تغذیه و سکسکه

در زبان لاتین به سکسکه، Singultus اطلاق می‌شود که از لغت SINGULT به معنی تلاش برای نفس کشیدن در حین هق‌هق مشتق شده است.

سکسکه همچنان به عنوان یکی از اسرار پزشکی باقی مانده است و تا به حال، نقش و عملکرد مفیدی برای آن شناخته نشده است.

تقریباً همه ممکن است دچار سکسکه شوند اما بروز سکسکه در مردان بیشتر از زنان است.

جالب است بدانید که حتی جنینی که در رحم مادر است به دلیل مایع آمنیون ممکن است سکسکه کند.

سکسکه در شیرخواران به خاطر ورود هوا به معده کودک، در هنگام شیر خوردن به وجود می‌آید. انبساط ناگهانی معده به خاطر حجم زیاد هوا، موجب انقباض دیافراگم می‌شود و سکسکه را در پی دارد. این حالت در نوزادان زیاد دیده می‌شود و احتمالاً به خاطر این است که پرده دیافراگم، هنوز به طور کامل رشد نکرده است، اما خود به خود و عموماً در دو ماهگی کاهش می‌یابد.

تعریف

سکسکه عبارت است از انقباضات غیر ارادی و مکرر عضله دیافراگم و عضلات تنفسی بین دنده‌ای. در نتیجه این انقباضات، هوا به سرعت به درون ریه‌ها کشیده می‌شود و دریچه واقع در بالای حنجره (glottis) با صدا بسته می‌شود و ایجاد صدای سکسکه می‌کند. در ایجاد سکسکه دیافراگم و عصب فرنیک (عصبی که دیافراگم را به مغز وصل می‌کند) نقش دارند.

معمولاً در حین سکسکه، صدایی تند و سریع که در اثر حرکت غیر ارادی عضلات دیافراگم و متعاقب آن بسته شدن سریع تارهای صوتی پدید می‌آید، شنیده می‌شود.

سکسکه معمولاً یک مشکل گذرا و خوش‌خیم است. با این حال، همین عارضه ساده، در صورتی که بیش از حد ادامه پیدا کند، می‌تواند آزار دهنده و ناتوان کننده باشد.

علل سکسکه طولانی‌مدت

خاطر نشان می‌شود که اگر سکسکه طولانی‌مدت باشد یا به طور مکرر رخ دهد، به یکی از علل زیر می‌تواند باشد:

اورمی، خوردن یا آشامیدن مواد داغ یا تحریک‌کننده، بیماری‌های پرده جنب، ذات‌الریه، مصرف الکل، مصرف بعضی از داروها، اختلالات معده، مری، روده یا لوزالمعده، بارداری، تحریک مثانه، هپاتیت، انتشار سرطان از قسمتی از بدن به کبد یا بخشی از پرده جنب، انجام عمل جراحی به خصوص روی شکم و علل عاطفی.

درمان سکسکه‌های کوتاه‌مدت

به طور معمول سکسکه به هیچ درمان پزشکی نیاز ندارد و خود به خود برطرف می‌شود. البته ممکن است اقدامات زیر موثر باشد (این روش‌ها فقط برای درمان سکسکه‌های موقت و کوتاه مدت موثر است؛ سکسکه طولانی‌مدت باید تحت بررسی پزشکی قرار گیرد):

روش‌های درمان سکسکه متنوع هستند و درمان‌های غیر دارویی معمولاً بر روش‌های تحریک ناحیه حلق و بینی مبتنی می‌باشند.

* جویدن یخ یا نان خشک

* غرغره کردن با آب یا محلول شستشوی دهان

* گاز زدن لیموترش یا خوردن یک تکه زنجبیل تازه

* بوییدن موادی که بوی نافذی دارند

* گفته می‌شود که مصرف زیتون سبز باعث قطع کامل سکسکه در افراد می‌شود.

* یک قاشق چای خوری شکر، بستنی و یا روغن زیتون نیز در قطع سکسکه، می‌تواند موثر باشد.

* بوعلی سینا مصرف دم‌کرده پونه را برای رفع سکسکه موثر می‌دانست.

* از سایر دم کرده‌ها می‌توان به جوشانده پوست سبز پسته و جوشانده نعنا اشاره کرد.

پیشگیری

* پرهیز از پر خوری

* آهسته غذا خوردن و عدم صحبت کردن در حین خوردن غذا

* عدم نوشیدن مایعات به خصوص نوشیدنی‌های گازدار در بین غذا

* مصرف وعده‌های غذایی در حجم کم و دفعات زیاد

* عدم دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا

* عدم مصرف زیاد ادویه‌های محرک به خصوص فلفل تند

* کاهش استرس روانی

* عدم مصرف نوشیدنی داغ بلافاصله بعد از نوشیدنی خیلی خنک

* بلع هوای بیش از اندازه (پرخوری و با سرعت غذا خوردن) و تغییر دمای ناگهانی معده (مصرف نوشیدنی داغ بلافاصله بعد از نوشیدنی خیلی خنک) سکسکه را تشدید می‌کند.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: ماهنامه دنیای تغذیه – شماره 113 - نازلی نمازی

مطالب مرتبط:

گذاشتن یخ و لیمو روی زبان سکسکه را درمان می‌کند