پیکا یا تمایلات نامعمول غذایی در بارداری
پیکا یا تمایلات نامعمول غذایی در بارداری
www.novindiet.com
حقیقت آن است که میزان زیادی (حدود 68 درصد) از زنان باردار تغییر در تمایلات غذایی را به علت تغییرات هورمونی‌شان تجربه خواهند نمود.
همچنین در طی بارداری به موازات نوسانات هورمونی ممکن است زنان دریابند که به بوهای برخی غذاهای خاص حساس شده‌اند و حتی برخی افراد به حالت تهوع می‌رسند.
برخی دیگر ممکن است دریابند که غذای مورد علاقه‌شان دیگر مانند گذشته برای‌شان مطبوع و قابل تحمل نیست، و یا یک غذا که همیشه در کم‌ترین تمایل‌شان قرار داشت، هم اکنون از غذاهای مورد علاقه‌شان شده است.
در کل تمایلاتی شبیه موارد مذکور در بالا، مضر نیستند، و به موازات رعایت یک رژیم غذایی متوازن و اعتدال در افزودن کالری به رژیم غذایی نمی‌توانند مشکل زا باشند (به طور میانگین یک زن بارداری که دارای یک جنین است؛ می‌بایست حدود 300 کیلوکالری در روز به رژیم غذایی‌اش اضافه کند.)
ولی نوع دیگری از تمایلات غذایی وجود دارند که تحت عنوان پیکا نامیده می‌شوند. پیکا حالتی است که فرد متمایل به مصرف مواد غیر غذایی می‌گردد که از مرسوم‌ترین گزینه‌های غیر غذایی مصرفی و یا غیرمعمول می‌باشند که عبارتند از: تکه‌های یخ، صابون، نشاسته، خاک، مو و غیره. در کل موادی که معمولاً شامل پیکا می‌شوند عبارتند از: یخ، نشاسته، خاک و گل، کاغذ، کبریت سوخته، ذغال چوب، دوده، خاکستر سیگار، قرص‌های آنتی اسید، شیر منیزیم و غیره.
نام پیکا از واژه لاتین Magpie یا زاغ گرفته شده که پرنده‌ای است که به خوردن تقریباً همه چیز معروف می‌باشد.
پیکا می‌تواند تمام نژادها و رده‌های اجتماعی - اقتصادی را درگیر کند. هر چند که یکسری تمایلات فرهنگی - تربیتی در این اختلال تأثیرگذارند. پیکا با کمبودهای غذایی مرتبط است و می‌تواند هنگامی که هیچ کمبودی هم نیست، وجود داشته باشد. علت دقیق پیکا هنوز ناشناخته است. برخی می‌گویند زنان باردار برای بهبود تهوع و استفراغ به خوردن مواد غیر غذایی روی می‌آورند.
همچنین تصور می‌شود که کمبود یک ماده مغذی موجب مصرف مواد غیر غذایی محتوی آن شود.
رایج‌ترین کمبود غذایی که با پیکا در ارتباط است، کم خونی می‌باشد. البته این بدین معنا نیست که هر شخصی که آنمی یا کم خونی دارد به مواد غیر غذایی تمایل خواهد داشت، و یا بالعکس هر کسی که به مواد غیر غذایی تمایل دارد حتماً به آنمی مبتلاست.
برای سال‌های متوالی دانشمندان تلاش کردند که ارتباط هر تمایل غذایی را با یک کمبود غذایی خاص بیابند. برای مثال تصور می‌شود که تمایل به یخ، با یکی از دو مورد؛ کمبود فولیک اسید یا آنمی مرتبط است.
در واقع آنمی ممکن است هر یک از دو مورد علت و معلول یعنی منتج از پیکا و یا دلیل ایجاد آن باشد. در واقع مصرف مواد غیر غذایی مانند خاک می‌تواند از طریق عدم دریافت مکفی غذاهای غنی از آهن و ایجاد تداخل در جذب آهن، موجب ایجاد آنمی گردد.
سوء تغذیه می‌تواند یکی از نتایج پیکا باشد چون وقتی شخصی مواد غیر غذایی می‌خورد، این امر می‌تواند با جذب مواد غذایی در بدن وی تداخل پیدا کند و یا همچنین ممکن است مصرف مواد غیر غذایی، او را از مصرف منظم غذاهای سالم باز دارد. همچنین مصرف مقادیر زیاد نشاسته در افراد مبتلا به آمیلوفاژی می‌تواند با چاقی ارتباط داشته باشد.
انواع پیکا
ژئوفاژی یا خاک خواری حالتی است که فرد به خوردن خاک تمایل دارد و گفته می‌شود که با منطقه جغرافیایی نیز ارتباط دارد. چنانچه که اغلب افراد خاک خوار در افریقای مرکزی و نواحی جنوبی ایالات متحده یافت می‌شوند. البته خاک خواری می‌تواند از نیاز فیزیولوژیک بدن به مواد مغذی ناشی شود. همچنین ممکن است تصور شود که راه تسکینی برای برخی مشکلات بالینی از جمله تهوع است.
آمیلوفاژی شامل مصرف نشاسته و خمیرهای دارای نشاسته است.
پاگوفاژی به مصرف یخ اشاره دارد، که این نوع از پیکا به نظر بی ضرر می‌باشد.
علاوه بر تمایلات مذکور؛ تمایل به مصرف برخی مواد غیر غذایی دیگر نیز وجود دارند از جمله: خاکستر، گچ، داروهای ضد اسیدی معده، شمع و غیره...
حتی مواد غیر غذایی مورد تمایل می‌توانند شامل اشیای مُضر و منجر به مسمومیت یا انسداد و غیره شوند.
رایج‌ترین کمبود غذایی که با پیکا در ارتباط است، کم خونی می‌باشد. البته این
بدین معنا نیست که هر شخصی که آنمی یا کم خونی دارد به مواد غیر غذایی
تمایل خواهد داشت، و یا بالعکس هر کسی که به مواد غیر غذایی تمایل دارد
حتماً به آنمی مبتلاست
اگر مواد مورد تمایل سمی یا خطرناک نباشند (مانند یخ)، دیگر لازم نیست که حتماً مصرف این مواد متوقف شوند. هر چند که در برخی موارد مصرف مواد سمی و ناسالمی نظیر خاک و خاک رس می‌توانند واقعاً منجر به مرگ گردند؛ لذا افراد می‌بایست از علایم خطر مصرف این مواد غذایی خاص آگاه باشند. این علایم می‌توانند شامل: درد، کاهش اجابت مزاج، نفخ و یا تورم شکم و تغییر در عادات گوارشی گردند که با بارداری مرتبط نمی‌باشند.
روی هم رفته، در مورد مشکل پیکا اطلاعات چندانی در دسترس نیستند. بزرگ‌ترین نگرانی افراد مبتلا، این است که ممکن است زنان باردار این مشکل را به علت شرم و خجالت، پنهان نگه دارند و سلامت خود و فرزندشان را در مخاطرات جدی قرار دهند.
برای مشاهده‌ی وب‌سایت دکتر فرشچی می‌توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.
دکتر حمیدرضا فرشچی – همکار تبیان
متخصص تغذیه و فوق تخصص دیابت و چاقی
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
بیماری صبحگاهی یا ویار - Morning Sickness
راه‌های کاهش تهوع بیماری صبحگاهی
نقش تغذیه در کاهش عوارض دوران بارداری
احتمال مرگ جنین با رژیم پرچرب در بارداری
اعتیاد به فست‌فود از مادر به فرزند منتقل می‌شود