال سهمی برای دوست، یك شخصیت بانمك هم به اسم جعفر دارد كه نقش او را باقر صحرارودی بازی می‌كند. او به مزاح میگوید: من معمولا نقش‌هایی مثل صاحبخانه و كدخدا را دارم، اما در این سریال نقش آبدارچی را بازی می‌كنم، نقشی كه جعفر به واسطه آن سعی می‌كند از حس كارآگاهی و پلیسی خود استفاده كند تا كسانی را كه در شركت رفت و آمد می‌كنند خوب بشناسد و همه را زیرنظر بگیرد. وظیفه جعفر ضمن آبدارچی بودن این است كه مدام به رئیس شركت گوشزد كند كه اسماعیل و دوستش نقشهای در سر دارند، اما آنها قبول نمی‌كنند و...
بیش از نیمی از سریال سهمی برای دوست تصویربرداری شده است. سریال لوكیشن‌های زیادی دارد و به گفته كارگردان در هر لوكیشن تقریبا یك تا 2 روز تصویربرداری انجام می‌شود. سریال فضاهای خارجی زیادی دارد و سعی شده در مكان‌های زنده شهر ضبط شود. از دیگر ویژگی‌های این كار تدوین همزمان آن است كه بهزاد مصلح آن را انجام می‌دهد. سعید اسدی هم طراح صحنه و لباس و پویان‌بحق نیز عكاس این سریال هستند.
بعد از صرف ناهار، اشكان خطیبی صحنه را ترك می‌كند و سپیده خداوردی اما مجدد مقابل دوربین حسین ملكی قرار می‌گیرد تا ادامه سكانس تصویربرداری شود.
بخش سینما و تلویزیون تبیان
منبع:مریم درستانی / جام جم