حقايقی درباره داروهای کورتيکواستروئيد
کورتیکواستروئیدها چه هستند؟
کورتیکواستروئیدها داروهایی هستند که رابطه نزدیکی با کورتیزول دارند. کورتیزول، هورمونی است که از آدرنال یا غده فوق کلیوی ترشح می‌شود.
کورتیکواستروئیدها شامل داروهای زیر هستند:
بتامتازون (Celestone )
بودزونید (Entocort EC)
کورتیزون (کورتون)
دگزامتازون (Decadron)
هیدروکورتیزون (Cortef )
متیل پردنیزولون (Medrol )
پردنیزولون (Prelone )
پردنیزون (Deltasone )
تریامسینولون (Kenacort, Kenalog)
نقش کورتیزول در بدن چیست؟
کوتیزول نقش مهمی را در حفظ تعادل املاح و آب، تنظیم سوخت و ساز کربوهیدرات، چربی و پروتئین در بدن برعهده دارد.
هنگامی که در معرض استرس قرار داریم، غده هیپوفیز در مغز هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک ( ACTH) را آزاد می‌کند. هورمون ACTH، غده فوق کلیه را برای تولید هورمون کورتیزول تحریک می‌کند.
وجود کورتیزول، به بدن اجازه مقاومت در برابر استرس هایی همچون: عفونت، آسیب، جراحی و دیگر مشکلات احساسی را می‌دهد.
هنگامی که استرس از بین رود، تولید هورمون کورتیزول به حد معمولی خود برمی‌گردد.
چگونه کورتیکواستروئیدها عمل می‌کنند؟
کورتیکواستروئیدها بر سیستم ایمنی بدن عمل می‌کنند.
کورتیکواستروئیدها، مانع از تولید موادی می‌شوند که آلرژی و التهاب را تشدید می‌کنند.
آنها مانع عملکرد سلول‌های سفید خون می‌شوند. سلول‌های سفید خون، جسم خارجی را نابود می‌کنند و به عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
تداخل با عملکرد سلول‌های سفید خون باعث عارضه جانبی افزایش حساسیت به عفونت می‌شود.
افرادی که این داروها را برای بیشتر از 2 تا 3 ماه مصرف می‌کنند، باید تحت نظر پزشک مکمل ویتامین D و کلسیم برای جلوگیری از پوکی استخوان دریافت کنند و همچنین باید آزمایش تراکم استخوان را بدهند
کورتیکواستروئیدها چه بیماری هایی را درمان می‌کنند؟
- کاهش التهاب
- آرتریت روماتوئید (التهاب مفاصل)
- لوپوس
- التهاب مفاصل ستون مهره ها و مفاصل بین لگن و مهره ها.
- آرتریت نوجوانان
- بیماری کرون
- درماتومیوسیت: بیماری عضلانی و التهاب و خراش پوستی.
- پلی میوسیت: التهاب چندین عضله
- بیماری بافت همبند: بیماری خود ایمنی.
- بیماری بهجت: بیماری تداخل سیستم ایمنی و التهاب رگ‌های خونی.
- پلی میالژیای روماتیسمی: التهاب و درد و سفتی در شانه و مفصل ران.
- اسکلرودرمی: بیماری خودایمنی و بیماری بافت همبند و تغییراتی در پوست، رگ‌های خونی، عضلات و اعضای داخلی.
- آرتریت تمپورال: التهاب و تخریب رگ‌های خونی.
- واسکولیت: التهاب رگ‌های خونی.
چگونه آنها استفاده می‌شوند؟
- خوراکی
- تزریق در رگ و یا عضله
- اعمال محلی در پوست
- تزریق به مفاصل ملتهب
تزریق این دارو بهتر از مصرف خوراکی است؟
تزریق کورتیکواستروئید گاهی به نام درمان داخل مفصلی خوانده می‌شود. در این روش از مقدار زیادی کورتیکواستروئید در محل التهاب استفاده می‌شود.
در این روش، از آنجا که فقط در محل التهاب کورتیکواستروئید تزریق می‌شود، بنابراین بقیه بدن از غلظت بالای آن در امان است.
عفونت در محل تزریق، از جمله عوارض جانبی می‌باشد. تزریق مداوم به یک مفصل ممکن است سبب آسیب‌رسانی به غضروف شود.
اگر درمان‌های دیگر اثر نداشت، پزشکان درمان تزریقی را هر چند ماه یک بار انجام می‌دهند.
انواع داروهای کورتیکواستروئید
داروهای چشمی (برای درمان بیماری های مختلف چشمی)
داروی استنشاقی (برای درمان آسم و یا بیماری برونشیت)
قطره‌ها و اسپری‌های بینی ( برای درمان مشکلات مختلف بینی)
کرم‌ها و پمادهای موضعی (برای درمان مشکلات پوستی مختلف)
عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها
عوارض جانبی این داروها، شبیه علائم بیماری کوشینگ است. بیماری کوشینگ، بدکاری غده فوق کلیوی می‌باشد و در نتیجه مقدار زیادی هورمون کورتیزول تولید می‌شود.
کورتیکواستروئیدها باید به تدریج کم شوند تا به غده فوق کلیوی اجازه تولید طبیعی هورمون کورتیزول را بدهند
عوارض جانبی این داروها شامل موارد زیر است:
- افزایش اشتها و افزایش وزن
- رسوب چربی در قفسه سینه، صورت، پشت و معده
- احتباس آب و نمک که منجر به ادم و ورم بدن می‌شود
- فشار خون بالا
- دیابت
- کند شدن روند التیام زخم
- آب مروارید
- تاری دید و یا درد چشم
- جوش
- کهیر
- نازک شدن پوست
- ضعیف و بیحس شدن و دردناک بودن عضلات
- افزایش حساسیت به عفونت
- زخم معده
- افزایش تعریق
- نوسانات خلق و خوی
- مشکلات روانی همانند افسردگی
- نشانه‌های عفونت: تب، گلودرد، آبریزش بینی و یا عطسه
- تهوع و استفراغ
- مدفوع خونی و یا سیاه
درمان کوتاه مدت و بلند مدت
کورتیکواستروئید می‌تواند با دیگر داروها ترکیب شود و برای درمان بلند مدت و یا کوتاه مدت بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
برای درمان‌های کوتاه مدت از پردنیزون استفاده می‌شود. هدف از درمان با این دارو این است که به طور ناگهانی، بهبودی حاصل شود.
پردنیزون یکی از شایع‌ترین داروهای کورتیکواستروئید برای ورم مفاصل می‌باشد. پردنیزون، 4 تا 5 بار قویتر از کورتیزول می‌باشد.
درمان‌های طولانی مدت، برای موارد شدید آرتریت روماتوئید یا بیماری های مرتبط به آن می‌باشد.
دوز زیاد استروئید برای موارد نادر و شدید التهابات تجویز می‌شود.
دور زیاد پردنیزون عبارت است از: 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم بدن و یا 60 میلی گرم در روز.
برای کاهش عوارض جانبی، مقدار کم کورتیکواستروئیدها تجویز می‌شود.
چگونه مصرف دارو را قطع کنم؟
کورتیکواستروئیدها باید به تدریج کم شوند تا به غده فوق کلیوی اجازه تولید طبیعی کورتیزول را بدهند.
اگر ناگهان مقدار مصرفی را کم کنیم، باعث بروز بحران در غده فوق کلیه خواهیم شد و مقدار کافی کورتیزول را در بدن نخواهیم داشت.
کورتکواستروئیدها باید در طی ماه‌ها و یا سال‌ها کم شوند.
یکی دیگر از عوارض قطع استروئیدها، دوباره برگشتن علائم می‌باشد.این علائم می‌تواند شامل: تب، درد عضلانی و درد مفاصل باشد.
برای پزشک، تشخیص فرق بین نشانه‌های ترک دارو و شعله ور شدن بیماری سخت است.
هشدارها
- هنگامی که شما این دارو را مصرف می کنید، در برابر افراد بیمار قرار نگیرید و اگر واکسنی می‌خواهید بزنید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
- افرادی که این دارو را برای بیشتر از 2 تا 3 ماه مصرف می‌کنند، باید تحت نظر پزشک مکمل ویتامین D و کلسیم برای جلوگیری از پوکی استخوان دریافت کنند و همچنین باید آزمایش تراکم استخوان را بدهند.
- زنان باید این دارو را در زمان بارداری مصرف نکنند.
مطالب مرتبط: