آینده جنبش وال استریت

جنبش معروف به 'وال استریت' در آمریكا، در حالی وارد سومین ماه فعالیت خود شده است كه به نظر می رسد این جنبش با تداوم و انسجام بیشتر در حوزه اجتماعی، قابلیت تبدیل به جنبشی با تاثیرگذاری بر روندهای سیاسی آمریكا را داراست.

در حالی اعتراضات مردم آمریكا موسوم به 'جنبش وال استریت' در این كشور گسترش یافته است كه شدت سركوب مردم توسط نیروهای پلیس این كشور افزایش یافته است. به گزارش نیویورك تایمز، نیروهای پلیس نیویورك اوایل روز سه شنبه بیست و چهارم آبان ماه، با حمله به اردوی معترضان در 'پارك زاكوتی' واقع در منطقه 'لوور منهتن نیویورك' و پاره كردن چادرهای آن‌ها، اعلام كردند این منطقه باید از وجود معترضان پاك شود. همچنین، پلیس آمریكا 70 تن دیگر از فعالان جنبش ضد سرمایه داری موسوم به 'تسخیر وال استریت' را در پارك زاكوتی نیویورك و در حالی كه خود را با زنجیر به یكدیگر متصل كرده بودند، دستگیر كرد. روز شنبه بیست و یكم آبان ماه نیز چهار معترض به سیاست های اقتصادی و بین المللی كاخ سفید در نیویورك كشته شدند و این در حالی بود كه بسیاری از رسانه های غربی، اخبار مربوط سركوب معترضان را بایكوت خبری كردند. روز پنجشنبه بیست و ششم آبان نیز به مناسبت شصتمین روز آغاز جنبش تسخیر وال استریت، در همین منطقه تظاهرات گسترده ای برگزار شد.

جنبش اشغال وال استریت كه از روز 26 شهریور در ابتدا به صورت گردهمایی‌ اعتراض‌آمیز در شهر نیویورك آغاز گردید، اكنون در دیگر شهرهای آمریكا نیز تسری یافته و مناطق دیگر جهان نیز جنبش‌هایی نظیر آن تشكیل شده است كه به استمرار مشكلات اقتصادی و به مسائلی همچون فقر، بیكاری، قدرت و نفوذ شركت‌های بزرگ، نابرابری اجتماعی و جنگ‌های آمریكا در خاورمیانه اعتراض دارد. بی‌اعتمادی به اقتصاد جهانی باعث شده است تا این جنبش به الگویی برای دیگر معترضان در جهان تبدیل شود. در این بین و در فضای داخلی آمریكا، آینده این جنبش و تبدیل شدن آن به یك قدرت سیاسی مورد توجه قرار دارد كه می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا در سال 2ظ 12 (1391)، نقش ایفا كند.

هرچند كه با گذشت بیش از دو ماه از آغاز این جنبش نمی‌توان به صراحت درباره تاثیرات و پیامدهای آن سخن گفت، اما جنبش های اجتماعی و سیاسی نمی‌تواند بدون تاثیرات اجتماعی و سیاسی باشد. یكی از سوالاتی كه اینك درباره آینده این جنبش مطرح است، این است كه آیا به شكل یك سازمان منسجم قابلیت تاثیرگذاری بر آینده سیاسی آمریكا را داراست؟

 آینده جنبش وال استریت

جنبش 'وال استریت را اشغال كنید' نامی است كه برای اعتراضات و گردهمایی‌های خیابانی در آمریكا انتخاب شده و از 17 سپتامبر 2011 (26شهریور1390)، از خیابان وال استریت در شهر نیویورك آغاز شده است. برخی رسانه‌ها مبدع این جنبش را گروهی به نام 'ادباسترز' (Adbusters) دانسته‌اند كه یك گروه كانادایی است و به فعالیت‌های رسانه‌ای می‌پردازد. با این حال، هنوز برای رهبران و گردانندگان و اعضای جنبش اشغال وال استریت، هویت مشخصی اعلام نشده است. 'وال استریت' نام خیابانی است كه نماد اقتصاد آمریكا و بازار بورس در جهان محسوب می‌شود. این خیابان در سال 1929 (1308) و به دنبال سقوط ارزش سهام در بازار بورس نیویورك و آغاز بحران اقتصادی بی‌سابقه نیز شاهد تظاهرات اعتراض‌آمیز بود، بحرانی كه بیش از 12 سال ادامه یافت. اكنون و بعد از 80 سال، معترضان در قالب جنبش وال استریت، معتقدند كه بانكداران و سرمایه‌داران اقتصاد جهان، كه اغلب در وال استریت حضور دارند، قصد دارند تا مشكلات ناشی از ركود اقتصادی آمریكا را بر دوش 99 درصد مردم عادی بگذارند.

همچنین استمرار بحران اقتصادی آمریكا و مشكلات ناشی از آن به‌ویژه بیكاری گسترده، یكی از مهم‌ترین زمینه‌های پیدایش جنبش اشغال وال استریت محسوب می‌شود. بحران اقتصادی عملا از سال 2008 (1387) و در اثر عدم بازپرداخت وام‌های بانكی آغاز شد و به سرعت به دیگر نهادهای مالی آمریكا و سپس به تمام بازارهای مالی در آسیا و اروپا تسری یافت. دولت آمریكا مجبور به دخالت در این بحران شد و صدها میلیارد دلار در اختیار نهادهای مالی گذاشت كه برای مالیات دهندگان آمریكایی، خوشایند نبود. بر خلاف شعارهای انتخاباتی، دولت اوباما در عمل نتوانست به شكلی مطلوب بحران را مهار كند و تبعات آن باعث شد كه در سال 2011 (1390)، آمریكا با بحران جدید بدهی‌های دولتی و كسری بودجه مواجه شود. به دنبال این بحران، دولت آمریكا برای جبران مشكلات مالی خود مجبور به اعمال محدودیت‌های اقتصادی شد كه بر بخش قابل توجهی از جامعه فشار آورد و آنها را با مشكلاتی نظیر از دست دادن كار و یا كاهش درآمد روبرو ساخت.

اما سوال اساسی كه با گذشت2 ماه از آغاز جنبش و ادامه آن در اینجا مطرح می شود، این است كه جنبش مزبور چه تاثیری بر آینده سیاسی اوباما می تواند داشته باشد؟

هرچند در سال های گذشته ماهیت تحولات سیاسی داخلی آمریكا بیشتر ناشی از سیاست خارجی این كشور بوده است و وزنه تحولات خارجی در آینده سیاسی دولت های مختلف آمریكا سنگین تر بود اما در فضای گفتمانی آمریكا تابه امروز جنبش های سیاسی قدرتمندی نیز برای ایجاد تحولات گسترده كمتر دیده شده است. جنبش وال استریت در حالی وارد سومین ماه خود شده است كه فضای سیاسی آمریكا، باوجود اقدامات سیاست خارجی این كشور نظیر؛موضوع خروج از عراق، هنوز بازخورد مثبتی بر روندهای سیاسی این كشور نداشته است و معترضان باز بر فضای تحول اقتصادی تاكید می كنند و بر مبنای این تحول دو حزب اصلی نیز در رویكردهای خود به این جنبش، تغییراتی را ایجاد كرده و تلاش می كنند تا خود را به این جنبش نزدیك سازند. در این زمینه 'نانسی پلوسی' رییس نمایندگان دموكرات در مجلس نمایندگان آمریكا و از چهره‌های صاحب نام این حزب، از جمله كسانی است كه از جنبش اشغال وال استریت حمایت كرده است.

به گفته وی، وضعیت بد اقتصادی موجود در آمریكا وضعیتی نیست كه مردم این كشور قادر به تحمل آن باشند و بنابراین این وضعیت باید تغییر كند. در میان جمهوری خواهان نیز هرچند مخالفت هایی وجود دارد اما آنان در قالب جنبش موسوم به 'تی پارتی' تلاش كردند تا خود را با این جنبش هم آوا سازند. گروهی از آمریكایی‌هایی كه عمدتا ساكن مناطق غیرشهری و سفیدپوست بودند، بتدریج توانستند در قالب جنبش موسوم به تی پارتی گردهم آیند. آنها نیز به روش عملكرد نخبگان سیاسی، اوضاع اقتصادی و نیز فعالیت دولت معترض بودند، تی پارتی توانست بخش عمده‌ای از اعضا و طرفداران حزب جمهوری‌خواه را با خود همراه كند.

جنبش اشغال وال استریت، صرف‌نظر از فشارها و سركوب های پلیس آمریكا تنها یك نوع اعتراض مدنی به مشكلات رو به گسترش در اقتصاد مردم این كشور نیست بلكه به نظر می رسد خواستار به چالش كشیدن اقدامات جریان های سیاسی درون آمریكا است و امروز كه توانسته بر حوزه های دیگر جغرافیایی به ویژه در اروپا تاثیر بگذارد، با تداوم و انسجام بیشتر قابلیت تبدیل شدن به یك جریان سیاسی قدرتمند را داراست، چرا كه برخی از اعضای این جنبش علاوه بر حاكمیت جریان های سیاسی خاص، از اثرات مخرب دخالت لابی‌های متعلق به شركت‌های قدرتمند در مراكز تصمیم‌گیری سیاسی آمریكا ابراز نگرانی كرده‌اند و معتقدند جنبش وال استریت، می‌تواند با ورود به عرصه سیاست، تا حد زیادی جلوی زیاده خواهی این لابی‌ها را بگیرد. بنابراین در نهایت، امروز كه این جنبش توانسته در درون گفتمان اجتماعی آمریكا جایگاه ویژه ای را پیدا كند، به نظر می رسد كه به دلیل ماهیت اجتماعی و گفتمان ساز خود و با انسجام بیشتر می تواند در درون گفتمان سیاسی نیز جایگاه قدرتمندی را ایجاد كند.

منابع:ایرنا